وقایع بیستم ودوم بهمن ماه 1357

  حوادث و وقایع

* قرار بود امروز صبح به دستور بختیار،محدوده اسلحه سازی(شرق تهران در حوالی پایگاه نیروی هوایی فرح آباد) توسط نیروی هوایی بمباران شود.این عملیات در حدود ساعت 6 روز 22 بهمن به مراحل نهایی رسیده بود.اما به دنبال بحث های متعدد میان رهبران دولت و سران ارتش، حدود ساعت 9 این عملیات لغو گردید.

* محل اسلحه سازی که دیشب مورد حمله قرار گرفته بود، امروز حدود ساعت 8 صبح سقوط کرد.

* در اثر حمله به تسلیحات ارتش،کارخانه جات و مخازن اسلحه به دست مردم افتاد.

* درگیری ارتش با مردم مسلح در خیابان ها به اوج خود رسید.

* ساعت ده و سی دقیقه شورای عالی ارتش با شرکت رئیس ستاد،وزیرجنگ وغالب فرماندهان، تشکیل جلسه دادوپس از مذاکره ، بی طرفی خود را در مناقشات اعلام کرد و به یگان های نظامی دستور داد به پادگان های خود مراجعه نمایند.

* غالب خیابان های تهران سنگربندی شده و در تصرف افراد مسلح مردمی قرار گرفته بود.

* ستاد ژاندارمری واقع در خیابان 24 اسفند (انقلاب) سقوط کرد.

* شهربانی کل کشور سقوط کرد و به دست مردم افتاد.

* زندان قصر توسط نیروهای مسلح گشوده شد وزندانیان از آن خارج شدند.

* زندان و پادگان حشمتیه پس از چهارساعت زدوخورد،تصرف شد.

* فرمانداری نظامی آخرین اعلامیه خود را صادر کرد.از نظامیان خواسته شد که به پادگان های خود برگردند.

* سرلشگر ریاحی فرمانده گارد در میدان امام حسین گلوله خورد.

* بختیار قرار بود ساعت 4 بعدازظهر، در حضور مهندس بازرگان در منزل مهندس جفرودی ، استعفایش را بدهد.اما وی در این جلسه حاضر نشد و حدود ساعت 2 بعدازظهر، پس از محاصره نخست وزیری به دانشکده افسری(در همان نزدیکی)رفته و از آنجا با هلی کوپتر به منزل یکی از آشنایانش می رود وپس از 6ماه بطور مخفیانه از ایران خارج می شود.

* تمام کلانتری ها،پایگاه های ژاندارمری و قرارگاه های پلیس به تصرف مردم درآمد.

* بعداز ظهر روزیک شنبه ، حدود ساعت 6 ابتدا مرکز رادیو و سپس جام جم به دست نیروهای انقلابی افتاد.

* صادق قطب زاده به ریاست صدا و سیمای ایران منصوب شد.* سپهبد مهدی رحیمی فرماندار نظامی و رئیس شهربانی به دست مردم دستگیر شدند.

* صدای گوینده رادیو،اینچنین نغمه پیروزی را اعلام نمود : توجه توجه ... این صدای انقلاب ملت ایران است...

* انقلاب اسلامی مردم ایران به رهبری امام خمینی، نظام دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی را سرنگون کرد.

* امام خمینی طی پیام دیگری خطاب به مردم گفتند: توجه داشته باشید که انقلاب ما از نظر پیروزی بر دشمن هنوز به پایان نرسیده است. دشمن از انواع وسایل و دسایس بهره مند است و توطئه ها در کمین است. تنها هوشیاری و انضباط انقلابی و اطاعت از فرمان های رهبری و دولت موقت اسلامی است که توطئه ها را نقش بر آب می سازد ... با دولت موقت اسلامی همکاری نمایید تا با حول و قوه الهی هر چه زودتر با همکاری یکدیگر ایران اسلامی آباد و آزاد را مورد غبطه جهانیان بسازیم.

