اربعین در کلام رهبری

کلیک بفرمایید

اربعین در کلام رهبری

آیت الله خامنه ای : " اهمیت اربعین در آن است که در این روز، با تدبیر الهی خاندان پیامبر (ص) یاد نهضت حسینی برای همیشه جاودانه شد و این کار پایه گذاری گردید. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلی، در حوادث گوناگون - از قبیل شهادت حسین بن علی (ع) در عاشورا - به حفظ یاد و آثار شهادت کمر نبندند، نسل های بعد، از دستاورد شهادت استفاده زیادی نخواهند برد."

چهلمین روز پس از شهادت امام حسین (ع)، تنها به روزی برای عزاداری بر حسین (ع) و یاران غریبش خلاصه نشد بلکه اربعین طوفانی شد که شهادت و پایمردی را از حنجره ی خسته ی اسرای کربلا فریاد زد، و جرأت دفاع از حق را در مردم به وجود آورد و بار دیگر فضای عاشورا ، شهادت و ارزش ایستادگی در برابر ظلم را زنده کرد.

آیت الله خامنه ای رهبر انقلاب اسلامی ایران، اربعین را استمرار نهضت ظلم‌ ستیزانه‌ امام حسین(ع) می‌ دانند و درس بزرگ آن را زنده نگه داشتن یاد و خاطره‌ شهادت در مقابل تبلیغات دشمن معرفی می‌ نمایند. ایشان می فرمایند: "اهمیت اربعین در آن است که در این روز، با تدبیر الهی خاندان پیامبر (ص) یاد نهضت حسینی برای همیشه جاودانه شد و این کار پایه گذاری گردید. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلی، در حوادث گوناگون - از قبیل شهادت حسین بن علی (ع) در عاشورا - به حفظ یاد و آثار شهادت کمر نبندند، نسل های بعد، از دستاورد شهادت استفاده زیادی نخواهند برد. ...  اگر زینب کبری و امام سجاد (ع) در طول آن روزهای اسارت - چه در همان عصر عاشورا در کربلا و چه در روزهای بعد در راه شام و کوفه و خود شهر شام و بعد از آن در زیارت کربلا و بعد عزیمت به مدینه و سپس در طول سال های متمادی که این بزرگواران زنده ماندند - مجاهدات و تبیین و افشاگری نکرده بودند و حقیقت فلسفه عاشورا و هدف حسین بن علی و ظلم دشمن را بیان نمی کردند، واقعه عاشورا تا امروز، جوشان و زنده و مشتعل باقی نمی ماند. چرا امام صادق (ع) - طبق روایت - فرمودند که هر کس یک بیت شعر درباره حادثه عاشورا بگوید و کسانی را با آن بیت شعر بگریاند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد کرد؟ چون تمام دستگاه های تبلیغاتی، برای منزوی کردن و در ظلمت نگه داشتن مسئله عاشورا و کلا مسئله اهل بیت، تجهیز شده بودند تا نگذارند مردم بفهمند چه شد و قضیه چه بود. تبلیغ، این گونه است. آن روزها هم مثل امروز، قدرت های ظالم و ستمگر، حداکثر استفاده را از تبلیغات دروغ و مغرضانه و شیطنت آمیز می کردند. در چنین فضایی، مگر ممکن بود قضیه عاشورا - که با این عظمت در بیابانی در گوشه ای از دنیای اسلام اتفاق افتاده - با این تپش و نشاط باقی بماند؟ یقینا بدون آن تلاش ها، از بین می رفت. درسی که اربعین به ما می دهد، این است که باید یاد حقیقت و خاطره شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگه داشت."

اربعین به روز یادآوی حادثه عاشورا و زنده نگه داشتن یاد شهادت و ظلم ستیزی تبدیل شد. اجتماع کوچک خاندان امام حسین (ع) و برخی از بنی هاشم گویا بیعتی با حقیقت و ارزشهای والایی انسانی بود. اما اولین کسی که عاشقانه خود را به مزار عطرآگین حسین (ع) رساند ، جابر بن عبدالله انصاری بود .

آیت الله خامنه ای در توصیف شخصیت جابر و داستان عشق و ارادت او به امام حسین (ع) چنین می گویند: "جابربن‌ عبدالله جزو مجاهدین صدر اول (اسلام) است؛ از اصحاب بدر است؛ یعنى قبل از ولادت امام حسین، جابربن‌ عبدالله، در خدمت پیغمبر بوده و در کنار او جهاد کرده است. کودکى، ولادت و نشو و نماى حسین‌ بن‌ على (علیه‌ السلام) را به چشم خود دیده است. جابربن‌ عبدالله به طور حتم بارها دیده بود که پیغمبر اکرم، حسین‌ بن‌ على را در آغوش مى‌ گرفت، چشم هاى او را مى‌ بوسید، صورت او را مى‌ بوسید، پیغمبر به دست خود در دهان حسین‌ بن‌ على غذا مى‌ گذاشت و به او آب مى‌ داد؛ اینها را به احتمال زیاد جابربن‌ عبدالله به چشم خود دیده بود. جابربن‌ عبدالله به طور حتم از پیغمبر به گوش خودش شنیده باشد که حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشت‌ اند. بعدها هم بعد از پیغمبر، موقعیت امام حسین، شخصیت امام حسین - چه در زمان خلفا، چه در زمان امیرالمومنین، چه در مدینه و چه در کوفه - اینها همه جلوی چشم جابربن‌ عبدالله انصارى است. حالا جابر شنیده است که حسین‌ بن‌ على را به شهادت رسانده‌ اند. جگرگوشه‌ ى پیغمبر را با لب تشنه شهید کرده‌ اند. از مدینه راه افتاده است؛ از کوفه، عطیه با او همراه شده است.

