سنگ کلیه در نوزادان و کودکان خردسال: همه نکات مهم
پنج شنبه 13 شهریور 1399 6:07 PM
سنگ کلیه در کودکان وقتی اتفاق می افتد که مواد شیمیایی موجود در ادرار غلیظ می شوند تا جایی که کریستال های جامد را تشکیل می دهند. سنگ های بزرگتر ممکن است در مجاری ادراری قرار گیرند و باعث ایجاد درد، انسداد یا عفونت شوند.
سنگ کلیه در کودکان به مراتب کمتر از بزرگسالان است اما به همان دلایل رخ می دهد. مواد معدنی رسوبات کریستالی را در کلیه ها تشکیل می دهند که به سنگ تبدیل می شوند و اندازه ی بیشتر آنها در حدود یک دانه ماسه است.
بیشتر سنگهای کلیوی کودکان در کلیه باقی می مانند، اما حدود یک سوم آنها ممکن است از کلیه حرکت کنند و در میزنای، (لوله هایی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کنند)، قرار بگیرند.
سنگ هایی که در کلیه باقی می مانند اگرچه اغلب بدون درد هستند اما می توانند منبع عفونت های مکرر مجاری ادراری باشند. اما سنگهایی که در میزنای قرار می گیرند می توانند یک درد شدید کولیکی ایجاد کنند.
یکی دیگر از علائم سنگ کلیه کودکان، وجود خون در ادرار (هماچوری یا خون ادراری) است. بیشتر این سنگها را می توان با سنگ شکنی برون اندامی یا لیتوتریپسی (SWL) که یک روش کاملاً غیر تهاجمی است، درمان کرد.
مکانیسم این عمل به اینصورت است که کودک تحت بیهوشی قرار می گیرد و امواج صوتی با فرکانسهای خاص روی سنگها متمرکز می شود تا آنها را به قطعات کوچک خرد کند. با کوچک شدن سنگ ها، آنها از طریق ادرار کردن به راحتی خارج می شوند.
در مواردی که اندازه ی سنگ ها برای درمان با لیتوتریپسی بسیار بزرگ هستند یا به آن پاسخ نمی دهند، از روشهای تهاجمی برای خارج کردن آنها استفاده می شود. این عملیات ها ممکن است موجب درد و ناراحتی پس از عمل شوند. به همین علت ممکن است کودکان پس از عمل نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند.
چهار نوع اصلی از سنگ کلیه عبارتند از:
۱- سنگهای کلسیم: سنگ کلسیمی رایج ترین نوع سنگ کلیه است. آنها به دو شکل عمده دیده می شوند – اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم.
۲- سنگهای سیستینی: نتیجه یک اختلال ژنتیکی است که در آن سیستین از طریق کلیه به ادرار نشت می کند.
۳- سنگهای اسید اوریک: با اسیدی شدن ادرار رخ می دهد. رژیم غذایی سرشار از پروتئین های حیوانی ممکن است در شکل گیری این نوع سنگ نقش داشته باشد.
۴- سنگهای Struvite (استروویتی): وقتی شخصی دچار عفونت مکرر دستگاه ادراری می شود، سنگهای استروویتی تشکیل می شوند.
عواملی که کودک را در معرض خطر ابتلا به سنگ کلیه قرار می دهد عبارتند از:
کودکانی که بیماری های خاصی دارند بیشتر مستعد ابتلا به سنگهای مکرر کلیه هستند. چنین شرایطی شامل موارد زیر است:
علائم سنگ کلیه در کودکان عبارتنداز:
در صورت بروز هر یک از این علائم، کودک باید بلافاصله نزد پزشک ببرید. این علائم ممکن است در اثر سنگ کلیه یا وضعیت جدی تر ایجاد شود.
درد سنگ کلیه ممکن است به مدت کوتاه یا طولانی طول بکشد یا ممکن است بصورت گهگاه دیده شود. علاوه بر درد، ممکن است کودک دچار مشکلات زیر هم شود:
سنگ کلیه در کودکان شایع نیست. با این حال اگرچه نادر است اما بسیاری از پزشکان از افزایش تعداد مبتلایان سنگ کلیه کودکان در سالهای اخیر خبر داده اند. کارشناسان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث افزایش سنگ کلیه کودکان می شود. اگر فرزند شما علائم سنگ کلیه را نشان می دهد (به خصوص هماتوری یا خون ادراری) به دنبال مراقبت پزشکی باشید.
اگر به کودک شما مشکوک به سنگ کلیه است، پزشک معاینه فیزیکی انجام می دهد. همچنین در مورد سابقه ی خانوادگی ابتلا به سنگ کلیه سوالاتی می پرسد. آزمایش خون و ادرار می تواند به تعیین علت سنگ کلیه کمک کند.
مطالعات تصویربرداری می تواند در مورد اندازه، محل و تعداد سنگ هایی که باعث ایجاد علائم می شوند، به متخصص اورولوژی کمک کند. گاهی اوقات تصویر برداری با اشعه ایکس ساده از شکم برای مشخص کردن سنگ در ناحیه کلیه ها یا مجرای ادرار کافی است.
سونوگرافی کلیه و مثانه (RBUS) ممکن است به یافتن سنگ کمک کند و هرگونه علائم انسداد را مشخص نماید. اگر اشعه ایکس یا RBUS برای تشخیص کافی نباشد، یک سی تی اسکن شکم و لگن انجام می شود. این آزمایش تقریباً می تواند انواع سنگ های ادراری را تشخیص دهد.
ارزیابی دقیق به پزشک شما اجازه می دهد بهترین روش درمانی را برای کودک انتخاب کند.
کارهایی وجود دارد که می توانید برای پیشگیری از شکل گیری سنگ کلیه انجام دهید. بهترین راهها برای انجام این کار بستگی به نوع سنگ تولیدی، عوامل خطر و میزان تمایل فرزند شما برای رعایت برنامه پیشگیری طولانی مدت دارد. ممکن است کودک شما نیاز به تغییر برخی از عادت ها، مانند نوشیدن مایعات زیاد و تغییر رژیم غذایی داشته باشد.
به کودکان مبتلا به بیماری سنگ توصیه می شود:
پزشک ممکن است از شما بخواهد تمام ادرار فرزندتان را در طی ۲۴ ساعت جمع کنید تا آن را برای مشخص کردن عواملی که ممکن است کودک را به سنگ کلیه مستعد کند، آزمایش کند.
اگر کودک مایعات زیاد بنوشد ممکن است سنگها دفع شوند. استفاده از داروهای دفع کننده ی سنگ کلیه (MET) روشی است که در آن پزشک، دارویی مانند تامسولوسین را تجویز می کند تا شانس دفع سنگ را افزایش دهد. اگر فرزند شما درد زیادی دارد یا سنگ بزرگ است، پزشک ممکن است مجبور شود آن را به قطعات کوچکتر بشکند. جراحی سنگ کلیه کودکان در موارد زیر ضروری است:
روشهای شکستن سنگ کلیه در کودکان شامل موارد زیر است:
