جنگ شهرهاو نیروی موشکی رو به رشد ایران
سه شنبه 28 دی 1389 11:21 AM
از زمان آغاز جنگ ایران و عراق در اکتبر سال 1980 میلادی موشک های زمین به زمین بطور فزاینده ای نقش مهمی را ایفا می کردند. در آغاز جنگ این فقط عراقی ها بودند که موشکهای بالستکی را در اختیار داشتند . با اینحال تا سال 1985 میلادی ، ایرانیها بدانها دست یافته بودند ،
و از آن زمان تا کنون گسترش نیروهای موشکی زمین به زمین خود را به صورت اولویت ملی در آورده اند حاصل این امر توانایی آنان به شلیک 418 فروند موشک بطرف عراق در طی سه سال گذشته بود که 325 فروند آنان فقط در سال 1988 شلیک شده بود. در این گزارش موشکی ، وست کاروس و جوزف . س . برمودز نگاهی به موقعیت موشکی در ایران ، تکامل ، صنعت و تاکتیک های آنان می پردازد.
ایرانی ها جهت فراهم نمودن موشکهای بالستیکی برای نیروهای نظامی خود دست به اجرای سه برنامه جداگانه ای زده اند و احتمالا مهمترین آنها (موشک) ایران-130 است که جنگ افزاری با برد یکصد وسی کیلومتر می باشد که در ایران توسعه و تحول یافته و در دست ساخت می باشد. این موشک در اوائل سال جاری بطور آزمایشی شلیک شد.
چندین سال است که آنان(ایرانیان) از دو سیستم دیگر نیز استفاده می کنند که از دیگر کشورهای خارجی بدست آورده اند ، که شامل اسکاد-بی و عقاب می باشد.
نیروهای موشکی ایران بین نیروهای منظم ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تقسیم شده اند . سپاه پاسداران یک نیروی نظامی موازی با ارتش است که دارای یگانهایی از نیروی زمینی ، دریایی و هوایی خود بوده که توسط انقلابیون اسلامی در سال 1978 بوجود آمده اند.
نیرویهای منظم نظامی (ارتش) توسط یک وزارت دفاع مجزا پشتی بانی می شوند ،که هیچ کنترل عملیاتی بر روی نیروهای رزمی ندارد ، اما مسئول لجستیک و پشتی بانی است. وزارت سپاه نیز از موقعیتی مشابه برخوردار است.
وزارت دفاع صنایع نظامی خود را تحت نظارت سازمان صنایع دفاع (ساصد) سازمان داده است. ساصد دارای چندین کارخانه نظامی و تاسیسات تحقیق و توسعه می باشد. که در گیر تولید موشکهای بالستیکی هستند.
وزارت سپاه و صنایع دفاعی آن نیز در توسعه و تولید موشکهای زمین به زمین نقشی را بر عهده دارد. گروه صنایع ویژه ظاهرا مسئول تولید کلاهک و فیوز موشکهاست ، و کارخانه موشکهای سپاه در گیر تولید موشکهاست .
بر طبق گفته ایرانیان ، بیش از یکصد تاسیسات مجزا دست اندر کار تولید موشکها میباشند ، گمان می رود که چندین هزار نفر در استخدام صنایع موشکی باشند.
به هنگام فرار شاه از کشور به سال 1979 مجتمع مهمات سازی نیز در شرق تهران پارچین وجود داشت . ایرانیها توانسته اند که کارشناسانی را در زمینه مکانیک جامدات و سیالات ، علوم پلی مری ، متالوژی ، الکترونیک و علوم کامپیوتر، مهندسی برق و مهندسی صنایع و طراحی استخدام نمایند.
مرز دقیق مسئولیت ها بین کارخانجات موشک سازی ساصد و سپاه پاسداران در این مرحله مبهم است. احتمالا تاسیساتی از هر دو سازمان با یکدیگر بر روی پروژه ها کار می کنند . تاسیسات ساصد ظاهرا جهت توسعه مو شکهای جدید دارای مسئولیت اصلی می باشند.
