دانشگاه صنعتي اصفهان در كشف سیاه‌چاله ای منفرد در کهکشان راه شیری

در یک دستاورد بزرگ علمی تاریخ بشر:

مشاركت فعال عضو هيئت علمي دانشگاه صنعتي اصفهان در كشف سیاه‌چاله ای منفرد در کهکشان راه شیری

با کشف یک سیاهچاله‌ی تنها در کهکشان راه‌شیری با روش اخترسنجی و ریزهمگرایی گرانشی، با همکاری مشترک دکتر صدیقه سجادیان عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان ودکتر سهراب راهوار استاد دانشگاه صنعتی شریف، عصر جدیدی از تحقیقات کیهان‌شناسی پیش روی بشر قرار گرفت.  

همگرایی و ریزهمگرایی ‌گرانشی از پیش‌بینی‌های بسیار موفق نظریه نسبیت عام می باشد که توسط آلبرت اینشتین در سال 1915 میلادی مطرح شد. در این پديده، از تقویت نور ستاره‌هاي پس زمينه به وجود اجرام سنگین زمینه پي مي برند.
در رویداد‌های ریزهمگرایی گرانشی، به علّت کم بودن فاصله‌ی بین تصاویر، آن‌ها جدا ازهم دیده نمی‎شوند بلکه نور مجموع تصاویر دریافت می‌شودکه به نسبت ستاره‌ی چشمه تقویت شده است. منجمان از این پدیده به عنوان یک ابزار رصدی دقیق برای فهم کیهان و مشاهده اعماق آسمان‌ها استفاده می نمایند.
یک تیم بین‌المللی پژوهشی متشکل از ۵۰ مؤسسه تحقیقاتی با مشارکت دو پژوهشگر ایرانی، دکتر صدیقه سجادیان عضو هئيت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی اصفهان و دکتر سهراب راهوار عضو هیئت علمی دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف، به کمک اثر ریزهمگرایی‌گرانشی و اخترسنجی توانستند سیاه‌چاله ای منفرد درکهکشان راه شیری را کشف کنند.
دكتر صديقه سجاديان ، استاديار گروه نجوم و اخترفيزيك دانشگاه صنعتي اصفهان كه داده‌کاهی داده‌های گرفته شده توسط تلسکوپ دانمارک از این رویداد را بر عهده داشته است، با اشاره به جنبه‌های مختلف این موفقیت بزرگ علمی گفت: این رصدها در مدت 6 سال به وسيله تلسکوپ‌های زیادی در سراسر دنیا و از جمله تلسکوپ فضایی هابل انجام گردید.
عضو هیئت علمی دانشكده فيزيك دانشگاه صنعتي اصفهان با اشاره به اهمیت داده‌كاهي در اين گروه بين‌المللي گفت: داده‌كاهي و آنالیز تصاوير نجومي تلسكوپ‌هاي مختلف از رویداد ریزهمگرایی گرانشی OGLE-2011-BLG-0462 با زمان مقیاس 270 روز، منجر به کشف یک سیاه‌چاله منفرد با جرمی حدودأ 7 برابر جرم خورشید و در فاصله 5 هزار سال نوری از زمین شد.
سجادیان افزود: یکی از این تلسکوپ‌ها، تلسکوپ يك ونيم متری دانمارک است که به واسطه‌ی قرارگرفتن در یکی از بهترین نقاط دنیا از نظر شرایط رصدی (رصدخانه لاسیلای شیلی) بیش از 900 تصویر با قدرت تفکیک بسیار عالی از این رویداد توسط گروه رصدی مایندستپ ثبت کرده است. 
وی که عضو فعال گروه مايندستپ است، با بيان اين‌كه كشف اين سياه چاله يك پديده منحصر به فرد و شروع يك دوره جديد در تحقيقات كيهان‌شناسي رصدی است؛ خاطر نشان كرد: این اولین بار است که سیاه‌چاله‌ای تنها در دیسک کهکشان ما و در این بازه جرمی با تعیین دقیق جرم،  فاصله و سرعت آن آشکارسازی می‌شود. پیش از این منجمان با استفاده از روش های مختلف مانند مشاهده امواج گرانشی به صورت غیر مستقیم، سیستم های دوتایی سیاه چاله ها را رصد می نمودند.
عضو انجمن علمي فيزيك ايران با تأکید اهمیت ویژه اين كشف تاریخی تصریح کرد: حدود 45 کیلومتر برثانیه سرعت تصویر شده در صفحه آسمان براي اين سیاه‌چاله محاسبه شده كه می تواند ناشي از ضربه انفجار اوليه ستاره ي سنگين تشكيل دهنده سياه چاله باشد؛ اتفاقی که می توانسته حدود صد میلیون سال پیش رخ داده باشد.
سجاديان خاطرنشان كرد: اين امكان براي تلسكوپ ملي ايران نيز وجود دارد كه در رصدهاي مهم بين‌المللي و اكتشافات تازه، حضور مؤثر داشته باشد.
گفتني است: نتایج این پژوهش که برای مجله معتبرThe Astrophysical Journal ارسال گردیده و پیش نویس آن نیز منتشر گردیده است، از طریق لینک مستقیم https://arxiv.org/pdf/2201.13296.pdf و نیز وب سایت ساینس به نشانی  https://www.sciencealert.com/for-the-first-time-a-lone-black-hole-has-be... در دسترس است.

سایر تصاویر