وقایع ششم بهمن ماه 1357

گفتگو با سه تن از شخصیتهای امریکایی‌
تاریخ:
۶ بهمن ۱۳۵۷/ ۲۷ صفر ۱۳۹۹
مکان:
پاریس، نوفل لوشاتو
مناسبت:
دیدار شخصیتهای سیاسی امریکا با امام خمینی
موضوع:
گفتگو [با سه تن از شخصیتهای امریکایی‌]

توضیح تاریخی

    سید جلال الدین تهرانی دو روز پس از خروج شاه از ایران به توصیه اعضای شورای سلطنت مخصوصا شاهپور بختیار برای ملاقات و مذاکره با امام خمینی عازم پاریس شد. ولی پیام امام مبنی بر غیر قانونی بودن شورای سلطنت این ملاقات را غیر ممکن ساخت و شرط ملاقات، استعفای کتبی با اعلام این نکته که شورای سلطنت غیر قانونی است اعلام شد و این مسئله در حاشیه نامه تهرانی که تقاضای ملاقات کرده بود نوشته و برای او ارسال شد. سید جلال الدین روز اول بهمن ماه استعفای خود را از ریاست شورای سلطنت در اختیار مطبوعات قرار داد. ر.ک. بیست و پنج سال در ایران چه گذشت؟ (از بازرگان تا خاتمی)، داود علی بابائی، انتشارات امید فردا، جلد اول، صفحه 116

مصاحبه‌کننده: رمزی کلارک (دادستان کل اسبق امریکا)، ریچارد فالک (استاد دانشگاه پرینستون امریکا)، دان لویی (نماینده سازمانهای مذهبی امریکا)

[رمزی کلارک، دادستان کل اسبق امریکا و ریچارد فالک، استاد دانشگاه پرینستون در ایالت نیوجرسی و رئیس بخش مطالعات خارجی آن، همچنین دان لوئی نماینده سازمانهای مذهبی امریکا در اوایل ژانویه 1979 برای بررسی وضع ایران از نزدیک، به تهران سفر کردند. هر سه نفر، از رهبران جنبش مخالف با جنگ ویتنام و شرکت فعال امریکا در جنگ بودند. اینان پس از بازدید از تهران، در راه بازگشت در پاریس توقف کردند و روز 26 ژانویه 1979 با امام خمینی دیدار و مذاکره نمودند. گفتنی است که دیدار این سه تن امریکایی با امام، مصادف بود با زمانی که سید جلال الدین تهرانی، رئیس شورای نیابت سلطنت، به پاریس آمده و استعفای خود را تسلیم امام کرده بود. متن زیر مشروح مذاکرات کلارک و فالک با امام خمینی می‌باشد که به وسیله دکتر ابراهیم یزدی ترجمه شده است‌]

سوال: [فالک: انقلاب ایران قابل پیش‌بینی نبوده است. طی قرنها سیاست و مبارزات سیاسی و مذهب، به طور زیبایی، با هم مخلوط شده‌اند. آیا به نظر آیت الله این امر چگونه در سیاست خارجی ایران با سایر کشورهای جهان منعکس می‌شود؟ نقش مقاوم شیعه در برابر ظلم، امید بزرگی را در دلها زنده کرده است؛ اما می‌خواهیم بدانیم وقتی شیعه به قدرت برسد چگونه عمل خواهد کرد؟]

