11111111111111.jpg "ارسال پیام به aftabm")
علت مهاجرت گسترده فرزندان امام کاظم علیه السلام به ایران
شنبه 9 مرداد 1400 1:09 PM
یکی از سؤالاتی که درباره امامزادگان می شود این است که چرا در ایران غالب امامزادگان از نسل امام کاظم(ع) هستند؟ یا درباره کثرت فرزندان ایشان مورد سؤال می شود که آیا انتساب تمامی این افراد به امام کاظم(ع) بدون واسطه و صحیح است؟ یا از نوادگان و با واسطه هستند. در سالروز میلاد امام موسی کاظم (ع) بهانه ای شد تا به معرفی امامزادگان بزرگوار بپردازیم که از نسل این امام به ایران مهاجرت کردند.
فرا رسیدن 20 ذی الحجه خجسته سالروز میلاد اختر تابناک آسمان امامت و ولایت امام موسی کاظم (ع) بهانه ای شد تا به معرفی امامزادگان بزرگواری از نسل این امام غریب بپردازیم.
بنا به نوشته شیخ مفید، 18 تن از پسران امام کاظم(ع) به شرح ذیل هستند: امام علی بن موسی الرضا(ع)، عباس، قاسم، اسماعیل، جعفر، هارون، حسن، احمد، محمد، حمزه، عبدالله، اسحاق، عبیدالله، زید، حسین، فضل و سلیمان.
دختران آن حضرت نیز عبارت اند از: فاطمه کبری، فاطمه صغری، رقیه، حکیمه، امّ‌ابیها، رقیه صغری، کلثوم، ام‌جعفر، لبابه، زینب، خدیجه، علّیه، آمنه، حسنه، بُریهه، عایشه، ام‌سلمه، میمونه و ام‌کلثوم.
نسل امام کاظم(ع) از سیزده اولادش ادامه یافت که از میان آنان، چهار نفرشان فرزندان زیادتری داشته اند: امام علی بن موسی‌الرضا(ع)، ابراهیم، مرتضی، محمد، عابد و جعفر. چهار نفر دیگر اولادهای نه چندان فراوانی به یادگار نهاده اند: حمزه، عبیدالله، عبدالله و زید. پنج نفر دیگرشان نسبتاً کم اولاد بوده اند.
یکی از سؤالاتی که درباره امامزادگان می شود این است که چرا در ایران غالب امامزادگان از نسل امام کاظم(ع) هستند؟ یا درباره کثرت فرزندان ایشان مورد سؤال می شود که آیا انتساب تمامی این افراد به امام کاظم(ع) بدون واسطه و صحیح است؟ یا از نوادگان و با واسطه هستند.
عوامل مختلفی در مهاجرت فرزندان امام کاظم به ایران مؤثر می باشد؛ یکی از علل مهاجرت گسترده فرزندان امام کاظم(ع) به ایران مهاجرت اجباری امام رضا(ع) به ایران بود؛ دلیل دیگر سیاستی بود که مأمون در قبال علویان در پیش گرفت و فضای سیاسی در ظاهر به سود و امنیت علویان پیش رفت؛ از سویی علاقه مندی ایرانیان به سادات و علویان زمینه ای دیگر بود که از دیرباز در ایران وجود داشت و سبب گسیل سادات و علویان به ایران بود؛ اساساً ورود علویان و سادات به ایران در چند دوره صورت گرفته است:
1. زمان حجاج بن یوسف ثقفی که برای فرار از ظلم او به ایران پناه آوردند.
2. زمان ولایتعهدی امام رضا(ع) که فرزندان امام کاظم(ع) بیشتر در این دوره به خاطر منزلت و منصب امام از سوی مأمون به ایران آمدند.
3. زمان خروج و قیام علویان علیه عباسیان و شکست آنها و پناه آوردن به شرق.