عطیه روایت مى‌ کند که در روز اربعین : «جابربن‌ عبدالله به کنار شط فرات آمد، آنجا غسل کرد، جامه‌ ى سفید و تمیز پوشید و بعد با گامهاى آهسته، با احترام به سمت قبر امام حسین (علیه‌ السلام) روانه شد. وقتى به قبر رسید، سه مرتبه با صداى بلند گفت: «الله اکبر، الله اکبر، الله اکبر»؛ یعنى وقتى که مى‌ بیند که چطور آن جگرگوشه‌ ى پیغمبر و زهرا را، دست غارتگر شهوات طغیانگران، این‌ طور با مظلومیت به شهادت رسانده است، تکبیر مى‌ گوید. بعد عطیه ادامه می دهد و مى‌ گوید: از کثرت اندوه، جابربن‌ عبدالله روى قبر امام حسین از حال رفت، غش کرد و افتاد. نمى‌ دانیم چه گذشته است، اما در این روایت مى‌ گوید، وقتى به هوش آمد، شروع کرد با امام حسین صحبت کردن: «السلام علیکم یا آل الله، السلام علیکم یا صفوة الله»."

عاشقان و ارادتمندان خاندان اهل بیت (س) سالیانی است که همچون جابر در روز اربعین خود را به حریم نورانی امام حسین (ع) در شهر کربلا می رسانند. اربعین ، پای سفر قلب ‌هایی را به این حریم ولایت و ارادت ، باز کرده است که پروانه وار از مسیرهای دور و نزدیک با پای پیاده خود را می رسانند و همچون جابر بن عبدالله، دلیلی جز محبت به اهل بیت (ع) ندارند .

آیت الله خامنه ای درباره ی این عشق و ارادت می فرمایند: "پدیده‌ی بی ‌نظیر و بی‌سابقه‌ ای هم در این سالهای اخیر به‌وجود آمده و آن، پیاده‌روی میان نجف و کربلا یا بعضی از شهرهای دورتر از نجف تا کربلا است ؛ بعضی از بصره، بعضی از مرز، بعضی از شهرهای دیگر، پیاده راه می‌اُفتند و حرکت می کنند. این حرکت حرکت عشق و ایمان است؛ ما هم از دور نگاه می کنیم به این حرکت، و غبطه می خوریم به حال آن کسانی که این توفیق را پیدا کردند ."

رهبر انقلاب معتقدند این کسانی که این راه را طی می کنند و این حرکت عاشقانه و مؤمنانه را انجام می دهند، کار صحیح و بزرگی انجام می دهند و آنها یک شعار بزرگی را زنده می کنند. چراکه در این کار هم ایمان و اعتقاد قلبی و باورهای راستین، تحریک‌کننده و عمل‌کننده است و هم عشق و محبّت .

آیت الله خامنه ای تفکر اهل بیت (س) و تفکر شیعی را ترکیبی از عقل و عاطفه و ترکیبی از ایمان و عشق معرفی می کنند و معتقدند این همان چیزی است که در سایر فِرَق اسلامی، خلأ آن محسوس است.

رهبر انقلاب بر این نظرند که تنها خاندان پیغمبر که عناصری برجسته، ممتاز، نورانی و ملکوتی هستند و مردم به آنها عشق می ورزند و با آنها حرف می زنند، به آنها سلام می کنند و از آنها ان‌شاءالله جواب می شنوند یک فرصت بزرگی در اختیار پیروان اهل‌بیت قرار داده اند؛ زیارت ائمّه (ع)، که زیارتها سرشار از مفاهیم عالی و ممتاز است ،  این فرصت را به پیروان داده است که خلاءهای عاطفی و عاشقانه را برای آنها پر کند.

آیت الله خامنه ای یکی دیگر از ویژگی های مهم اربعین و اجتماع عظیم مسلمانان را وحدت آفرینی آن می دانند و درباره عزت آفرینی اجتماع مسلمانان در پیاده روی اربعین می فرمایند: "اگر ما با هم باشیم، کشورهای اسلامی، ملّتهای مسلمان - سنّی و شیعه و فِرَق مختلف تسنّن و تشیّع - با یکدیگر دلهایشان صاف باشد، نسبت به یکدیگر سوءظن نداشته باشند، سوءنیّت نداشته باشند، به یکدیگر اهانت نکنند، ببینید در دنیا چه اتّفاقی خواهد افتاد؛ چه عزّتی برای اسلام درست خواهد شد! وحدت؛ وحدت."

اهل سنت در پیاده روی اربعین

آری در زمانه‌ای که عدّه‌ای خونخوار به دور از انسانیّت، نام اسلام را به یغما برده اند و به اسم دین، نفرت و وحشت و هر آنچه که غیرانسانی است را در جهان پراکنده می کنند و مایۀ شرم اسلام و مسلمانان گشته‌اند این خبر در جهان منتشر می شود که 20 میلیون نفر، مسلمان، شیعه و سنی، عاشق، لبریز از عواطف انسانی، در اوج زیبایی و شکوه، صفا و صمیمیّت، در کربلا و در حرم حسین (ع) حاضر شده اند جهانیان را شوکه می کند. آنگاه این علامت سئوال در ذهن غیر مسلمانان شکل می گیرد که این حسین (ع) کیست که همه را پروانه وار به دور خود جمع کرده است و چرا هیچ‌گاه از این نوع از اسلام برای ما گفته نشده است و همیشه اسلام وهابی و سلَفی و دور از انسانیّت در رسانه‌های غربی منتشر شده است؟!

اکنون این رویداد عظیم و شاید بی‌نظیر در پهنۀ دنیا و طول تاریخ، قلبها را به سمت حقیقت کشانده است و سوالات بسیاری را درباره شخصیت امام حسین (ع) و حقیقت در ذهنها به وجود آورده اس. بدین جهت است که آیت الله خامنه ای معتقدند که اربعین در حادثه‌ی کربلا یک شروع و یک آغاز بود. آغازی برای شناخت حقیقت .

استفتاء از رهبر معظم انقلاب درباره شرکت در راهپیمایی اربعین در ایام کرونا

رهبر معظم انقلاب اسلامی حکم شرکت در راهپیمایی اربعین با وجود شرایط کرونا را اعلام فرمودند.
ایگاه فقه و احکام رهبر معظم انقلاب به بیان موردی در خصوص راهپیمایی اربعین پرداخته و معظم‌له به پرسشی در خصوص شرکت در راهپیمایی اربعین با وجود شرایط کرونا پاسخ فرمودند.