    عنوان:
پیام به ملت ایران (عقب‌نشینی ارتش و پیوستن به ملت)
تاریخ:
۲۲ بهمن ۱۳۵۷/ ۱۳ ربیع الاول ۱۳۹۹
مکان:
تهران، مدرسه علوی
موضوع:
حفظ آرامش و هوشیاری پس از عقب‌نشینی ارتش
مخاطب:
ملت ایران
شناسه ارجاع:
جلد ۶ صحیفه امام خمینی (ره)، صفحه ۱۲۴
 

توضیح تاریخی

    اگرچه فرماندهان ارتش تا 21 بهمن 1357 از حکومت سابق حمایت می‌کردند اما بسیاری از ارتشی‌ها با انقلاب همراه بودند و رژه همافرها در 19 بهمن در مقابل امام، نمونه بارز آن بود؛ رژه‌ای که تیر خلاصی بر رژیم شاهنشاهی بود. برخی از گروه‌ها از جمله سازمان مجاهدین خلق، چریک‌های فدایی خلق و احزاب کومله و دموکرات کردستان خواستار انحلال ارتش بودند. امام اما مخالف انحلال بودند و می‌گفتند می‌خواهند ارتش را کنار بزنند بعد به سراغ انقلاب و روحانیت و مردم بیایند. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ تاریخ جنگ ایران و عراق، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 27.
     روز 21 بهمن متن چهلمین اطلاعیه فرمانداری نظامی تهران، ساعت دو بعدازظهر، از رادیو خوانده شد. در این اطلاعیه ساعات منع رفت و آمد از 16:30 تا 5 بامداد اعلام شد. نتیجه ساده اما خطرناک اطلاعیه آن بود که حکومت نظامی در این فاصله زمانی دست به کاری خواهد زد. شایعات زیادی بود که بناست ارتش هر چه تجهیزات سنگین دارد به خیابان‌ها بیاورد. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 237.
     پیوستن همافران به مردم، ارتشی‌های طرفدار شاه در لشگر گارد را به خشم آورده بود، به آن‌ها حمله کردند. مردم برای کمک به همافرها به خیابان‌ها آمدند و اولین جنگ با سلاح گرم در آخرین ساعات منتهی به پیروزی انقلاب صورت گرفت. حرکت مردم برای تصرف پادگان‌ها و کلانتری‌ها آغاز شده بود. ساعت حکومت نظامی تا 12 ظهر تمدید شد. درگیری‌هایی که از 21 بهمن آغاز شده بود تا صبح 22 بهمن ادامه داشت. بالاخره گوینده‌ای از طریق رادیو پیروزی انقلاب را اعلام کرد. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 237.

بسم الله الرحمن الرحیم‌

ملت شجاع ایران! خواهران و برادران آگاه تهران!
اکنون که به خواست خداوند متعال پیروزی نزدیک است و نیروی ارتش عقب‌نشینی و عدم دخالت خودشان را در امور سیاسی ابراز و پشتیبانی خودشان را از ملت اعلام کرده‌اند، ملت عزیز و شجاع با کمال مراقبت از اوضاع و در عین حفظ آمادگی برای دفاع احتمالی، در صورتی که نیروی ارتش به پادگانهای خود رفته‌اند، آرامش و نظم را حفظ نمایند.
اگر اخلالگران بخواهند با آتش‌سوزی و خرابکاری فاجعه به بار آورند، آنان را به وظیفه شرعی و انسانی‌شان آگاه گردانند و نگذارند این قبیل کارها موجب هتک حرمت ملت شود؛ و به سفارتخانه‌ها حمله نکنند. و اگر خدای نخواسته ارتش باز به میدان آمد، واجب است آنان را با شدیدترین وجه دفع کرده با تمام نیرو و قدرت از خود دفاع نمایند.
این جانب به امرای ارتش اعلام می‌کنم که در صورت جلوگیری از تجاوز ارتش و پیوستن آنان به ملت و دولت قانونی ملی اسلامی، ما آنان را از ملت و ملت را از آنان می‌دانیم و مانند برادران با آنان رفتار می‌نماییم. از خداوند متعال پیروزی مردم دلاور ایران را خواستارم. و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
روح الله الموسوی الخمینی‌