آنان موشک جدید ایران-130 را طراحی کرده اند ، و هم این موشک و هم موشک اسکاد-بی را می سازند .کارخانه موشکی سپاه احتمالا در ابتدا به عنوان تاسیسات پشتی بانی برای موشکهای وارداتی اسکاد-بی عمل می کرده است ، اما اکنون بدون تردید در گیر تولید اسکاد-بی و دیگر سیستم هاست .
کنترل عملیاتی موشکها در سراسر نیروی نظامی ایران تقسیم شده است. سپاه پاسداران هم سکوی پرتاب اسکاد-بی و هم عقاب را در اختیار دارد . موشکهای اسکاد-بی به واحد موشکی نیروی هوایی سپاه پاسداران داده شده اند و موشکهای عقاب توسط واحد موشکی نیروی زمینی سپاه پاسداران نگهداری می شود.
نیروهای نظامی منظم دارای یک واحد موشکی عقاب هستند ، و نیروی هوایی منظم دارای واحد موشکی مجهز به ایران-130 می باشد. سپاه پاسداران به محض رسیدن به تولید کامل ، ممکن است ایران-130 را دریافت دارد .
در طی سه سال گذشته ، ایرانیها نیروی موشکی خود را به صورت بخش تدریجا مهمی در تلاش خود در جنگ علیه عراق در آورده اند . آنان موشکهایی را از خارج بدست آورده اند و تکنولوژی وکمک فنی را از چین و احتمالا جای دیگر تامین کرده اند و تولید موشکها را که شامل حداقل یکی از طرحهای ایرانی است آغاز کرده اند.
تاپایان سال پیش ، ایرانیان در مراحل پیشرفته توسعه و گسترش ایران-130 بودند.
از نقطه نظر ایرانیان ، این موشک جدید مرحله یا گامی حساس در کوشش آنها جهت ایجاد و توسعه یک نیروی موشکی قدرتمند محسوب می شود.
هزینه بالای به دست آورد سیستمها از خارج ، و دشواریهای مربوط به دوز زدن و پشت سر گذاشتن تحریم ها تسلیحاتی ، آنان را مشتاق ساخته بر روی سیستمهایی تکیه کنند که توسط تکنیسین های خودشان ساخته شده باشد .
بنظر می رسدکه ایران-130 جنگ افزاری است که در حال حاضر در جای دیگری به کار انداخته نشده است.ایرانیان مدعی هستند که این موشک در داخل بدون هیچ کمک خارجی طراحی شده است،اما دلایلی برای این باور وجود دارد که برخی از مهارتها و کارشناسی از جای دیگری تامین شده است.
اولین اطلاع درست در مورد موشکهای جدید در طی مصاحبه مطبوعاتی (جناب آقای ) رفسنجانی در اواخر مارس انجام شد، پدیدار گردید. وی ادعا نمود که ایران در شرف آغاز تولید موشک جدیدی با برد 130 کیلومتر می باشد. قرار شد روزی 20 فروند از این موشکها تولید گردد.
چند روز بعد ، وزیر دفاع ایران ادعا نمود که سازمان صنایع دفاع ، موشکی را با برد یکصدوسی کیلومتر مورد شلیک آزمایشی قرار داده است. وی اضافه کرد که این موشک مراحل توسعه خود را به اتمام رسانده و قرار است که طبق برنامه تا بیستم آوریل وارد مرحله تولید شود.
در طی جنگ شهرها ، تعداد کمی از موشکهای ایران-130 به طرف العماره شلیک شدند . گزارشات صادره از جانب ستاد تبلیغات جنگ در تهران حاکی از آن است که اولین موشک ایران-130 در تاریخ 19 مارس به طرف شهر العماره عراق شلیک و چهار موشک دیگر در ماه آوریل به طرف آن شهر پرتاب شدند.
واحد آتش بار تحت نام واحد موشکی نیروی هوایی جمهوری اسلامی معرفی شد. برخلاف موشکهای اسکاد-بی که توسط واحد موشکی نیروی هوایی سپاه پاسداران اداره می شوند ، ظاهرا ایران-130 به نیروی هوایی ارتش احاله شده است.