متن سؤال و پاسخ معظم له به این شرح است:

سؤال: اگر در شرایط فعلی و وجود بیماری کرونا، راهپیمایی اربعین میسر شود، آیا شرکت در آن جایز است؟

پاسخ: به طور کلی ملاک این‌گونه امور، قوانین و مقررات جمهوری اسلامی و مصوبات ستاد کرونا می‌باشد.

خصوصیت اربعین

اهمیت اربعین از کجاست؟ صرف اینکه چهل روز از شهادت شهید می گذرد، چه خصوصیتی دارد؟ اربعین خصوصیتش به خاطر این است که در اربعین حسینی یاد شهادت حسین زنده شد و این چیز بسیار مهمی است. شما فرض کنید اگر این شهادت عظیم در تاریخ اتفاق می افتاد یعنی حسین بن علی و بقیه شهیدان در کربلا شهید می شدند، اما بنی امیه موفق می شدند همانطور که خود حسین را و یاران عزیزش را از صفحه روزگار برافکندند و جسم پاکشان را در زیر خاک پنهان کردند، یاد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهای بعد محو کنند. ببینید در این صورت آیا این شهادت فایده ای برای عالم اسلام داشت؟ یا اگر هم برای آن روز یک اثری می گذاشت، آیا این خاطره در تاریخ هم، برای نسل های بعد هم، برای گرفتاری ها و سیاهی ها و تاریکی ها و یزیدی های دوران آینده تاریخ هم اثری روشنگر و افشا کننده داشت؟ اگر حسین شهید می شد، اما مردم آن روز و مردم نسل های بعد نمی فهمیدند که حسین شهید شده، آیا این خاطره چه اثری و چه نقشی می توانست در رشد و سازندگی و هدایت و برانگیزانندگی ملت ها و اجتماعات و تاریخ بگذارد؟

می بینید که هیچ اثری نداشت، بله حسین که شهید می شد، خود او به اعلی علیین رضوان خدا می رسید، شهیدانی که کسی نفهمید و در غربت، در سکوت، در خاموشی شهید شدند، به اجر خودشان در آخرت رسیدند، روح آنها فتوح و گشایش را در درگاه رحمت الهی به دست آورد، اما آیا چقدر درس شدند، چقدر اسوه شدند، درس، آن شهیدی می شود که شهادت او و مظلومیت او را نسل های معاصر و آینده او بدانند و بشنوند، درس و اسوه آن شهیدی می شود که خون او بجوشد و در تاریخ سرازیر بشود، مظلومیت یک ملت آن وقتی می تواند زخم پیکر ستم کشیده شلاق خورده ملت ها را شفا بدهد و مرهم بگذارد که این مظلومیت فریاد بشود، این مظلومیت به گوش انسان های دیگر برسد، برای همین است که امروز ابرقدرت ها صدا توی صدا انداختند که صدای ما بلند نشود، برای همین است که حاضرند پول های گزاف خرج کنند تا دنیا نفهمد که جنگ تحمیلی چرا به وجود آمد، با چه انگیزه ای، با دست که، با تحریک که. آن روز هم دستگاه های استکباری، حاضر بودند هر چه دارند خرج کنند به قیمت این که نام و یاد حسین و خون حسین و شهادت عاشورا مثل درس در مردم آن زمان و ملتهای بعد باقی نماند و شناخته نشود. البته در اوائل کار درست نمی فهمیدند که چقدر مطلب با عظمت است. هر چه بیشتر گذشت، بیشتر فهمیدند.

در اواسط دوران بنی عباس حتی قبر حسین بن علی علیه السلام را ویران کردند، آب انداختند، خواستند از او هیچ اثری باقی نماند. نقش یاد و خاطره شهیدان و شهادت این است، شهادت بدون خاطره، بدون یاد، بدون جوشش خون شهید، اثر خودش را نمی بخشد و اربعین آن روزی است که برافراشته شدن پرچم پیام شهادت کربلا در آن روز آغاز شد و روز بازماندگان شهداست. حالا چه در اربعین اول، خانواده امام حسین علیه السلام به کربلا آمده باشند و چه نیامده باشند.

اما اربعین اول آن روزی است که برای اولین بار زائران شناخته شده حسین بن علی به کربلا آمدند؛ جابربن عبدالله انصاری است و عطیه از اصحاب پیغمبر، از یاران امیر المومنین آمدند آن جا و جابربن عبدالله حتی نابینا بود - آن طور که در نوشته ها و اخبار هست - و دستش را عطیه گرفت و برد روی قبر حسین بن علی گذاشت و او قبر را لمس کرد و گریه کرد و با حسین بن علی علیه السلام حرف زد و با آمدن خود و با سخن گفتن خود خاطره حسین بن علی را زنده کرد و سنت زیارت قبر شهداء را پایه گذاری کرد. یک چنین روزمهمی است روز اربعین.

هدف از حرکت امام حسین علیه السلام
حرکت امام حسین علیه السلام برای اقامه حق و عدل بود. «انّما خرجت لطلب الاصلاح فی امّة جدّی ارید ان امر بالمعروف وانهی عن المنکر... »[ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 44، ص 329.]

در زیارت اربعین که یکی از بهترین زیارات است، می خوانیم: «و منح النّصح و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من الجهالة و حیرةالضّلاله». آن حضرت در بین راه، حدیث معروفی را که از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کرده اند، بیان می فرمایند: «ایهاالنّاس انّ رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و اله و سلّم قال: من رأی سلطانا جائرا مستحلّا لحرم اللَّه ناکثا لعهداللَّه مخالفا لسنة رسول اللَّه صلّی اللَّه علیه و اله و سلم یعمل فی عباداللَّه بالاثم والعدوان فلم یغیر علیه بفعل و لاقول کان حقّا علی اللَّه ان یدخله مدخله»[[ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج 44، ص 382.