4. گروه چهارم جمعی انبوه از ساداتی هستند که چون علویان زیدی مذهب در طبرستان (مازندران و گیلان) سلسله حکومتی برای خود تشکیل دادند به ایشان پیوستند که اسفندیار در تاریخ طبرستان آورده که در این وقت (اواسط سال 253) به عدد اوراق اشجار سادات علویه و بنوهاشم از حجاز و اطراف شام و عراق به خدمت حسن بن زید رسیدند.
پس از ولایتعهدی امام رضا(ع) نیز اینگونه بود بسیاری از منسوبین و برادران حضرت به ایران مهاجرت کردند، به همین دلیل امامزاده های منسوب به امام کاظم(ع) در ایران به ویژه در شهرهای شمالی، خراسان و مرکز ایران مانند شهرری و...فراوان است، در قائم شهر مازندران بیش از 21 امامزاده و بابل 11 امامزاده وجود دارد، البته همه این سادات از فرزندان بلاواسطه امام کاظم(ع) نیستند، بلکه بسیاری از نوادگان حضرت هستند، فرزندان فرزندان و نوه ها و نتیجه که ادامه نسل آنها تا امروز رسیده است، به ویژه اینکه داشتن چندین زن برای سادات و دیگر مردم دراین دوره یک فرهنگ معمول و رایج بود، لذا بر فرض اینکه امام کاظم(ع) 15 فرزند داشته باشد و از این تعداد 10 نفر به ایران مهاجرت و هر یک لااقل 10 فرزند داشته باشد، در چندین سال آمار قابل توجهی برای آنان می توان برآورد کرد.
1- کتیبه ای که در روز فوت بر مزار این بزرگواران نوشته می شد به خط کوفی بود و زمان های بعد که آن را به خط ثلث یا نسخ بر می گرداندند دشواری های خط کوفی در اعراب و قرائت و گاه فرسوده شدن و ریختن برخی کلمات سبب تحریف و تصحیف می شد و چنانچه حسین به صورت حسن و نقی به صورت تقی و...در می آمد و در بسیاری از موارد در ذکر پدران صاحب مرقد تا اتصال به معصوم از باب اختصار در نسب نام یک یا چند واسطه حذف شده است، به این ترتیب اکنون امامزاده های فراوانی می بینیم که فرزندان امام موسی کاظم(ع) معرفی شده اند حال آنکه حضرت را به این کثرت فرزند نبود.
2- اساساً در فرهنگ اسلامی نوه را هم فرزند محسوب می کنند، چنانکه فرزندان امام جواد تا امام زمان(عج) معروف به ابن الرضا هستند، در حالی که نواده امام رضا هستند نه فرزندان بلا واسطه، بنابراین در کل می توان گفت که اینان فرزندان با واسطه و بلاواسطه امام کاظم(ع) بوده اند؛ در بین ائمه(ع) امام کاظم(ع) دارای فرزندان زیاد بوده است و حکمت این امر را نیز می توان این گونه فهمید که مسأله جمعیت مهم بوده است، امام(ع) زنان متعدد از کنیزان داشت و از همه آنها فرزند داشت.
3-این امامزادگان همگی فرزند بلافصل امام کاظم(ع) نیستند؛ بلکه چنان که در بالا ذکر شد، خیلی از ایشان نسل شان با چند واسطه به امام کاظم(ع) می رسد و البته امام کاظم علیه السلام 18 فرزند پسر داشتند و اولادشان از ائمه دیگر بیشتر بوده به همین دلیل سادات منسوب به آن حضرت از سایر امامان بیشتر است؛ انتساب آنان نیز به امام کاظم(ع) ایرادی ندارد؛ اینگونه انتساب از نظر عرف و شرع اشکالی ندارد، انتساب ائمه به پیامبر(ص) با جمله «ابن رسول الله» انتساب ائمه پس از امام رضا(ع)، به امام رضا با کلمه «ابن الرضا» از این موارد است که در منابع تاریخی و حدیثی نیز به وفور وجود دارد.
