مسئولیت پذیری اجتماعی در قبال کرونا

 در این یادداشت آمده است: جامعه انسانی مرکب از انسان‌هایی با شخصیت‌های متفاوت است اما فرهنگ عمومی و اجتماعی وجه مشخصه یک ملت و مردم یک جامعه را نمایان می‌کند.

در فرهنگ عمومی، ارزش‌ها و هنجارهایی وجود دارد که در فرآیند اجتماعی شدن، ارتباطات خانوادگی، روابط فرزندان در مدرسه و دانشگاه و جامعه آموخته می‌شود و افراد جامعه به تدریج نسبت به جامعه بشری دارای احساس ، ادراک ، رویکرد و نگرش می‌شوند.

این فرآیندها و تحولات مبنای بسیاری از انگیزش‌ها را در فرد بوجود می‌آورند و جهت و هدف تلاش‌های فردی را تعیین می‌کنند، بطوری که یک انسان همه توان و انرژی خود را بصورت مستمر در خدمت رسیدن به اهدافش بکار می‌گیرد.

دوام و بقای جامعه انسانی،کاهش آسیب پذیری‌های اجتماعی، برخورداری جامعه از رفاه نسبی و قرار داشتن در مسیر توسعه پایدار، متضمن وجود سرمایه‌های مختلف طبیعی، انسانی، فیزیکی و مالی و اجتماعی می‌باشد.

تعهد ،مسئولیت‌پذیری و پاسخگویی مولفه هایی مهم از سرمایه اجتماعی محسوب می‌شوند که در کنار سایر مولفه‌هایی همچون اعتماد، مشارکت، مدارا و نهادهای مدنی، زمینه بهره برداری از سایر منابع را در راستای حصول توسعه فراهم می‌کنند و افراد جامعه را در خدمت اهداف اجتماعی و سعادت جمعی قرار خواهد داد.

افراد متعهد در جامعه کسانی هستند که دارای ارزش و صاحب نگرش‌های مثبت اجتماعی هستند و از درون خود را ملزم به رعایت هنجارهای اجتماعی می‌دانند. این تعهد باعث می‌شود تا افراد خودشان را مسئولیت پذیر و پاسخگو بدانند و برای ایفای نقش‌های مختلف خانوادگی، اجتماعی، مذهبی و سیاسی که بر عهده آنها گذاشته شده است، تلاش کنند.

بفرض مثال در شرایط کنونی که جامعه نیازمند یکدلی و همفکری برای مقابله با ویروس کرونا است باید  افراد با حس مسئولیت پذیری بیشتر و احساس وظیفه در مقابل سلامت دیگران به پویش های مهار کرونایی و قطع زنجیره این ویروس که همانا در خانه ماندن و رعایت توصیه بهداشتی است بپیونند.

پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری مشتمل بر داشتن برنامه شغلی و زندگی، مدیریت منابع و مصارف، عام‌گرایی و تصمیم‌گیری‌های معقول فردی و اجتماعی است.

در نهایت شاهد بروز و ظهور رفتارهای شهروندی همچون خیرخواهی، نوع‌دوستی، برادری ، برابری، حسن‌خلق ،گسترش اعتماد و مشارکت عمومی و قانون‌مداری خواهیم بود.

با مرور مطالب پیشگفت درمی یابیم که ارتباطات و آموزش‌های انسانی، نقش مهم و موثری در فرآیند اجتماعی کردن افراد و نهادینه کردن خصیصه مسئولیت پذیری در شخصیت آنها دارند.

انسان بواسطه ارتباطات به بدنه اجتماع و جامعه وصل می‌گردد و بصورت مستقیم و غیر مستقیم، خواسته و ناخواسته، اگاهانه و ناآگاهانه در معرض آموزش‌های مختلف قرار می‌گیرد و ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگ منطقه مورد زندگی خودش را هضم و جذب می‌کند و با آنان انس و الفت پیدا می‌کند و با توجه به عجین شدن ارزش‌ها در شخصیت و ایجاد نگرش‌های اجتماعی، فرد از درون احساس تعهد و الزام به رعایت هنجارهای اجتماعی نموده و در تثبیت رفتارهای نهادینه تلاش می‌کند.

لذا اگر خواهان جامعه ای هستیم که افرادش مسئولیت پذیری اجتماعی داشته باشند باید بر روی ارتباطات، آموزش بویژه در نهاد خانواده و تقویت همگرایی اجتماعی تمرکز کنیم.

تحقیقات انجام شده نیز نشان می‌دهد که شیوه فرزندپروری، اعتماد عمومی، عام گرایی، دینداری، هویت اجتماعی، عزت و اعتماد به نفس و طبقه اجتماعی  بر میزان مسئولیت پذیری اجتماعی افراد جامعه تاثیر دارند.