جواب: تشیع همان طور که مظهر مقاومت بوده است در تمام اعصار، از صدر اسلام، تشیع مظهر مقاومت و دفاع از حق بوده است اما هرگز اهل ظلم و ستم نبوده است. حکومتهایی که بر اساس مذهب تشیع پیش آمده و ثبت شده در تاریخ، همان طور که ظلم را تحمل نمی‌کرده‌اند، تحمیل ظلم را هم نمی‌کنند. اگر حکومتی با قانون اسلام پیش بیاید و مذهب تشیع آن را پیش ببرد، بنا بر آن است که همین رویه را پیش ببرد. هیچ انسانی را بر اساس‌ مسلک مذهبی تحت فشار و سلب آزادی قرار ندهد. تمامی انسانها در مذهب تشیع آزادند، مستقل هستند. و بر حسْب تشیع، با تمامی ملتها و دولتهایی که با حکومت تشیع خوش رفتاری و احترام متقابل کنند، اگر مذهب تشیع بر جایی غلبه کند، آن گونه عمل می‌کند که حکومتهای آنها هرگز چنین رفتاری ندارند. از آن عدالت غافلند. تاریخ نشان می‌دهد که وقتی اسلام جایی را فتح کرده است مردم آن چنان به اسلام رو کرده‌اند و به دولتهای قبلی خود پشت کرده‌اند؛ نظیر ایران که با آغوش باز به اسلام و تشیع روی آوردند. احکام اسلام روی عدالت است. زندگی حکام با پایین ترین افراد، یک طور بوده است. رئیس مذهب ما «امام علی( ع)، ر. ک. کنز العمال، ج ۴، ص ۶.» که حکومتش وسیع بود- چندین مقابل ایران، حجاز و مصر و ایران و همه آنها تحت سیطره او بود- زندگی‌اش از همه افراد ملت پایینتر بود. عدالت را بالاتر از هر کس که تصور شود اجرا می‌کرد. در محکمه اگر ادعایی علیه او بود حاضر می‌شد، در محکمه می‌نشست. حکم خلاف [قاضی‌] را قبول می‌کرد. تشیع در عین مقاومت، عادل است؛ و عدالت یعنی «نه ظلم بکن و نه زیر بار ظلم برو». برنامه تشیع را امام ما در این دو کلمه خلاصه کرد: نه تحمل ظلم بکن و نه ظالم باش. برنامه کلی تشیع و اسلام همین است ... همین است. تشیع از قرآن است.

[در مشاهدات ما درباره جنبش حاضر در ایران، امری که نگران آن هستیم، درجه تحمل در برابر غیر مذهبیهای چپی در ایران تحت دولت اسلامی است. ما متوجه شدیم که در ایران در بین دانشجویان و سایرین، که زندگی آنها در اسلام و جمهوری اسلامی مشکل است، ترس و نگرانی وجود دارد. چه اطمینانهایی نسبت به این نگرانیها وجود دارد؟]

- اصل گرایش اینها به مکتبهای انحرافی به علت عدم اطلاع از اسلام است. خیال می‌کنند اسلام طرفدار ... هیات حاکمه، سرمایه داران، کارخانه داران است! اگر اینها مطلع باشند که اسلام یک وضع تعدیلی دارد و همه چیز را بر اساس عدالت حل می‌کند، از نظر آزادی عقاید بنا بر آن است [که‌] اشخاص منحرف همیشه حرفهای خود را می‌زده‌اند، اگر آنها از اصل اسلام خبردار شده باشند این حرفها را نمی‌زنند. اینها اگر به همه مسائل آشنا شوند اختلافات از بین می‌رود. در عین حال، ما از اظهار عقیده جلوگیری نکرده و نمی‌کنیم. لکن از کارهایی که منحرفین گاهی می‌کنند، می‌خواهند شلوغ کاری کنند. الآن نهضتی در ایران برپاست که برای قطع ظلم است تا رژیم فاسد را از بین ببرند. در این بین عده معدودی به خرابکاری مشغولند، تبلیغ سوء می‌کنند و نظر دارند که این رژیم را حفظ کنند یا رژیم اسلامی پیش نیاید یا انحراف دارند و توجه به مسائل ندارند و یا، با توجه به مسائل، اغراض فاسد دارند. ما آزادی به همه مسالک و عقاید می‌دهیم لکن اگر بخواهند شورش کنند و مسیر ملت را تغییر دهند، دست ظالم را نگه دارند، مجاز نخواهند بود. هر ملتی حق دارد منافع ملی و مذهب خود را حفظ کند از تعدیات آنها. اگر تعدی نکنند ما تعدی نمی‌کنیم.

