آبگوشت، یکی از مهم ترین و اصیل‌ترین غذاهای ایرانی است که در تمام استان‌های کشور، به‌دلیل مواد مغذی و طعم لذیذ آن، طرفداران بسیاری دارد و بیشتر خانواده‌ها، این غذا را در برنامه غذایی خود می‌گنجانند. گیاه‌خواران نیز می‌توانند با استفاده از حبوبات و آب آبگوشت در کنار سبزی پلو، غذای مفیدی برای خود تدارک ببینند.
آبگوشت بامیه از جمله غذاهای محلی و اصیل ایلامی است که با بامیه، گوجه فرنگی رنده‌شده، گوشت گوسفند، پیاز، رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و ادویه درست می‌شود. این غذای لذیذ، شهرت چندانی در دیگر شهرهای ایران ندارد، در حالی که بسیار مقوی و لذیذ است و کافی است تنها یک‌بار آن را امتحان کنید تا متوجه شوید که این غذا پتانسیل قرار گرفتن در برنامه غذایی ماهانه شما را دارد. وجود مواد سالم و ارزش غذایی هر یک از آن‌ها باعث مفید و سالم بودن این غذای محلی ایلامی شده است. آبگوشت بامیه برای درمان دیابت و دیگر بیماری‌ها نیز بسیار معروف است.
آبگوشت بامیه مانند آبگوشت‌های دیگر، غذایی آبکی است و همراه با نان تازه، سبزی خوردن و انواع ترشی سرو می‌شود. این غذای لذیذ را معمولا در دو بخش به سر میز می‌آورند؛ به این طریق که آبگوشت را در کاسه می‌ریزند و گوشت و بامیه را در بشقاب می‌کشند و کنار آن می‌گذارند.
بامیه یا «بمب خاصیت»، یکی از مواد غذایی بسیار مفید و مقوی است که متاسفانه در وعده‌های غذایی ما کمتر دیده می‌شود. جالب است بدانید که از بامیه در اروپای شرقی در اطراف دریای مدیترانه بیشتر از سایر نقاط استفاده می‌شود؛ در ترکیه نیز معمولا این ماده غذایی را خشک کرده و برای مصرف زمستان ذخیره می‌کنند و در ایران برای تهیه خورش یا خوراک بامیه از آن استفاده می‌شود.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- تاریخچه بامیه
- مواد لازم
- طرز تهیه
- نکات مهم برای طبخ آبگوشت بامیه
- فواید خورش بامیه
- عوارض جانبی بامیه
- سفر به ایلام با طعم آبگوشت بامیه
تاریخچه بامیه
خاستگاه جغرافیایی اصلی گیاه سبزرنگ بامیه، به احتمال زیاد در کشورهای غرب آفریقا، جنوب آسیا و اتیوپی بوده است. این گیاه مغذی در مناطق گرمسیری، نیمه گرمسیری و آب‌و‌هوای معتدل در سراسر جهان کشت می‌شود. ارتفاع بوته بامیه به ۵۰ تا ۱۵۰ سانتی متر می‌رسد و تشکیل گل و میوه در گیاه تدریجی است. همین مسئله موجب طولانی شدن دوره رشد این گیاه تره‌باری است. بامیه از خانواده پنیرک است و طول میوه رسیده آن به ۳ تا ۷ سانتی‌متر می‌رسد.
مصری‌ها و «مورها» در قرن دوازدهم و سیزدهم میلادی از واژه عربی «بامیه» برای اشاره کردن به این گیاه استفاده می‌کردند و این موضوع نشان می‌دهد که بامیه از عربستان به مصر آمده است؛ اما به احتمال زیاد قبل از آن، از اتیوپی وارد عربستان شده است. بیشتر احتمال می‌رود که بامیه از طریق دریای سرخ و تنگه باب‌المندب به جنوب غربی آسیا و شبه جزیره عربستان وارد شده باشد تا از سمت شمال و از طریق «صحرای بزرگ آفریقا» و هند.
