مشخصه های منحصر به فرد قم

استان قم در مرکز ایران و در جنوب استان تهران قرار دارد. این استان در شمال استان اصفهان، شرق استان مرکزی و غرب استان سمنان واقع شده‌ است. مرکز استان قم شهر قم است. این استان در یک منطقه خشک و نیمه‌ خشک واقع شده و آب و هوای گرم و خشک دارد. مساحت استان قم 11526.262 کیلومتر مربع است و پس از البرز کوچک ترین استان کشور به شمار می رود.
این استان 6 شهرستان دارد. قدمت قم به بیش‌ از ۷۰۰۰ سال پیش می رسد. اولین نیایش‌ گاه‌ های باستانی در فلات ایران در این منطقه ساخته شده‌اند و در منابعی به وجود آتشکده آذر، یکی از آتشکده‌های مهم زمان های قدیم، در قم اشاره شده است. در این مطلب واقعیات جالبی درباره مشخصه های شهرهای این استان ارایه می شود.
قم: مرکز استان قم است. در افسانه ها، بنای قم را به تهمورث از پادشاهان پیشدادی و نیز اسکندر، بهرام گور، لهراسپ، قباد ساسانی، یزدگرد سوم و ... نسبت داده اند.
شهر قم در سال 23 ه .ق به وسیله ابوموسى اشعرى فتح شد. در اواخر قرن دوم هجرى قمری، حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام دختر امام کاظم (ع) و خواهر امام رضا (ع (که به قصد دیدار برادرش به خراسان مى رفت، در طول راه بر اثر بیماری درگذشت و در محلی که امروزه به آستانه حضرت معصومه معروف است به خاك سپرده شد .از آن زمان به بعد مردم به تدریج خانه هایشان را به قبرستان نزدیك كردند تا به مدفن حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام نزدیك باشند.
به دنبال روی آوردن مردم به غرب شهر، ساختمان هاى قسمت شرقی شهر متروك شدند.
به خاطر ظلم و ستم خلفای بنی عباس نسبت به اولاد علی بن ابی طالب عده ای از آنها از رهسپار قم شدند و به همین جهت قم یکی از مرکز تجمع شیعیان شد و در قرن 4 هجری اکثر مردم آن پیرو مذهب شیعه بودند.
مردم قم در طول تاریخ چندین بار قتل عام شده اند:
-قتل عام و تخریب شهر در زمان مأمون به خاطر امتناع از پرداخت خراج
-قتل عام و تخریب كامل شهر در حمله مغول
-قتل عام و تخریب شهر در حمله امیر تیمور گورکانى
-قتل عام و تخریب در زمان معتز (خلیفه عباسى - پسر متوكل )
-كشتار مردم در حمله افغان ها
-كشتار مردم به وسیله نادرشاه
-كشتار گروهى از مردم به وسیله آقا محمد خان قاجار
در حمله مغول ها و تیمور لنگ آسیب زیادی به قم وارد شد ولی در زمان صفویه به خاطر تعلق خاطری که شاهان این سلسله به مذهب تشیع داشتند، شهر قم رو به آبادانی رفت. در حمله افغان ها باز هم این شهر ویران شد و در زمان قاجارها بار دیگر رونق خود را بازیافت.
چنان که گفته شد شیعیان توجه زیادی به این شهر داشته و دارند. عده اى از امامزادگان، علما و محدثان در قبرستان قم مدفون شده اند. تعداد امامزادگان و افراد صالحى كه در این شهر مدفون هستند و گنبد و بارگاه دارند را بالغ بر 444 قبه نوشته اند.
سلفچگان: این شهر دارای اهمیت ارتباطی بسیار زیادی است. چراکه راه آهن سراسری شمال- جنوب و راه آهن تهران-شرق کشور از این شهر می‌گذرند.آزاد راه‌ های تهران-ساوه-اصفهان و تهران- اراک نیز از داخل این شهر عبور می‌کنند.
کهک: کهک در جنوب استان قم قرار دارد. این شهر محل اقامت ملاصدرا بوده است.
دستجرد: دستجرد عربی شده دستگرد است و از دو بخش دست و گِرد تشکیل شده است. معنی واژهٔ دستگرد، «دست‌ ساخته» است.
جعفریه: این شهر 2 حوزه علمیه دارد که بیش از 500 طلبه و 1000 دانشجو در این شهر تحصیل می کنند.بیش از 1.5 درصد گوشت کشور از این شهر تأمین می شود. جعفریه ششمین قطب کشاورزی ایران است.بیش از 1 سوم کل مراتع و زمین های بخش جعفریه بصورت وقفی و در اختیار استان مقدس حضرت معصومه است.
قنوات: قنوات بعد از قم پرجمعیت ترین شهر استان قم است.