] تمام آثار و گفتار آن بزرگوار و نیز گفتاری که درباره ی آن بزرگوار از معصومین رسیده است، این مطلب را روشن می کند که غرض، اقامه ی حق و عدل و دین خدا و ایجاد حاکمیت شریعت و برهم زدن بنیان ظلم و جور و طغیان بوده است. غرض، ادامه ی راه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و دیگر پیامبران بوده است که: «یا وارث ادم صفوةاللَّه یا وارث نوح نبی اللَّه... »[] شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، زیارت وارث.] و معلوم است که پیامبران هم برای چه آمدند: «لیقوم النّاس بالقسط». اقامه ی قسط و حق و ایجاد حکومت و نظام اسلامی.

اهمیت اربعین
اساساً اهمیت اربعین در آن است که در این روز، با تدبیر الهی خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله یاد نهضت حسینی برای همیشه جاودانه شد و این کار پایه گذاری گردید. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلی، در حوادث گوناگون - از قبیل شهادت حسین بن علی علیه السّلام در عاشورا - به حفظ یاد و آثار شهادت کمر نبندند، نسل های بعد، از دستاورد شهادت استفاده ی زیادی نخواهند برد.

درست است که خدای متعال، شهدا را در همین دنیا هم زنده نگه می دارد و شهید به طور قهری در تاریخ و یاد مردم ماندگار است؛ اما ابزار طبیعی یی که خدای متعال برای این کار - مثل همه ی کارها - قرار داده است، همین چیزی است که در اختیار و اراده ی ماست. ما هستیم که با تصمیم درست و بجا، می توانیم یاد شهدا و خاطره و فلسفه ی شهادت را احیا کنیم و زنده نگهداریم.

رمز زنده ماندن واقعه ی عاشورا
 اگر زینب کبری سلام اللَّه علیها و امام سجّاد صلوات اللَّه علیه در طول آن روزهای اسارت - چه در همان عصر عاشورا در کربلا و چه در روزهای بعد در راه شام و کوفه و خود شهر شام وبعد از آن در زیارت کربلا و بعد عزیمت به مدینه و سپس در طول سالهای متمادی که این بزرگواران زنده ماندند - مجاهدات و تبیین و افشاگری نکرده بودند و حقیقت فلسفه ی عاشورا و هدف حسین بن علی و ظلم دشمن را بیان نمی کردند، واقعه ی عاشورا تا امروز، جوشان و زنده و مشتعل باقی نمی ماند.

چرا امام صادق علیه الصّلاة والسّلام - طبق روایت - فرمودند که هر کس یک بیت شعر درباره ی حادثه ی عاشورا بگوید و کسانی را با آن بیت شعر بگریاند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد کرد؟ چون تمام دستگاههای تبلیغاتی، برای منزوی کردن و در ظلمت نگهداشتن مسأله ی عاشورا و کلاً مسأله ی اهل بیت، تجهیز شده بودند تا نگذارند مردم بفهمند چه شد و قضیه چه بود. تبلیغ، این گونه است. آن روزها هم مثل امروز، قدرتهای ظالم و ستمگر، حداکثر استفاده را از تبلیغات دروغ و مغرضانه و شیطنت آمیز می کردند. در چنین فضایی، مگر ممکن بود قضیه ی عاشورا - که با این عظمت در بیابانی در گوشه یی از دنیای اسلام اتفاق افتاده - با این تپش و نشاط باقی بماند؟ یقیناً بدون آن تلاشها، از بین می رفت.

آنچه این یاد را زنده کرد، تلاش بازماندگان حسین بن علی علیه السّلام بود. به همان اندازه که مجاهدت حسین بن علی علیه السّلام و یارانش به عنوان صاحبان پرچم، با موانع برخورد داشت و سخت بود، به همان اندازه نیز مجاهدت زینب علیهاالسّلام و مجاهدت امام سجّاد علیه السّلام و بقیه ی بزرگواران، دشوار بود. البته صحنه آنها، صحنه ی نظامی نبود؛ بلکه تبلیغی و فرهنگی بود. ما به این نکته ها باید توجه کنیم.

درس اربعین
 درسی که اربعین به ما می دهد، این است که باید یاد حقیقت و خاطره ی شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگهداشت. شما ببینید از اول انقلاب تا امروز، تبلیغات علیه انقلاب و امام و اسلام و این ملت، چه قدر پرحجم بوده است. چه تبلیغات و طوفانی که علیه جنگ به راه نیفتاد جنگی که دفاع و حراست از اسلام و میهن و حیثیت و شرف مردم بود. ببینید دشمنان علیه شهدای عزیزی که جانشان - یعنی بزرگترین سرمایه شان - را برداشتند و رفتند در راه خدا نثار نمودند، چه کردند و مستقیم و غیرمستقیم، با رادیوها و روزنامه ها و مجله ها و کتاب هایی که منتشر می کردند، در ذهن آدم های ساده لوح در همه جای دنیا، چه تلقینی توانستند بکنند.

حتّی افراد معدودی از آدمهای ساده دل و جاهل و نیز انسان های موجّه و غیر موجّهی در کشور خودمان هم، در آن فضای ملتهب جنگ، گاهی حرف هایی می زدند که ناشی از ندانستن و عدم احاطه به حقایق بود. همین چیزها بود که امام عزیز را برمی آشفت و وادار می کرد که با آن فریاد ملکوتی، حقایق را با صراحت بیان کند.

اگر در مقابل این تبلیغات، تبلیغات حق نبود و نباشد و اگر آگاهی ملت ایران و گویندگان و نویسندگان و هنرمندان، در خدمت حقیقتی که در این کشور وجود دارد، قرار نگیرد، دشمن در میدان تبلیغات غالب خواهد شد. میدان تبلیغات، میدان بسیار عظیم و خطرناکی است. البته، اکثریت قاطع ملت و آحاد مردم ما، به برکت آگاهی ناشی از انقلاب، در مقابل تبلیغات دشمن بیمه هستند و مصونیت پیدا کرده اند. از بس دشمن دروغ گفت و چیزهایی را که در مقابل چشم مردم بود، به عکس و واژگون نشان داد و منعکس کرد، اطمینان مردم ما نسبت به گفته ها و بافته ها و یاوه گوییهای تبلیغات جهانی، بکلی سلب شده است.

