پس از طی مراحل آشنایی، خواستگاری و نامزدی، حال زمان آن است که طرفین به رسمیت رابطه خود بیندیشند و پیرامون ازدواج به بحث بنشینند. لازم است بدانید که ازدواج نیز یک قرارداد و به عبارت دیگر عقدی است که بر اساس آن حقوق و تکالیفی بر طرفین بار می شود.وقتی صحبت از ازدواج می شود یکی از مهم ترین سوالاتی که در ذهن زن و مرد ایجاد می شود این است که از کدام شروط ضمن عقد استفاده کنند تا بتوانند نفع بیشتری را نصیب خود کنند؟دراین مقاله با این شروط و چگونگی به کارگیری آن ها بیشتر آشنا خواهید شد.

شروط ضمن عقد به چه معناست؟

زمانی که میان دو یا چند طرف قراردادی منعقد می شود، طرفین می توانند علاوه بر تعهداتی که از اصل قرارداد حاصل می شود، شرایطی را اضافه کنند تا طرف دیگر یا هر دو طرف به آن ملتزم گردند. این شروط در صورتی صحیح هستند که از حمایت قانونی برخوردار بوده، با اصل قرارداد منافاتی نداشته و مغایر با نظم عمومی و اخلاق نباشد.

شروط ضمن عقد ازدواج

به محض جاری شدن خطبه عقد و امضای عقدنامه، زن و مرد که اکنون زن و شوهر نامیده می شوند حقوق و تکالیفی نسبت به یکدیگر خواهند داشت؛ مرد مکلف به دادن نفقه و مهریه و زن تکلیف به تمکین از ایشان خواهد داشت. در کنار این ها ممکن است در بعضی شرایط زن برای اداره امور زندگی خود ناچار به اخذ اجازه شوهر گردد که این مسائل می تواند در ادامه مسیر مشلات زیادی را برای ایشان و در نتیجه برای بنیان خانواده ایجاد نماید. برای جلوگیری از این مشکلات است که اغلب، بانوان در عقدنامه خود اقدام به درج شرط ضمن عقد می کنند. از جمله این موارد می توان به حق تحصیل، حق اشتغال، وکالت در طلاق، حق حضانت از فرزندان در صورت طلاق، حق خروج از کشور و مواردی از این قبیل اشاره نمود.

به طور کلی شروط ضمن عقد ازدواج به دو دسته تقسیم می گردند: شروطی که در تمام عقدنامه موجود بوده و در سند ازدواج درج شده اند و دسته دیگر شروط تکمیلی ای هستند که طرفین مایل به درج آن ها درعقدنامه دارند که ممکن است هر عقدنامه ار این حیث از عقدنامه دیگر متمایز باشد.

شروط موجود در تمام عقدنامه ها

شروط زیر در تمام عقدنامه‌ها بطور تایپی درج شده است. البته زن و مرد در خصوص امضا نمودن یا ننمودن این صفحات اختیار تام دارند. متن شروط تایپی مزبور به شرح زیر است:

• ضمن عقد ازدواج زوج شرط نموده که هرگاه طلاق به ‌درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را که در ایام زناشویی با او به‌دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل نماید.ضمن عقد نکاح، زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه ذیل با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند (یعنی اگر زن مهریه خود را ببخشد زن وکالت خواهد داشت این بخشش را به‌جای شوهرش قبول کند). این موارد عبارتند از:

الف ـ استنکاف شوهر از دادن نفقه به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه ایفا نکند و اجبار او به ایفا هم ممکن نباشد.

ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل نماید.

ج ـ ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد.

د ـ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.

هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.

و ـ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.

ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار نماید.

ح ـ زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند و یا ۶ ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.

ط ـ محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شؤون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.

ی ـ در صورتی که پس از گذشت ۵ سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.

ک ـ در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.

هـ ـ زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار کند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار ننماید.

شروط تکمیلی

زن و شوهر می‌توانند از سردفتر ازدواج بخواهند تا شروط دیگری را در عقدنامه درج کند.  از مهم‌ترین و پر کاربرترین شروط می توان به موارد زیر اشاره نمود:

حق تعیین مسکن: زن این حق را خواهد داشت که مسکن، شهر یا محلی که زندگی مشترک در آنجا ادامه پیدا خواهد کرد را انتخاب کند.

حق تحصیل: شوهر به زن اجازه می دهد، تا هر مرحله که ایشان لازم بداند و در هر کجا که شرایط ایجاب کند، به ادامه تحصیل بپردازد

حق اشتغال: شوهر، زن را در اشتغال به هر شغلی که مایل باشد،مخیر می‌کند.

حق خروج از کشور: شوهر به زن، وکالت بلاعزل می‌دهد که بدون نیاز به اجازه شفاهی یا کتبی مجدد ایشان، از کشور خارج شود.

حق حضانت فرزندان: زن و شوهر توافق می کنند که اولویت در حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر باشد، چه ایشان مجدداً ازدواج کند یا خیر.

حق وکالت در طلاق: شوهر به زن وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر می‌دهد تا ایشان در هر زمان و تحت هر شرایطی از جانب شوهر اقدام به مطلقه نمودن خود می کند.

در این خصوص باید توجه داشته باشید که حق طلاق تحت هر شرایطی از حقوق مرد است و به هیچ عنوان نمی‌توان این حق را از او سلب کرد  پس عبارت “دادن حق طلاق به زن” اشتباه است و باید از “تفویض وکالت در طلاق به زن” صحبت نمود.

با توجه به اهمیت بالای عقدنامه و شروط ضمن آن، بهتر است برای تنظیم متن این شروط از یک وکیل متخصص در امور خانواده کمک بگیرید. تیم مجرب وکلای موسسه حقوقی رای مثبت این فرصت را برای شما فراهم آورده تا با مطالعه این مقاله و امکان مراجعه حضوری بتوانید بر این مهم فایق آیید.