[سوالی درباره امپریالیسم فرهنگی؛ اسلام توجه و تکیه زیادی روی ارزشهای فرهنگی و اساسی داده است. در این پنجاه- شصت سال حکومت پهلوی امپریالیسم فرهنگی شدید بوده است که منجر به، به هم خوردن ارزشهای اسلامی- ایرانی شده است و جای آن را ارزشهای غربی گرفته است. آیا آیت الله چه قدمهایی برای ترمیم این خرابیهای اجتماعی و فرهنگی برخواهند داشت؟]

- همین مسائل موجب مخالفت ما با شاه شد. شما یک جنبه را در نظر می‌گیرید اما جنبه‌های زیادی دارد. در این پنجاه سال تنها فرهنگ ما را به عقب نبرده، سالهای طولانی مردم را به عقب بردند؛ اقتصاد ما را به عقب بردند. ایران یک کشور فقیری شده است. ایران مخازن زیادی دارد اما این مخازن غارت شده است. نفت رفته است و پایگاه برای امریکا درست شده است. نیروهای انسانی ما را به عقب راندند. به طوری که اگر بخواهیم اصلاح کنیم برنامه طولانی لازم دارد. ارتش ما را فاسد تربیت کردند، یعنی روسای ارتش در طبقات بالا. آنها به تبع افکار فاسد پدر و پسر، افکار فاسد دارند. ارتش ما را انگل تربیت کرده‌اند. [اصلاحات‌] محتاج به یک برنامه‌های طولانی است لکن ما از باب اینکه تمامی ملت ما بپاخاسته است و یک مطلب را می‌خواهد: «آزادی، استقلال، حکومت اسلامی». امید آن را داریم که با کمک همه اقشار که اظهار همکاری می‌کنند این فرهنگ را از حالت انگلی و استعماری درآوریم و به یک فرهنگ استقلالی بدل سازیم، و به کمک همه اقشار اصلاح کنیم. و مخازنمان را نگذاریم هدر برود و عاقلانه بفروشیم و عاقلانه صرف ملت، چه فرهنگ چه سایر جاهای مورد نیاز بکنیم. در این پنجاه سال چه بلاهایی بر سر ما آوردند! ما مواجه با یک مملکت آشفته هستیم که از همه جهات درهم ریخته است. با کمک افراد ملت که اتفاقاً تمامی اقشار هم با ما موافقند، قیام کنیم و ما سالهای طولانی البته این آشفتگیها را ترمیم کنیم. یک فرهنگ مستقل اسلامی، یک ارتش مستقل، یک اقتصاد سالم، یک زراعت که بکلی از بین رفته است، نیاز به سالها کار دارد تا برگردد به اول. مصیبتهای زیادی داریم، و بیشتر آنها از این ابرقدرتها، از دست آنهاست. ان شاء الله خودمان را از قید آنها آزاد خواهیم کرد تا به استقلال در تمام اقشار برسیم.

[خیلی متشکرم. سه امید و آرزو داریم:

اول) انتقال قدرت به دولت جدید؛ سریع و با آرامش و بدون شلوغی انجام گیرد.
دوم) وعده‌های عدالت برای همه مردم تحقق یابد.
سوم) مردم ایران و مردم امریکا به هم عشق بورزند، تفاهم کنند، احترام بگذارند. و ما می‌خواهیم به هر شکلی که ممکن است به شما کمک کنیم که این سه امید و آرزو تحقق یابند]

- ما هم امیدواریم. آرزوی اول که کلیدش در دست اجانب است به واسطه فهم آنها، که دست از فشار و تهدید گذشته، دست از تحریکات و تهدیدات بردارند و اگر به ما مهلت بدهند خواهید دید که ملت ایران تحت اسلام و با آرامش و بدون تشنج قدرت را به دست خواهند گرفت؛ و قدرتی که به دست می‌آید صرف در تحقق عدالت خواهد شد. اگر این قدرتمندهایی که در راس ملتها واقع می‌شوند کنار بروند یا اصلاح بشوند تفاهم با ملتها آسان خواهد بود. اما تا زمانی که آنها هستند تفاهم معلوم نیست بشود.
 