دستگاه ظالم جبار یزیدی با تبلیغات خود، حسین بن علی علیه السلام را محکوم می ساخت و وانمود می کرد که حسین بن علی علیه السلام کسی بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامی و برای دنیا قیام کرده است!! بعضی هم، این تبلیغات دروغ را باور می کردند. بعد هم که حسین بن علی علیه السّلام، با آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع، به وسیله ی دژخیمان در صحرای کربلا به شهادت رسید، آن را یک غلبه و فتح وانمود می کردند! اما تبلیغات صحیح دستگاه امامت، تمام این بافته ها را عوض کرد. حق، این گونه است.از بیانات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی29/ 06/ 68[ پایگاه حفظ نشر و آثار آیت الله خامنه ای.]

اربعین حسینی میعادگاه شیعیان و کنگره‌ عظیم جهانى

اولین شکوفه ‌های عاشورایی در اربعین شکفته شد. اولین جوشش ‌های چشمه ‌ی جوشان محبت حسینی - که شطّ همیشه جاری زیارت را در طول این قرن ‌ها به راه انداخته است - در اربعین پدید آمد. مغناطیس پُر جاذبه ‌ی حسینی، اولین دل ‌ها را در اربعین به سوی خود جذب کرد. اربعین در حادثه ‌ی کربلا یک شروع بود؛ یک آغاز بود. حرکت عظیم راهپیمایی اربعین می تواند معرفت و منطق حسینی را به دنیا معرفی کند. در اینجا به فرازهایی از بیانات رهبر معظم انقلاب درباره اربعین و راهپیمایی اربعین حسینی مرور می کنیم.

اربعین یعنى میعاد شیعیان در یک کنگره‌ بین ‌المللى، جهانى، در یک سرزمینى که خود آن سرزمین خاطره ‌انگیز است؛ سرزمین خاطره‌ ها است؛ خاطره‌ هاى با شکوه، خاطره‌ هاى عظیم؛ سرزمین شهدا، مزار کشته‌ شدگان راه خدا. اینجا جمع بشوند پیروان تشیّع، و دست برادرى و پیمان وفادارىِ هرچه بیشتر ببندند. این اربعین است. (گزیده ای از سخنان مقام معظم رهبری سال 1352 مشهد)

اولین شکوفه ‌های عاشورایی در اربعین شکفته شد. اولین جوشش ‌های چشمه ‌ی جوشان محبت حسینی - که شطّ همیشه جاری زیارت را در طول این قرن ‌ها به راه انداخته است - در اربعین پدید آمد. مغناطیس پُر جاذبه ‌ی حسینی، اولین دل ‌ها را در اربعین به سوی خود جذب کرد؛ رفتن جابربن ‌عبداللَّه و عطیّه به زیارت امام حسین در روز اربعین، سرآغاز حرکت پُر برکتی بود که در طول قرن ‌ها تا امروز، پیوسته و پی ‌در پی این حرکت پُر شکوه ‌تر، پُر جاذبه ‌تر و پُر شور تر شده است و نام و یاد عاشورا را روز به ‌روز در دنیا زنده ‌تر کرده است... شهادت حسین ‌بن ‌علی (سلام ‌الله‌ علیه) فوق همه‌ ی شهادت ها است؛ ببینید چطور بعد از هزار و دویست - سیصد سال دل ها را مثل مغناطیسی می کشاند. اربعین را ببینید،‌ این راهپیمایی را ببینید، این اشتیاق جوان ها به قبر آن بزرگوار و زیارت آن بزرگوار را ببینید، این مجالس روضه‌ خوانی و سینه ‌زنی را ببینید؛ اینها جاذبه است، این برکتی است که خدا به آن فداکاری داده است. (فرازی از بیانات در ۱۳۹۷/۱۲/۲۲)

اربعین نقطه شروع
اربعین در حادثه ‌ی کربلا یک شروع بود؛ یک آغاز بود...اولین جوشش در روز اربعین در کربلا اتفاق افتاد...( فرازی از بیانات در ۱۳۸۷/۱۱/۲۸) راهپیمایی عظیمِ اربعین است؛ این واقعاً یک پدیده است، یک پدیده‌ ی الهی است، یک پدیده‌ ی معنوی است. حقیقتاً قابل توصیف نیست؛ مثل خیلی از این پدیده‌های مهمّ الهی، درست قابل تفسیر هم نیست؛ یعنی نمی شود این حادثه را تحلیل کرد. این‌جور این جمعیّتِ عظیمِ میلیونی راه بیفتند، در ظرف چند سال این تحقّق پیدا کند، شکل پیدا کند! بله، در گذشته راهپیمایی بود، امّا این خبرها نبود. ما اطّلاع داریم که در ایّام مختلف، چه اربعین، چه غیر اربعین -در خصوص اربعین یا بعضی اوقات دیگر- طلّاب از نجف و جاهای مختلف عراق حرکت می کردند می رفتند، جمعیّت‌ های فراوانی هم بودند. امّا این جمعیّتِ عظیمِ میلیونی از جاهای مختلف دنیا -چند میلیون از ایران و میلیون‌ ها از خود عراق و از کشورهای دیگر- این حرکت عظیم، با وجود تهدیدهای تروریستی ‌ای که همیشه وجود داشته و امروز هم وجود دارد، یک پدیده‌ ی فوق‌ العاده عظیمی است؛ خیلی مهم است. این نشان‌ دهنده ‌ی اوج گرفتن همین تفکّر مبارزه‌ ی در راه خدا و در راه اسلام و آمادگی عمومی و همگانی در این راه است. و امیدواریم که خداوند متعال برکت بدهد به این حرکت ها و برکت بدهد به مردم... در راهپیمایی اربعین، از کشورهای مختلف، از فارس و ترک و کشورهای اروپایی و حتّی از آمریکا افرادی بلند می شوند می ‌آیند آنجا. این را چه کسی کرد؟ خشت اوّل و اصلی این کار را همان کسانی گذاشتند که در واقع جان شان را برای زیارت قبر اباعبدالله (علیه‌السّلام) فدا کردند. این بچّه‌ های شما هم همین ‌جورند...( فرازی از بیانات در ۱۳۹۷/۱۲/۲۲)

