علل ، علایم و درمان آب مروارید در کودکان
سه شنبه 8 تیر 1400 5:22 PM
علائم آب مروارید در کودکان
آب مروارید یا کاتاراکت معمولا به خاطر تغییراتی که در عدسی چشم اتفاق می افتد، به وجود می آید. در آب مروارید عدسی چشم کدر می شود و فرد دچاری تاری در دید می شود. عدسی چشم ساختاری است که در مردمک چشم قرار دارد و به نور اجازه ی عبور می دهد تا به سلول های بخش شبکیه برسد.
آب مروارید نوعی بیماری چشمی است و عواملی زیادی در بروز آن نقش دارند. عدسی چشم بخشی شفاف است که نور را از خود عبور می دهد، در صورتی که در آن کدورتی به وجود بیاید، نور دیگر نمی تواند به خوبی از آن عبور کند و وارد شبکیه شود در این شرایط است که دیگر فرد نمی تواند محیط را به خوبی و شفافی گذشته ببیند.
لنز موجود در چشم اغلب از آب و پروتئین ساخته می شود. پروتئین با شیوه ای دقیق و به ترتیب قرار داده می شود که لنز را روشن نگه می دارد و اجازه می دهد نور از آن عبور کند اما با گذشت زمان، برخی از پروتئین ها ممکن است با اجتماع خود در ناحیه ای کوچک تاری را در لنزبه وجود آورند. این یک آب مروارید است و در طول زمان ممکن است بزرگ تر شود و تاری بیشتری در لنز ایجاد کند و دید را سخت تر کند.
علل بیماری آب مروارید در کودکان
اکثر افراد مبتلا به این بیماری افرد بزرگسال و میانسال هستند اما با این وجود بیمارانی در رده ی سنی کودکان نیز مشاهده می شوند. به طور کلی آب مروارید در اثر کهولت سن به وجود می آید که اغلب با جراحی درمان شده و برخی نیز نیازی به جراحی پیدا نمی کنند. اما در کودکان از جنس مادر زادی، عفونت، مشکلات متابولیک، دیابت، ترومای دوران بارداری و التهاب و عوارض دارویی است. آب مروارید مادر زادی بیماری بسیار نادر است که به ندرت با آن مواجه می شویم و در بعضی از آن ها هیچوقت دلیل اصلی یافت نمی شود.
با این وجود در 40% از موارد علت آب مروارید در کودکان ضربه به چشم آنها می باشد. و در 33% نیز به دلیل عدم تشخیص ابتدایی آن، کودک به آب مروارید دچار می شود.
از دیگر دلایل ایجاد کاتاراکت استفاده مادران باردار از آنتی بیوتیک تتراسایکلین برای درمان عفونت است که باید در دوران بارداری از مصرف آن پرهیز شود. همچنین ابتلا به بیماری هایی از جمله : سرخک یا سرخچه (به عنوان شایع ترین عوامل)، ویروس سیتومگالو، آبله مرغان، انواع هرپس از جمله سیمپلکس و زوستر ...، پلیموئید، آنفولانزا، دیستروفی میوتونی، گالاکتوزمی، نوروفیبروماتوز نوع 2، سیفلیکس و توکسوپلاسموز، باعث ایجاد آب مروارید در نوزادان می شود.
اگر در کودکان اختلالی در روند تشکیل و تولید پروتئین های لازم برای حفظ شفافیت عدسی به وجود بیاید، کودک به آب مروارید مبتلا می شود. این اختلال مربوط به عوامل وراثتی و ژنتیکی می باشد.
نام دیگر آب مروارید کاتاراکت است که می تواند در افراد مختلف یک طرفه باشد یا دو طرفه. اندازه و درجه آن نیز متفاوت است که در روش درمان و میزان بهبودی بسیار تاثیر گذار است. کاتاراکت در افراد مسن و جوانانی که دچار بیماری دیابت هستند بسیار سریع پیشرفت می کند. اما در کودکانی که به طور مادر زادی به آن دچار شده اند انواع مختلفی وجود دارد. که در برخی به بینایی کودک آسیبی وارد نمی شود و در برخی دیگر راهی به جز جراحی باقی نمی ماند.