پیام به ملت ایران (حفظ آرامش- همکاری با دولت موقت)
تاریخ:
۲۲ بهمن ۱۳۵۷/ ۱۳ ربیع الاول ۱۳۹۹
مکان:
تهران، مدرسه علوی
موضوع:
جلوگیری از آشوب و هرج و مرج- لزوم همکاری با دولت موقت
مخاطب:
ملت مسلمان ایران
شناسه ارجاع:
جلد ۶ صحیفه امام خمینی (ره)، از صفحه ۱۲۵ تا صفحه ۱۲۶
 

توضیح تاریخی

     روز 21 بهمن متن چهلمین اطلاعیه فرمانداری نظامی تهران، ساعت دو بعدازظهر، از رادیو خوانده شد. در این اطلاعیه ساعات منع رفت و آمد از 16:30 تا 5 بامداد اعلام شد. نتیجه ساده اما خطرناک اطلاعیه آن بود که حکومت نظامی در این فاصله زمانی دست به کاری خواهد زد. شایعات زیادی بود که بناست ارتش هر چه تجهیزات سنگین دارد به خیابان‌ها بیاورد. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 237.
     پیوستن همافران به مردم، ارتشی‌های طرفدار شاه در لشگر گارد را به خشم آورده بود، به آن‌ها حمله کردند. مردم برای کمک به همافرها به خیابان‌ها آمدند و اولین جنگ با سلاح گرم در آخرین ساعات منتهی به پیروزی انقلاب صورت گرفت. حرکت مردم برای تصرف پادگان‌ها و کلانتری‌ها آغاز شده بود. ساعت حکومت نظامی تا 12 ظهر تمدید شد. درگیری‌هایی که از 21 بهمن آغاز شده بود تا صبح 22 بهمن ادامه داشت. بالاخره گوینده‌ای از طریق رادیو پیروزی انقلاب را اعلام کرد. ر.ک. دایره‌المعارف مصوّر تاریخ زندگی امام خمینی، جعفر شیرعلی‌نیا، نشر سایان، صفحه 237.

بسم الله الرحمن الرحیم‌

13 ربیع الاول 1399/ 22 بهمن 1357
ملت مسلمان، قهرمان و مبارز ایران!
در این لحظه حساس که به لطف خداوند مبارزات قهرمانانه شما سدهای استبداد و استعمار را یکی پس از دیگری می‌شکند و انقلاب اسلامی شما شکوفه‌ها و میوه‌های خود را آشکار می‌سازد، لازم می‌دانم، ضمن ابراز تشکر و قدردانی از یک یک شما برادران و خواهران، چند نکته را یادآوری نمایم:
شما در جریان مبارزات گذشته، رشد اسلامی و انقلابی خود را آشکار کرده‌اید؛ و اکنون بیش از پیش لازم است این رشد را به جهانیان نشان دهید تا جهانیان بدانند مردم مسلمان ایران می‌توانند بدون قیمومت این و آن، راه سعادت خود را انتخاب نمایند. لهذا از شما می‌خواهم که اولًا مانع آشوب و هرج و مرج بشوید و نگذارید آشوبگران مغرض به عملیاتی از قبیل غارت، آتش‌سوزی، مجازات متهمان و از بین بردن آثار علمی و فنی و صنعتی و هنری و اتلاف اموال عمومی و خصوصی دست بزنند. دشمن برای خراب کردن چهره نهضت از طریق نفوذ دادن افراد مفسد و مغرض در میان توده مسلمان دست به چنین کارها می‌زند تا نهضت ما را ارتجاعی و وحشیانه قلمداد نماید. من اکیداً اعلام می‌کنم که هر کس دست به چنین عملیاتی بزند، از جامعه انقلابی ملت مطرود و در پیشگاه خداوند متعال مسئول است. ثانیاً توجه داشته باشید که هنوز انقلاب ما از نظر پیروزی بر دشمن به پایان نرسیده است. دشمن از انواع وسایل و دسایس بهره‌مند است و توطئه‌ها در کمین ماست. تنها هوشیاری و انضباط انقلابی و اطاعت از فرمانهای رهبری و دولت موقت اسلامی است که همه توطئه‌ها را نقش بر آب می‌سازد. ثالثاً افرادی از دشمن که به عنوان اسیر در اختیار شما قرار می‌گیرند، هرگز مورد خشونت و آزار قرار ندهید. همچنان که سنت اسلامی است به اسیران محبت و مهربانی کنید؛ و البته دولت اسلامی بموقع آنها را محاکمه و عدالت را در مورد آنها اجرا خواهد کرد.
از همه شما برادران و خواهران عزیزم می‌خواهم که با دولت موقت انقلاب اسلامی که وارث یک سلسله خرابیهای دولتهای فاسد گذشته است همکاری نمایید تا به حول و قوه الهی، هر چه زودتر با همکاری یکدیگر، ایران اسلامی آباد و آزاد را که مورد غبطه جهانیان باشد بسازیم. و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
روح الله الموسوی الخمینی‌