راهپیمایی اربعین
این راهپیمایی (اربعین) را می بینید؟ این حرکت عظیم میلیونی بین نجف و کربلا را، بین نجف و امام حسین را مشاهده می کنید؟ این شور و شوق را می بینید؟ این حرکت را می بینید؟ این حرکت آن‌ وقتی که لازم باشد با خطر همراه بشود‌، باز هم این شور و شوق در ملّت ما، در مردم ما، در جوان های ما وجود دارد؛ این را باید نگه ‌داشت، این آن چیزی است که ضامن بقای این کشور است. (۱۳۹۵/۰۸/۲۶) در اربعین حسینی میلیون‌ ها انسان در کنار هم قرار گرفتند؛ خود این حرکت عظیم یک جمعی از مسلمان ها - البتّه مخصوص شیعه نبود، سنّی‌ها هم بودند - که در دنیا انعکاس پیدا کرد، تعظیم کردند؛ تجلیل کردند؛ آن را بزرگ ‌ترین گردهمایی عالم به حساب آوردند؛ چه کسانی؟ آنهایی که دارند مسائل اسلامی را رصد می کنند. (فرازی از بیانات در ۱۳۹۳/۱۰/۱۹)

تجلیل از موکب دارن حسینی
از صمیم قلب و از طرف ملت ایران از همه‌ی شما موکب ‌داران که در ایام اربعین، کرامت و مودت را در بالاترین حد بروز می دهید و از همه‌ی ملت بزرگ عراق و از مسئولان دولت آن که با تأمین امنیت، زمینه ‌های این حرکت عظیم را فراهم میکنند، و از علما و مراجع عظام عراق، تشکر می کنم. عشق به امام حسین علیه‌السلام موضوعی استثنائی است که در طول تاریخ نظیر نداشته و نخواهد داشت و حرکت و اجتماع عظیمی که هر سال به مناسبت اربعین در عراق بخصوص در مسیر نجف به کربلا شکل میگیرد، اکنون ابعاد بین‌المللی پیدا کرده و امام حسین علیه‌السلام و معرفت حسینی جهانی شده است. منطق امام حسین علیه‌السلام منطق دفاع از حق و ایستادگی در مقابل ظلم و طغیان و گمراهی و استکبار است و جوانان دنیا و ملت های بی ‌غرض، امروز تشنه و نیازمند این منطق هستند و حرکت عظیم راه‌پیمایی اربعین می تواند معرفت و منطق حسینی را به دنیا معرفی کند. امام حسین علیه‌السلام فقط مختص شیعیان نیست بلکه متعلق به همه‌ی مذاهب اسلامی اعم از شیعه و سنی و متعلق به انسانیت است و به همین علت ما شاهد حضور غیر مسلمانان نیز در راه‌پیمایی اربعین هستیم. در شرایطی که دشمنان اسلام از همه‌ی ابزارها و وسایل و از تمام امکانات مالی و مادی خود برای مقابله با امت اسلامی استفاده می کنند، خداوند متعال راه‌پیمایی اربعین را ناگهان این‌گونه عظمت و جلوه می دهد و در واقع آن را به‌عنوان یک آیت عظما و نشانه‌ای بزرگ از پیروزی نهایی جبهه‌ی حرکت حسینی بر جبهه‌ی کفر و استکبار به نمایش میگذارد. راه‌پیمایی اربعین میتواند زمینه‌ ساز تحقق هدف نهایی امت اسلامی یعنی «تشکیل تمدن عظیم و نوین اسلامی» باشد و بر همین اساس باید پیوندهای مستحکم میان مسلمانان اعم از شیعه و سنی و ملیت ها و اقوام مختلف، در این راه‌پیمایی بیشتر شود. (فرازی از بیانات در ۱۳۹۸/۰۶/۲۷)

زیارت اربعین
در زیارتی از زیارت های امام حسین (علیه‌السّلام) که در روز اربعین خوانده می شود، جمله‌ ای بسیار پُر معنا وجود دارد و آن، این است: «و بذل مهجته فیک لیستنقذ عبادک من‌الجهالة»(فرازی از زیارت اربعین) فلسفه ‌ی فداکاری حسین ‌بن ‌علی(علیه ‌السّلام) در این جمله گنجانده شده است. زایر به خدای متعال عرض میکند که این بنده‌ ی تو - این حسین تو - خون خود را نثار کرد، تا مردم را از جهالت نجات بدهد. «و حیرة الضّلالة»؛ مردم را از سرگردانی و حیرتی که در گمراهی است، نجات بدهد. ببینید، این جمله چه‌قدر پُر مغز و دارای چه مفهوم مترقی و پیشرفته ‌ای است. (فرازی از بیانات در ۱۳۶۹/۰۶/۲۱)

 «چهار شاخص اربعین و زیارت اربعین» 

اربعین حسینی خـود یـک دانـشگاه است، دانشگاهی از جنس مکتب عاشورا با این تفاوت که در عاشورا جهاد با سیف به نـمایش گذاشته شد؛ ولی در اربعین جهاد فکری و فرهنگی! دانشگاهی که در آن مشق ایستادگی، مقاومت، حق گرایی، حـقیقت گویی، روشن گری، حفظ آرمانها و ارزشـها، یـاد شهداء و اکابر و... می کنند. اربعین دانشگاهی است از سنخ کار هیئتی آکادمیک که در نوع خود بی نظیر است و جا دارد که حوزه و دانشگاه این مکتب بی رقیب را به گونه ای محقّقانه و تحلیل محور، مورد بررسی و مطالعه قرار دهـند و آن را در مسیر تمدن سازی، مبنای نظریه پردازی و آینه ای برای عمل گرایی خویش قرار دهند. در اینجا چهار شاخص از شاخصه های اربعین و زیارت امام حسین(ع) در این روز را با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(حفظه الله) بـه طور کـوتاه و خلاصه در منظر خوانندۀ گرامی قرار می دهیم.