در حال حاضر هیچ شرح فنی از موشک ایرن-130 موجود نیست، اما جمع بندی ها می تواند صورت گیرد .این موشک احتمالا توسط یک راکت با سوخت جامد به جلو رانده می شود، چرا که تولید موتورهای با سوخت مایع پیچیده بوده و نیاز مند به عملیات حفظ و نگهداری قابل ملاحظه ای در صحنه می باشد.
ایران-130 دارای برد کافی و لاجرم نیاز مند داشتن نوعی هدایت می باشد و احتمالا به یک سیستم هدایت اینرسی (ژیروسکپی) ساده متکی است. قسمت اینرسی احتمالا مبتنی بر قطعاتی است که برای کاربرد های غیر نظامی در نظر گرفته شده اند و در بازار آزاد موجود میباشند.
اگرچه بعید است که دارای دقت بالایی باشد، امابرای منظورهای ایران این امر یک نقص محسوب نمی شود. از سال 1985 ، موشک اسکاد-بی تکیه گاه اصلی نیروهای موشکی ایران بوده است.
در طی سال گذشته حدود 120 فروند مو شک اسکاد-بی توسط واحدهای موشکی نیروی هوایی سپاه پاسداران شلیک شده است. احتمالا نیروی نظامی ایران ، حتی بعد از وارد شدن ایران-130 به خط تولید ، به اتکای شدید بر روی موشک اسکاد بی ادامه خواهد داد . این امر در تلاش ایرانیان به منظور آغاز کردن تولید اسکاد-بی منعکس است.
ایرانیان با سیستم اسکاد- بی به اندازه کافی آشنایی داشتنتد و اولین فروند موشک اسکاد-بی خود را در تاریخ 12 مارس 1985 به طرف عراق شلیک کردند.حملات موشکی عموما شامل یک موشک بود . تنها در دو موقع بود که آنان در یک زمان دو موشک شلیک کردند.. به جز سه موشکی که به کرکوک اصابت کردند همگی به سمت بغداد شلیک شده بود.
در سال 1987 ، ایرانیان 18 فروند موشک اسکاد-بی دیگر شلیک کردند،که رغم کامل موشکهای پرتاب شده علیه عراق را به چهل فروند رساند.این امر احتمالا موجودی موشکهایشان را به پایان رسانید.در ژوئن 1987، ایران و کره شمالی به توافقی جهت تامین اسکاد-بی های اضافی رسیدند.این نکته به طور عموم مورد توافق است که کره شمالی به عنوان بخشی از یک قرارداد تسلیحاتی به ارزش 500 ملیون دلار ، تقریبا حدود یکصد فروند اسکاد بی در اختیار ایران قرار داد و این موشکها در اوایل سال 1988 به ایران تحویل داده شده است .
در طی جنگ شهرها بسال 1988، که از 29 فوریه آغاز و 52 روز ادامه داشت ، ایرانیان حدود 77 فروند موشک اسکاد بی را بسوی شهرهای عراق شلیک کردند . موجودی بیشتر موشکها ، و تجربه به دست آمده در سالیان گذشته ، برای ایرانیان این امکان را فراهم آورد تا بر شدت حملات خود بیافزایند .
ایرانیان در طی یک روز تا پنج فروند موشک را شلیک می کردند. در یک مورد آنان سه فروند را در کمتر از 30 دقیقه پرتاب نمودند ، که حاصل به کار گیری حداقل سه سکوی پرتاب است .
شصت ویک فروند از موشکهای شلیک شده در طی جنگ شهرها بسوی بغداد هدف گیری شده بود.
بقیه به سمت موصل(9 موشک) ، کرکوک ( 5 موشک)، تکریت (یک موشک) و کویت( یک موشک) نشانه رفته بودند. این حملات کل تعداد موشکهای شلیک شده توسط نیروی هوایی سپاه پاسداران را تا تاریخ 20 آوریل 1988، به تقریبا 120 فروند بالا برد .