ششم بهمن 1357   
 

امام خمینی در دیدار با برخی شخصیت های آمریکایی در نوفل لوشاتو اظهار کردند: اگر آمریکا دست از فشار و تهدید و دخالت بردارد، دولتی که در آینده در ایران تشکیل خواهد شد، نیروی خود را صرف اجرای عدالت خواهد کرد.

ششم بهمن ماه سال ۵۷ مردم از سراسر کشور برای شرکت در مراسم استقبال از امام خمینی و حمایت از مسیر ایشان به سمت تهران حرکت کردند.

مردمی که در تهران حضور داشتند در اعتراض به تعطیل شدن فرودگاه و ممانعت از سفر امام هنوز در اطراف مهرآباد تجمع کرده اند و هر روز بر جمعیت آنها افزوده می شد.پس از اعلام برنامه ستاد استقبال از امام، تجمعی صد هزار نفره در میدان مرکزی شهر شکل گرفت؛ همچنین در بهشت زهرا (س) نیز ده ها هزار نفر حضور دارند.

دیپلمات ها و کارکنان سفارت ایران در اتاوا، پایتخت کانادا حمایت خود را از امام خمینی اعلام کردند. مردم شرکت کننده در تظاهرات شهرهای تبریز، اصفهان، سنندج و مشهد از سوی رژیم شاهنشاهی مورد هدف گلوگه قرار می گیرند.

امام خمینی در دیدار با رمزی کلارک، دادستان کل وقت آمریکا، ریچارد فالک، استاد دانشگاه پرینستون و دان لویی، نماینده وقت سازمان های مذهبی آمریکا در نوفل لوشاتو مطالبی بدین مضمون اظهار کردند: اگر آمریکا دست از فشار و تهدید و دخالت بردارد، دولتی که در آینده در ایران تشکیل خواهد شد، نیروی خود را صرف اجرای عدالت خواهد کرد و اگر قدرتمندهایی که در رأس ملت ها واقع شده اند کنار بروند یا اصلاح بشوند، تفاهم با ملت ها هم آسان خواهد بود ولی تا زمانی که آنها هستند، تفاهم ایجاد نخواهد شد. شاهپور بختیار نیز در گفت و گویی که با رادیو فرانسه داشت، اعلام کرد: بازگشت آیت الله خمینی به ایران هنوز خیلی زود است . ایشان باید به من فرصت بدهند تا برای ورود ایشان و تضمین امنیت این کار برنامه ریزی کنم. ما برای فراهم آوردن امکانات بازگشت با ایشان در حال مذاکره هستیم و بر ارتش و دولت تسلط و قدرت کامل داریم و تا زمانی که هستم احتمال کودتا وجود ندارد.