1. مراسم اربعین جزء شعائرالله است
در فرمایشات مقام معظم رهبری(حفظه الله)، اربعین حسینی از مصادیق شعائرالله است؛ ایشان می فرماید:

«این کسانی که این راه را طی کردند و این حـرکت عـاشقانه را و مؤمنانه را دارند انجام می دهند، واقعاً دارند حسنه ای را انجام می دهند. این یک شعار بزرگ است؛ «لا تُحِلُّوا شَعائِرَ اللهِ»[1] این بلاشک جزء شعائرالله است. جا دارد که امثال بنده که مـحرومیم از ایـن جور حرکتها، عرض بکنیم که «یَا لَیتَنَا کُنَّا مَعَکُم فَنَفُوزَ فَوزَاً عَظِیمَاً»[2]

بنابراین زائرینی که مفتخر به شرکت در این مراسم و فیض الهی مـی شوند، هـمواره بـاید این نکته را به یاد داشـته بـاشند کـه توفیق حفظ یکی از شعائرالله را پیدا کرده اند و این خود رسالتی مهم و قطعاً در پیشگاه حق متعال، اجری بزرگ دارد. التفات به این مهم وقـتی بـه نـحو احسن رخ می نمایاند که به تبلیغات وسیع و همه جانبه و بـودجه های کـلانی که ایادی استکبار بر ضد مکتب عاشورا خرج کرده اند، آگاه شویم که یک نمونه آن در زمان حاضر، حوادث عاشورای سـال 1388 بـود کـه البته با درایت و تیزبینی رهبری ایران اسلامی و بصیرت مردم، سـیلی محکمی دریافت کرد.

2. اربعین رمز جاودانه شدن نهضت حسینی
هر نهضت و مکتب و هر پیامی برای اینکه از امواج تـحریفها و دشـمنی ها در امـان باشد و بتواند به نسلهای بعد منتقل شود، احتیاج به حفاظت از یـاد و آثـار و پیامهایش دارد که در غیر این صورت بزرگ ترین نهضتها و اصیل ترین پیامها نیز در دل تاریخ به فراموشی سپرده می شوند؛ بـنابراین یـکی دیـگر از اهداف اربعین حسینی طبق فرمایشات مقام معظم رهبری جاودانه نگاه داشتن مـکتب حـسینی اسـت.

«اساساً اهمیت اربعین در آن است که در این روز، با تدبیر الهی خاندان پیامبر(ص)، یاد نهضت حـسینی بـرای هـمیشه جاودانه شد و این کار پایه گذاری گردید. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلی، در حوادث گوناگون - از قـبیل شـهادت حسین بن علی (ع) در عاشورا - به حفظ یاد و آثار شهادت کمر نبندند، نسلهای بـعد، از دسـتاورد شـهادت استفادۀ زیادی نخواهند برد.»[3]

معظم له در جای دیگری می فرماید:

«دو حرکت را عـمّۀ مـا - زینب کبرا(ع) - انجام داد: یک حرکت، حرکت اسارت بود به کوفه و شام و آن روشنگری ها و آن بـیانات کـه مـایۀ افشای حقایق شد؛ یک حرکت دیگر، آمدن به زیارت کربلا در اربعین بود... این حرکت بـه مـعنای این است که نباید اجازه داد که انگیزه های خباثت آلودی که قصد دارند مـقاطع عـزیز و اثـرگذار و مهم را از یادها ببرند، موفّق بشوند؛ البتّه موفّق هم نخواهند شد. تا ملّتها زنده اند، تا زبـانهای حـق گو در کـار است، تا دلهای مؤمن دارای انگیزه هستند، نخواهند توانست این را به فراموشی بـسپرند؛ هـمچنان که نتوانسته اند.»[4]

در سخنان معظم له نکته مهمی نهفته است و آن نکته ایـن اسـت که عدم موفقیت دشمن در فراموشی نهضت حسینی در گرو زنده بودن ملتها، زبـانهای حـق گو و دلهای دارای انگیزه است و امروز همۀ ما در قـبال حـفظ و انـتقال این نهضت عظیم مسئولیت داریم؛ به ویـژه مـبلّغین دینی که در این عرصه مسئولیت و رسالت بزرگی به دوش دارند.

امروز دلسوختگان اباعبدالله و هـمۀ کـسانی که قلبشان در راه آرمانهای حسینی(ع) مـی تپد، بـه ویژه روحانیون و مـبلّغان حـوزۀ عـلمیه، باید در مسیر بیداری امت اسلام و حـفظ وحـدت کلمه سعی و تلاش کنند. انتقال مفاهیم اصیل و خالی از تحریف نهضت اباعبدالله(ع) بـه مـخاطبین، تلاش و تبلیغ در راستای تقریب مذاهب و تـحکیم وحدت بین جوانان شـیعه و سـنی، جذب قلوب آماده برای دریـافت مـعارف عاشورایی و انتقال فرهنگ جهاد و شهادت و مبارزه با ظلم و انحراف که از مصادیق بارز آن در دنـیای امـروز، داعش و جریان وهابیّت و تکفیری اسـت، از جـمله رسـالتهای مهم همۀ عـاشقان مـکتب حسینی می باشد.

3. اهمیت تـبلیغ و کـار فرهنگی از آموزه های اربعین
بی شک یکی از درسهای مهم اربعین، اهمیت تبلیغات و کار فرهنگی است کـه ایـن درس مهم به خوبی از راه و سیرۀ اهـل بیت(ع) اسـتخراج می شود. حـضرت امـام خـامنه ای در این خصوص می فرماید:

«بـه همان اندازه که مجاهدت حسین بن علی(ع) و یارانش به عنوان صاحبان پرچم، با موانع برخورد داشت و سـخت بـود، به همان اندازه نیز مجاهدت زیـنب(ع) و مـجاهدت امـام سـجّاد(ع) و بـقیۀ بزرگواران، دشوار بـود. البـته صحنۀ آنها، صحنۀ نظامی نبود؛ بلکه تبلیغی و فرهنگی بود. ما به این نکته ها باید توجه کـنیم. درسـی کـه اربعین به ما می دهد، این است کـه بـاید یـاد حـقیقت و خـاطرۀ شـهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگهداشت.»[5]

