شهری عجیب در ایران که وارث معبد عشاق است!
چهارشنبه 26 شهریور 1399 12:49 PM
معبد عشاق که یکی از آثار برجای مانده از دوران باشکوه صفویان می‌باشد، در شهرستان میناب، شهر گروک واقع شده است. امروز در بخش پیشنهادات ایرانگردی لست سکند به سراغ این معبد زیبا رفته‌ایم تا کاووشی هرچند کوتاه در میان زیبایی‌های آن داشته باشیم. با ما همراه باشید.
گروک یکی از شهرهای استان هرمزگان است که تا سال 1389 به عنوان روستا شناخته می‌شد ولی در دولت دهم به شهر تبدیل شد. امروزه شغل اکثر مردم این شهر زیبا، ماهی‌گیری و پیله‌وری است. اما در گذشته شغل اغلب مردم در گروک پارچه‌بافی بوده که حدودا پنجاه سال پیش بیش از صد کارگاه پارچه‌بافی نیز در این منطقه وجود داشت. به زبان مردم محلی به کارگاه‌های پارچه‌بافی «کورگا» می‌گفتند که با تحول صنعت و دنیای پارچه‌بافی این کورگا‌ها نیز جمع شدند.
از آثار تاریخی و گردشگری گروک می‌توان به معبدی به نام معبد عشاق اشاره کرد که داستانی بسیار غم‌انگیز در پشت این بنای زیبا وجود دارد.
همانطور که از نام بنا مشخص می‌باشد، اینجا به پاسداشت عشق بنا شده است.معبدی که در روایت‌ها و داستان‌های مردم محلی سال‌هاست به آرامشگاه ابدی دو معشوق تبدیل گردیده است.
معبد عشاق در شهر گروک واقع شده و براساس تاریخ مکتوب متعلق به زمان صفویان می‌باشد. این مکان آرامگاه میر محمد سالار تاج الدین و بی بی سعده (حریره) بوده که امروزه از آرامگاه آنها آثاری برجای نمانده است. این دو دلداده بعد از کشمکش‌های بسیار نهایتا در این مکان به وصال می‌رسند و آسوده خاطر در کنار هم زیر یک سقف زیبا آرام می‌گیرند.
معبد عشاق گروک آرامگاه دو جوان عاشق است که به گفته مردم محلی عشق آنها به سرانجام نرسید. میرمحمد سالار تاج‌الدین و بی بی سعده یا حریره از دو طایفه متفاوت و البته متخاصم بودند. در روزگار جوانی به هم دل می‌بندند. زمانی که خانواده و اقوام از این موضوع آگاه می‌شوند، مخالفت‌هایشان شروع می‌شود.
مخالفت طوایف با عشق این دو جوان شدت می‌گیرد و نهایتا منجر به مرگ آنها می‌شود. برخی روایت‌ها گفته می‌شود که میرمحمد در خواب به پدرش وصیت می‌کند که زمانی که از این دنیا رفت، تابوتش را بر شتری گذاشته و رها کنند. گویا حریره نیز چنین درخواستی از خانواده خود داشته است.
زمانی که دو جوان عاشق از این دنیا رفتند، پیکر بی‌جان آنها را بر روی شتری سوار کرده و به سوی مقصد نامعلوم راهی می‌کنند. به نقل از گذشتگان، شترها در دو مکان متفاوت بر روی زمین می‌نشینند اما بلافاصله برمی‌خیزند و نهایتا در مکانی که امروز معبد عشاق قرار دارد، در بالای تپه‌ای نشسته و دیگر برنمی‌خیزند. پیکرهای بی‌جان دو عاشق نگون‌بخت در همان مکان رها می‌شوند.
بعدها اقوام و خانواده دو جوان عاشق بنای یادبود بر روی مزار آنها بنا می‌کنند. در این مکان که تقریبا بیابانی بی آب و علف بوده، تنها شتر زندگی می‌کرده است. برای همین برای ساخت یادبود عشق از شیر شتر استفاده کرده‌اند.
در معماری این بنا نقوش برجسته‌ای دیده می‌شود که بسیار زیبا بر روی دیوارها نقش بسته‌اند. گویی تمامی نقوش دست در دست هم داده‌اند تا قدرت عشق را برای بازدیدکنندگان نشان دهند. گچ‌بری‌ها و نقوش برجسته بنا در اوج هنرمندی ساخته شده و بر دیوارهای داخلی برای تزیین ظروف چینی و سفالی چسابنده شده بود.
عبارتی به صورت برجسته بر روی دیوار معبد دیده می‌شود که درود و سلام بر پیامبر و ائمه اطهار می‌باشد. نقش برجسته‌ها که به صورت نقوش دایره‌ای و لعابین و خطوط برجسته نستعلیق و ثلث از آیات و احادیث منقوش در بالا و اطراف در و پنجره‌ها، همه نشانه‌هایی از معماری سلسله بزرگ صفویان دارند. پنجره‌های بنا طاق دارند و به صورت مستطیل و حلزونی شکل ساخته شده‌اند.
در نمای داخلی آن، طاق جناغی زده شده و ارتفاع بنا از کف 120 سانتی‌متر و دهانه طاق‌ها و عرض ورودی بنا 60 سانتی‌متر می‌باشد. اطراف در ورودی حجاری‌های تزئینی وجود داشته که در حال حاضر تنها آثار کم‌رنگی از آنها باقی مانده است.
معبد عشاق گروک یکی از بناهای شاخص استان هرمزگان محسوب می‌شد. ادراه این معبد به منظور سازماندهی و آماده کردن برای بازدید به شهرداری گروک سپرده شد. شهرداری گروک برای مرمت بنا از هشت مرمت‌کار کمک گرفت که بر روی بنا کار کنند.
مرمت بنا شامل بازسازی دیواره‌های فرو ریخته، مرمت و بازسازی گنبد بنا، ترمیم ترک‌های جداره‌ها، کف‌سازی و ساماندهی محوطه بیرونی بوده است. بعد از مرمت از نقوش برجسته و حجاری‌های قبل چیزی باقی نمانده و تنها ساختمان سفید رنگی در میان آرامستان می‌باشد که جز باد و باران بازدید‌کننده‌ای ندارد. این نوع مرمت غیر اصولی انتقاد دوستداران بناهای تاریخی را به همراه داشت و در رسانه‌های بسیاری به این مرمت واکنش نشان دادند اما پاسخی از سمت میراث فرهنگی استان داده نشده است.
معبد عشاق گروک که در سال 1386 جزو آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، امروزه در میان باد و باران به دست فراموشی سپرده شده است. بنایی که بازگوکننده داستان عاشقانه‌ای از میان دو طایفه متخاصم بوده و آرامگاه ابدی آنها به زیباترین شکل ممکن در بالای تپه‌ای بنا شده است. اگر تجربه‌ای در بازدید از این مکان داشته‌اید با ما در میان بگذارید.