اندازه و درجه آب مروارید در روش درمان تأثیرگذار است
این نوع آب مروارید در بخش پیشین عدسی بروز می یابد و قابل رویت می باشد. متخصصان معتقد اند که این نوع کاتاراکت ارثی است و به قدری کوچک است که نمی توان روی آن جراحی صورت گیرد.
متداول ترین آب مروارید موجود، آب مروارید هسته ای است که در مرکز عدسی به وجود می آید و مادر زادی است.
در این نوع، آب مروارید در قسمت پشتی عدسی چشم ایجاد می شود.
کاتاراکت ارثی دیگری که در این زمینه وجود دارد، کاتاراکت آبی نیلگون است که معمولا در دو چشم کودکان به وجود می آید و به صورت نقطه هایی کوچک در عدسی مشاهده می شوند. این نوع آب مروارید نیز باعث کوری نمی شود و به صورت ارثی از نسلی به نسل دیگر انتقال می یابد.
علائم ظاهری آب مروارید در کودکان با علائم آن در بزرگسالان متفاوت است به همین دلیل این علائم 72 ساعت بعد از تولد نوزادان توسط پزشک بررسی می شوند و دوباره در 6 تا 8 هفتگی مورد معاینه قرار می گیرند.
علائم ظاهری دیگری که در نوزادان مبتلا به کاتاراکت وجود دارد، عبارت است از :
• نوزاد هیچ گونه واکنشی به دنیای اطراف نشان نمی دهد که این علامت گویای وجود آب مروارید در دو چشم او می باشد.
• لکه یا لکه های کدر سفید یا خاکستری در مردمک چشم نوزاد.
• زمانی که با دوربین و به همراه فلاش آن از کودک عکس می گیرید اما رنگ چشم او در عکس به رنگ قرمز دیده نمی شود و یا رنگ قرمز موجود در دو چشم او متفاوت از هم هستند.
• حرکت سریع و غیر عادی چشم
• لرزیدن چشم یا انحراف آن که نشانه ی چیزی بیشتر از آب مروارید را گویا است.
تشخیص به موقع و سریع آب مروارید تاثیرات زیادی در در درمان موفقیت آمیز آن دارد. پس هر نشانه ی کوچک را که حاکی از آب مروارید است را جدی بگیرید.
راههای درمان آب مروارید در کودکان
در اغلب موارد آب مروارید برای کودکان مشکل چندانی ایجاد نمی کند و خطر زیادی ندارد. اما اگر در اثر آب مروارید، بینایی کودک دچار مشکل شود، از آن جایی که می تواند مانع از تکامل طبیعی بینایی کودک شود، باید در کوتاه ترین زمان ممکن نسبت به درمان یا جراحی و برداشتن عدسی اقدام شود.
مصرف مواد غذایی که حاوی ویتامین سی است یکی از مهم ترین و موثر ترین راه های درمان این بیماری است. همچنین خوردن مکمل های رژیمی ویتامین E و کاتونویید لوتئین و زاکسنتین موجود در غذاه ها و مکمل ها به کاهش احتمال ابتلا به آب مروارید کمک شایانی می کند. به طور کل روش های درمان طبیعی و داشتن تغذیه قوی و مناسب بی ضرر ترین و مفید ترین راه است که در موارد خفیف جوابگو است.
در صورتی که آب مروارید نوزادتان حاد است و باعث کم بینی شدیدی در او شده است، باید تا قبل از دو ماهگی جراحی صورت گیرد و کدورت عدسی او رفع گردد. اگر این اقدام به تاخیر بیوفتد و جراحی در موعد مقرر خود انجام نشود نتایجی جبران ناپذیری را به همراه خواهد داشت و جراحی او عملا بی فایده خواهد بود.
عوارضی که جراحی آب مروارید در سنین پایین به همراه دارد بسیار زیاد است و ریسک زیادی را به دنبال دارد. به طور مثال ممکن است کودک بعد از جراحی دچار آب سیاه ثانویه شود. و یا برخی از پزشکان معتقد اند که بیهوشی برای کودکان مضر است و عواقب خاص خود را دارد. اما در هر صورت اگر آب مروارید در کودک حاد باشد به طوری که در بینایی او مشکلی ایجاد کند، این جراحی باید در سن 6 هفتگی تا 3 ماهگی انجام شود.
گردآوری : بخش کودکان بیتوته