توانایی ایرانیان جهت پاسخگویی به حملات موشکی عراق، بنظر می رسد که توسط کمبود موجودی (موشکی) آنان محدود شده است . همانطور که از سرعت شلیک موشک های اسکاد-بی برمی آید، احتمالا در اواخر جنگ شهرها موجودی موشکی ایران رو به اتمام بود . بعید است که قبل از متوقف نمودن پرتاب موشکها ایرانیان کاملا موجودی خود را به آخر رسانده باشند ، اما در پایان احتمالا بیش از 10 تا 20 فروند اسکاد-بی برایشان باقی نمانده بود.
در آینده، ایرانیان قصد دارند که بر اسکاد-بی های ساخته شده در ایران تکیه کنند . از اواخر سال 1987،مقامات نظامی ایران ادعا کرده اند که آنان در آستانه تولید اسکاد-بی هستند. وزیر سپاه پاسداران در نوامبر 1987 اظهار داشت که ایرانیان سرگرم آمادگی برای تولید کردن موشک اسکاد هستند. و گفت که آنها مشغول نمونه سازی مستقیم اسکاد بی هستند ،کارخانه ای جهت تولید آن در حال اتمام است و اینکه تا جایی که به این موشک مربوط می شود با مشکلی روبه رو نیستیم .
در آوریل سال جاری ، در اواخر جنگ شهرها ، قائم مقام وزارت دفاع ادعا کرد که ما در تولید موشکهایی با برد 320 کیلومتر نیز توفیق یافته ایم.
این امر نشان گر این است که آنان سرگرم کار بر روی یک موشک اسکاد-بی با برد اندکی بهبود یافته بودند.
در اواخر سال 1986 ، ایرانیان موشک دومی ، که آنرا عقاب می خواندند را وارد صحنه کردند.ایرانیان آنرا موشک می خواندند ، اما عقاب در واقع یک فشفشه یا راکت بزرگ بدون سیستم هدایت شونده است.
معمولا جنگ افزاری مثل عقاب صرفا به عنوان یک راکت توپخانه پشتی بانی کارزار تلقی می شود ، اما در قالب جنگ خلیج ایرانیان توانسته اند که عقاب را به عنوان یک سیستم استراتژیک به کار گیرند.
تعداد زیادی از شهرهای عراق در محدوده برد سکوهای پرتاب عقاب قرار داردند که شامل: بصره ، شهرهای نزدیک ابوالخضیب ، الزبیر و ام القصر می باشند.در شمال شهرهای مندلی، خانقین و بانمیل شدیدا مورد اثابت راکت های عقاب قرار گرفته اند .
در دسامبر 1986 برای اولین باز از عقاب در جنگ استفاده شد که طی آن نه فروند از آنان توسط واحدهای موشکی نیروی زمینی ایران به سمت بصره شلیک شدند.
بدین ترتیب بر خلاف اسکاد بی که به سپاه داده شده بودند، عقاب ها به ارتش واگذار شدند . در سال 1987 حداقل 44 فروند دیگر عقاب شلیک شد ، اگرچه علائمی وجود دارد که این رقم می تواند به 61 فروند نیز برسد. استفاده محدود از عقاب طی این دوره حاکی است که ایرانی ها فقط دارای مجودی محدودی از آنان بودند.
در سال 1988 اوضاع ایران شدیدا تغییر کرد . در طی جنگ شهرها ، ایرانیان بیش از 250 فروند عقاب را به سوی حدود دومین هدف مختلف که اکثرا شهرهای مستقر در نزدیکی جبهه های نبرد بودند شلیک کردند. با این وجود شماری از هدف های نظامی نیز در معرض حمله قرار گرفتند .
ایرانیان بطور متوسط حدود پنج فروند عقاب را در روز شلیک می کردند ، اما در یک مورد واحدهای موشکی نیروی زمینی ارتش و سپاه پاسداران ایران در طی یک روز 32 فروند شلیک کردند.تعداد محدود عقاب های شلیک شده در طی دو هفته اول جنگ شهرها حاکی از آن است که اکثر موشکهای موجود برای استفاده عملیاتی باید آماده می شدند.تنها تعداد اندکی در طی روزهای پایانی نبرد موشکی شلیک شدند که حاکی از آن بود که موجودی عقاب های ایران تا اواسط آوریل تا حد زیادی ته کشیده است.