اربعین درس جهاد فرهنگی است، درس افشاگری و حقیقت گویی؛ باید یادمان باشد که هدف مهم اهل بیت(ع) از رفتن به زیارت امـام حسین(ع) در اربعین و سفارش به شیعیان در زیارت اربعین، مسئلۀ روشن گری و جهاد فکری فرهنگی است؛ چنانکه امام خامنه ای در این باره می فرماید:

«... این خصوصیت اربعین است؛ یعنی در اربعین افشاگری هم هست، عمل هـم هـست، تحقق هدفهای آن افشاگری هم در اربعین وجود دارد.»[6]

بنابراین امروز همۀ ما نیز باید به تأسی از اهل بیت پیامبر(ص) خود را یک سرباز در ایـن جـبهۀ خطیر بدانیم و وظیفۀ سربازی را در حد وسع به جا آوریم. یکی از زمینه هایی که باید در آن ورود پیدا کرد و کار فراوان انجام داد، مسئلۀ جهاد است. هرساله شاهد حـضور عـظیم و باشکوه مسلمانان از نقاط مختلف جـهان در راهـپیمایی اربعین هستیم، اما جای چند سؤال وجود دارد؛

چه تعداد از این جمعیت، عالِم به مفهوم و زوایای حقیقی جهاد در مقابل دشمنان اسلام از مستکبرین غربی تا عـمّال عـربی آنان که در رأسشان وهـابیّت و داعـش اند، هستند؟

چه تعداد از جوانان عراقی که در اربعین حضور می یابند و با پای برهنه به زیارت امام حسین(ع) می شتابند، با همان شوق به سوی آرمان حسین که مبارزه با باطل بود می شتابند؟

آیا همۀ آنـها دریـافته اند که کربلای امروز جهان اسلام، قتال با حرامی های تکفیری در سوریه و عراق و دفاع از حرمین است؟

در اربعین سالهای گذشته که جوانان عرب زبان بسیاری، چه عراقی و چه غیر عراقی با آن شوق و شور و با پای پیـاده! بـه سوی کـربلا می شتافتند، جای یک سؤال را باقی می گذاشتند و آن اینکه چرا این دریای عظیم عاشقان حسین امواج خشمش را به سـمت جبهه های نبرد با داعش نمی برد که اگر نیمی از آن امواج خروشان بـه سـمت داعـش می رفت طومار حرامیان برای همیشه از عراق برچیده می شد.

4. اتحاد و عظمت جهان اسلام
یکی دیگر از شاخصه هایی که در مـوضوع اربـعین حسینی باید مد نظر باشد، شاخصۀ «عظمت و اتحاد جهان اسلام » است؛ اربعین عـلاوه بـر ایـنکه پیامها و اهداف بلند عاشورا را به گوش جهانیان می رساند، حکایت از اتحاد و عظمتی وصف ناشدنی در جهان اسلام دارد؛ بـه راستی کجای جهان اسلام اینگونه عاشقانی را گرد خود جمع می کند و در کدام صحنۀ ارزشـهای اسلامی، اینگونه خیل عـاشقان، رُخ مـی نمایاند!

مقام معظم رهبری(حفظه الله) نیز به این مسئله اشاره می کند و می فرماید:

«همین قدر که ما ولو در اظهاراتمان کنار یکدیگر قرار بگیریم، عظمت می بخشد به دنیای اسلام؛ عظمت می بخشد به شخصیّت امّت اسلامی؛ هرجا نـمونه هایی از این اجتماع را ما مشاهده کردیم، و لو تن ها، جسمها در کنار هم قرار گرفتند، دیدیم انعکاس آن در دنیا مایۀ شرف و آبروی اسلام و مسلمین شد؛ مایۀ آبروی پیغمبر شد.. . امسال شما ملاحظه کردید در اربعین حسینی مـیلیونها انـسان در کنار هم قرار گرفتند؛ خود این حرکت عظیم یک جمعی از مسلمانها - البتّه مخصوص شیعه نبود، سنّی ها هم بودند - که در دنیا انعکاس پیدا کرد، تعظیم کردند؛ تجلیل کردند؛ آن را بزرگ ترین گردهمایی عـالم بـه حساب آوردند؛ چه کسانی؟ آنهایی که دارند مسائل اسلامی را رصد می کنند.. . حادثۀ عجیبی بود حادثۀ امسالِ اربعین کربلا. این راه را دشمنان اسلام و دشمنان اهل بیت به خیال خود مسدود کرده بودند. بـبینید چـه حرکت عظیمی اتّفاق افتاد! وقتی حتّی جسمها در کنار هم قرار می گیرد، این جور انعکاس پیدا می کند. اگر ما با هم باشیم، کشورهای اسلامی، ملّتهای مسلمان - سنّی و شیعه و فِرَق مختلف تـسنّن و تـشیّع - بـا یکدیگر دلهایشان صاف باشد، نـسبت بـه یـکدیگر سوءظن نداشته باشند، سوءنیّت نداشته باشند، به یکدیگر اهانت نکنند، ببینید در دنیا چه اتّفاقی خواهد افتاد؛ چه عزّتی برای اسلام درسـت خـواهد شـد! وحدت؛ وحدت.»[7]

پی نوشت ها

[1] مائده/ ۲./

[2] بیانات مقام معظم رهبری(حفظه الله) در ابتدای‌ درس‌ خارج‌، 09/09/1394./

[3] بیانات مقام معظم رهبری(حفظه الله)، 29/06/1368‌./

[4] بیانات مقام معظم رهبری(حفظه الله) در‌ دیدار‌ مردم قم، 19/10/1393./

[5] بیانات‌ مقام معظم رهبری(حفظه الله)، 29‌/06‌/1368./

[6] بیانات مقام معظم رهبری(حفظه الله) دیدار با مردم آذربایجان شرقی، 28‌/11/1378./

[7] بیانات‌ مقام‌ معظم رهبری(حفظه الله) در دیدار مـسئولان و مـیهمانان بیست و هشتمین کنفرانس بین‏المللی وحدت اسلامی‌، 19‌/10/1393.

منابع:

https://hawzah.net/fa/Article/View/98449

https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/06/31/2576571

https://parstoday.com/dari/radio/uncategorised-i16339

https://hawzah.net/fa/Article/View/93320

https://hawzah.net/fa/LifeStyle/View/55274