پاسخ استفتاء: (عدم اعتبار سوگند نظامیان در زمان طاغوت)
تاریخ:
۲۲ بهمن ۱۳۵۷/ ۱۳ ربیع الاول ۱۳۹۹
مکان:
تهران، مدرسه علوی
موضوع:
عدم اعتبار سوگند نظامیان در زمان طاغوت
شناسه ارجاع:
جلد ۶ صحیفه امام خمینی (ره)، صفحه ۱۲۷

توضیح تاریخی

    در ارتش پهلوی سنت این بود که همه‌ی افراد ارتش هنگام اخذ سردوشی پایان دوره آموزشی و آغاز کارشان در ارتش، همچنین هنگام اخذ یا ارتقاء درجه، به خداوند و قرآن‌کریم سوگند یاد می‌کردند که حافظ تاج و تخت حکومت پهلوی و رژیم سلطنتی باشند. هر چند این سنت از دوره‌ی رضاشاه پهلوی رواج داشت، اما قانون مشخصی برای انجام این تشریفات تصویب نشده بود و تنها یک رویه جاری بود. ر.ک. روزشمار تاریخ معاصر ایران، محسن غنی یاری، موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، صفحه 3.

سوال‌کننده: ارتشیان و نیروهای نظامی و انتظامی‌

[استفتاء از محضر حضرت آیت الله العظمی نائب الامام خمینی:
مسلماً خاطر مبارک از این سنت معموله مستحضر است که همه افراد ارتش در موقع اخذ سردوشی یا اخذ درجه، در مورد حفظ تاج و تخت رژیم سلطنتی، به خداوند و قرآن کریم قسم یاد می‌کنند؛ مستدعی است نظر و فتوای خودتان را در مسئله عدول از این قسم و پیوستن به نهضت عظیم اسلامی بیان فرمایید. از طرف جمعی از افراد نیروهای مسلح‌]
بسمه تعالی‌
قسم برای حفظ قدرت طاغوتی صحیح نیست و مخالفت با آن واجب است؛ و کسانی که این نحو قسم خورده‌اند باید بر خلاف آن عمل کنند. و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
13 ربیع الاول 99
روح الله الموسوی الخمینی‌

منابع:
https://emam.com/posts/view/1289

https://emam.com/posts/view/1290

https://emam.com/posts/view/1291

https://www.irdc.ir/fa/news/2188/%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%B7%D8%A8%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%A8%D9%87%D9%85%D9%86-%D9%85%D8%A7%D9%87-1357