. صَفَر، صفرالمظفّر یا صفرالخیر دومین ماه قمری است. صفر به معنی تهی و خالی است.

دلیل نامگذاری آن است که در این ماه بازارهایی در یمن به پا می‌شد که آنرا صفری می‌گفتند و از آنجا آذوقه می‌گرفتند و هر که به بازار نمی‌رسید از گرسنگی هلاک می‌شد برخی نیز گفته‌اند: چون این ماه پس از ماه محرم است و مردم دوران جاهلیت در ماه محرم (به دلیل اینکه از ماه‌های حرام بود) از جنگ دست می‌کشیدند، با فرارسیدن ماه صفر به جنگ روی می‌آوردند و خانه‌ها خالی می‌ماند؛ از این رو به آن صفر گفته‌اند.

مرحوم شیخ عباس قمی درباره نحس بودن ماه صفر در کتاب شریف مفاتیح الجنان می‌گوید:

«آگاه باش که این ماه معروف به نُحوست و بدیمنی است و برای رفع نُحوست و بدیمنی چیزی بهتر از صدقه دادن و خواندن ادعیه و دعاهای پناه‌دهنده به خدا نیست و اگر کسی بخواهد از بلاهای نازله این ماه، محفوظ بماند، چنان‌که محدّث فیض و غیر او فرموده‌اند؛ هر روز «ده مرتبه» بخواند:

یَا شَدِیدَ الْقُویٰ وَ یَا شَدِیدَ الْمِحالِ، یَا عَزِیزُ یَا عَزِیزُ یَا عَزِیزُ، ذَلَّتْ بِعَظَمَتِکَ جَمِیعُ خَلْقِکَ فَاکْفِنِی شَرَّ خَلْقِکَ، یَا مُحْسِنُ یَا مُجْمِلُ یَا مُنْعِمُ یَا مُفْضِلُ، یَا لَاإِلٰهَ إِلّا أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِینَ فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَنَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَکَذٰلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ، وَصَلَّی اللّٰهُ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ.

ای سخت نیرو و سخت کیفر، ای عزیز، ای عزیز، ای عزیز، همه آفریدگانت در برابر عظمتت خوار گشته، مرا از شر آفریدگانت کفایت کن، ای نیکوکار، ای زیباکار، ای نعمت‌بخش، ای افزون‌کننده، ای که معبودی جز تو نیست، منزّهی تو، من از ستمکارانم، پس دعایش را مستجاب کردیم و او را [اشاره به رهایی حضرت یونس از دل ماهی] از اندوه نجات دادیم و این‌چنین مؤمنان را نجات می‌دهیم، درود خدا بر محمّد و خاندان پاک و پاکیزه‌اش. سید ابن طاووس برای هلال این ماه دعایی روایت کرده.»