گزارشات متعددی در طی سال 1987 وجود داشت که ایران سرگرم آغاز تولید عقاب است . برخی از این گزارشات زودرس بودند ، اما این امر تقریبا حتمی است که تاسیسات تولید عقاب تا پایان سال شروع کار نموده بود . در آوریل 1988 ، قائم مقام وزارت دفاع ادعا نمود که هشتاد درصد موشکهای شلیک شده به عراق در طی جنگ شهرها در سال 1988 در ایران ساخته شده بودند.
با توجه به اینکه حدود 325 فروند موشک در کل شلیک شده بودند ، این بدان معنا است که مقدار موشک های ساخت ایران رقم کل 260 فروند بوده که نزدیک به کل تعداد عقاب هایی است که شلیک آنان مورد تایید بوده است.
ایران توسعه موشکهای سطح به سطح را به صورت یک اولویت ملی در آورده است و مقامات ارشد ایران توجه مستقیم خود را به این برنامه معطوف نموده اند.
در این کوشش ایرانیان دستاوردهای مهمی را حاصل نموده اند . آنان زیربنای لازم جهت پشتی بانی از تلاش خود را بوجود آوردند ، که بنا به گزارشات شامل یکصد تاسیسات مختلف و هزاران نفر می شود.کارخانجات آنان شروع به تولید عقاب نموده اند ، و اسکاد-بی و ایران-130 باید تا پایان سال 1988 به تولید کامل برسند.
مقامات مسئول نیروی نظامی ایران ، توجه دقیقی به منافع فنی ایران ابراز داشته و توسعه صنایع دفاعی را به عنوان یک هدف عمده ملی تلقی می کنند . علاوه بر این به نظر می رسد که آنان نسبت به مشکلات مربوط به چنین ابتکاراتی آگاه بوده و حاضر به اتخاذ برخوردی متودولوژیک و گام به گام می باشند .
در صورت که صنایع موشکی ایران به اهداف ذکر شده خود برسند ، واحدهای موشکی سپاه پاسداران و نیروهای مسلح منظم دارای ذخیره ای کافی از موشکها برای اغتشاش در همه شهرهای مهم عراق خواهند شد.در طی جنگ شهرها ایرانیان قادر بودند که فقط 77 فروند موشک اسکاد-بی را شلیک کنند که شامل میانگین حدود یک عدد موشک به بغداد در طی یک روز بود .
در مقایسه ، آنان اکنون امیدارند که قادر به شلیک 20 فروند موشک ایران 130 در روز باشند . ایرانیان اگر این تعداد موشک را طی آخرین جنگ شهرها در اختیار داشتند، قادر بودند که بیش از یکهزار موشک را به بغداد شلیک کنند.
حتی اگر آنان قادر باشند که جزئی از این رقم از موشکها را بسازند ، این امر به آنها توانایی اجرای تهاجمات مخربی را علیه مهمترین شهرهای عراق فراهم می کند .
ایرانیان این خیال خام را که بتوانند جنگ را توسط شلیک موشکها علیه شهرهای بغداد به پیروزی برسانند ، در سر نمی پرورند . در پایان ماه مارس 1977 (جناب آقای ) رفسنجانی اعلام کرد : « هیچ جنگی نمی توانند از طریق حملات موشکی متوقف شود ، و نیروهای نظامی ، به خصوص پیاده نظام مسیر جنگ را تعیین می کنند.» بدین ترتیب وی بطور روشن هیچ انتظار ندارد که نیروهای موشکی بالستیکی ایران به تنهایی بتوانند عراق را شکست دهند .
ایرانیان اعتقاد داردند که یک نیروی موشکی قدرتمند می تواند به عنوان یک بازداردنده برای جلوگیری نمودن از حمله هواپیماها و موشکهای عراق به شهرهای آنان باشد . همانطور که ایشان اظهار داشته است :«ما انتظار داریم که خیلی سریعتر از آنچه که تصور می کردیم به قدرت موشکی دست یابیم ، بطوری که حتی فکر یک تهاجم توسط موشکها از میان خواهد رفت .»