سيل پايان‌ناپذير مردم به سوي مهر آباد درجريان بود. ده‌ها هزار نفر درميدان آزادي وعده بيشماري در بهشت زهرا جمع شده بودند. در بسياري از نقاط شهر تهران، زد و خوردهاي شديدي بين نيروهاي انتظامي و مردم رخ داد. تيراندازي از بامداد اين روز آغاز شد. مردم در اطراف دانشگاه تهران بيش از پنج شهيد دادند. تيراندازي در نواحي مختلف تهران براي يك لحظه هم خاموش نشد . تانك‌ها وزره‌پوش‌هاي حامل سربازان، در چهارراه‌ها وميدان‌ها مستقر شده بودند و چرخبالهاي نظامي، پروازهاي گشتي برفراز شهر انجام مي‌دادند. به تيراندازان اجازه داده شده‌بود تا درصورت لزوم از گلوله‌هاي صدوبيست ميلي متري استفاده كنند. مردم شهرستانهايي كه خودرابراي استقبال ازامام آماده كرده بودند ، با به تعويق افتادن مراجعت ايشان به تظاهرات وسيعي دست زدند. اين تظاهرات درشهرهاي قزوين، ‌تبريز ودشت مغان به تيراندازي مأموران انجاميد. درهمين احوال، ‌كميته استقبال از امام كه فعالانه كار خود را در تهران دنبال مي كرد ، ‌درحال گفت وگو وهماهنگي با كاركنان اعتصابي هواپيمايي ملي ايران «هما» بود. بختيار گفته بود فرودگاه ها به علت اعتصاب كاركنان هواپيمايي كشوري بسته است وسفر امام خطرناك خواهد بود . اما اين كاركنان درپي مذاكره با كميته استقبال ،‌اعلام كردند كه امنيت فرود هواپيماي حامل امام را تضمين مي كنند .

1-مردم تهران و سایر شهرهای ایران كه خود را برای استقبال از امام خمینی آماده كرده بودند، در اعتراض به جلوگیری از سفر امام و تعطیل شدن فرودگاه ها با برگزاری تظاهرات گسترده ای، این عمل رژیم را به شدت محكوم كردند. در شهرهایی چون قزوین، تبریز، اصفهان، سنندج، مشهد و مغان اردبیل، ارتش به طرف مردم تیراندازی كرد.

2- تعدادی از چماق به دستان وابسته به رژیم پهلوی به دانشگاه صنعتی آریامهر(شریف كنونی) حمله كردند.

3 -شاپور بختیار در گفت و گو با رادیو فرانسه گفت: بازگشت آیت الله خمینی به ایران هنوز خیلی زود است. ایشان باید به من فرصت بدهند تا برای ورود ایشان و تضمین امنیت این كار برنامه ریزی كنم. ما برای فراهم آوردن امكانات بازگشت با ایشان در حال گفت وگو هستیم و بر ارتش و دولت تسلط و قدرت كامل داریم و تا زمانی كه هستم احتمال كودتا وجود ندارد.

4- همه ی دیپلمات ها و كاركنان سفارت ایران در اوتاوا پایتخت كانادا حمایت خود را از انقلاب اسلامی و امام خمینی اعلام كردند.

5 -امام خمینی در دیدار با سه مقام آمریكایی رمزی كلارك دادستان كل پیشین آمریكا، ریچارد فالك استاد دانشگاه پرینستون و دان لویی نماینده ی سازمان های مذهبی آمریكا در نوفل لوشاتو فرمود: اگر آمریكا دست از فشار، تهدید و دخالت بردارد، دولتی كه در آینده در ایران تشكیل خواهد شد، نیروی خود را صرف اجرای عدالت خواهد كرد و اگر قدرتمندهایی كه در صدر ملت ها واقع شده اند كنار بروند یا اصلاح بشوند، تفاهم با ملت ها هم آسان خواهد بود ولی تا زمانی كه آنها هستند، تفاهم ایجاد نخواهد شد.

6 -600 تن از همافران و افسران هوانیروز اصفهان در حمایت از انقلاب اسلامی در خیابان های این شهر راهپیمایی كردند و تعداد زیادی از آنها برای اقامه ی نماز جماعت ظهر با پوشش نظامی خود به یك مسجد رفتند.

منابع:

http://22bahman.ir/show.php?page=post&id=20249

https://www.irna.ir/news/81479055

https://emam.com/posts/view/1237/

http://www.imam-khomeini.ir/fa/n14427/

https://www.isna.ir/news/1400110503788