مواد لازم
برای ۶ نفر
- ۴۰۰ گرم گوشت گوسفند
- ۲ عدد پیاز متوسط پوست‌کنده و خلالی خردشده
- ۴۰۰ گرم بامیه
- ۳ عدد گوجه فرنگی پوست‌کنده و رنده‌شده
- یک قاشق چای‌خوری زردچوبه
- نصف قاشق چای‌خوری ادویه
- ۴ تا ۵ قاشق غذاخوری روغن
- نمک و فلفل سیاه به میزان لازم
- ۲ قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی
- نان، سبزی خوردن، پیاز و انواع ترشی برای سرو
طرز تهیه
۱. دو قاشق غذاخوری روغن را در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس پیازها را در آن بریزید و کمی تفت دهید تا نرم شوند.
۲. زردچوبه، ادویه و فلفل سیاه را به پیاز اضافه کنید و هم بزنید؛ سپس گوشت را اضافه کنید و برای چند دقیقه تفت دهید تا رنگ آن تغییر کند.
۳. رب گوجه فرنگی را به گوشت اضافه بیفزایید و هم بزنید. رب را به‌مدت ۲ تا ۳ دقیقه تفت دهید تا خوشرنگ‌تر شود.
۴. چهار لیوان آب جوش در قابلمه بریزید. سپس درب قابلمه را ببندید و شعله گاز را کم کنید. اجازه دهید تا گوشت بپزد.
۵. دو تا سه قاشق روغن در ماهیتابه‌ای جداگانه بریزید و روی حرارت ملایم گاز قرار دهید تا روغن داغ شود. سپس بامیه‌ها را در آن بریزید و برای ۱۰ تا ۱۵ دقیقه آن‌ها را تفت دهید تا بوی خامی آن‌ها گرفته شود.
۶. پس از حدود ۲ ساعت، گوشت شما نیم‌پز می‌شود. در این مرحله باید گوجه فرنگی رنده‌شده و بامیه را به آن اضافه کنید.
۷. مزه غذا را امتحان کنید و به میزان کافی به آن نمک بزنید. درب قابلمه را ببندید.
۸. آبگوشت را به‌مدت یک ساعت دیگر بپزید تا گوشت کاملا بپزد و بامیه‌ها نرم شوند.
۹. زمانی که آبگوشت جا افتاد، گاز را خاموش کنید. آبگوشت را در کاسه بریزید، گوشت و بامیه را در بشقاب بکشید و کنار آن بگذارید.
۱۰. آبگوشت بامیه لذیذ خود را با نان، سبزی خوردن، پیاز و انواع ترشی سرو کنید.
نکات مهم برای طبخ آبگوشت بامیه
- آبگوشت بامیه غذایی با طعم تند است و شما بسته به ذائقه خود می‌توانید میزان تندی آن را تنظیم کنید.
- آبگوشت نبامیه باید آن‌قدر بپزد که آب خود را از دست بدهد؛ چراکه غذایی آبکی است و باید بتوان آن را به‌صورت آبگوشت معمولی سرو کرد.
- شما در صورت تمایل می‌توانید از سیب‌زمینی هم در آبگوشت بامیه استفاده کنید.
- شما می‌توانید در صورت تمایل از یک تا ۲ عدد سیر له شده، فلفل سبز خردشده و لیمو امانی نیز در تهیه آبگوشت بامیه استفاده کنید تا طعم لذیذتری به آن بدهید.
- برای ترش کردن این آبگوشت، می‌توان از آبغوره، آب لیمو یا چند عدد گوجه‌سبز ترش استفاده کرد.
- توجه داشته باشید که نباید کلاهک بامیه را از ته جدا کنید، زیرا مواد لزج آن خارج شده و وارد آبگوشت می‌شود.
- هرچه بامیه شما کوچک‌تر باشد، طعم و مزه بهتری دارد؛ پس هنگام خرید، بامیه‌های کوچک‌تر را انتخاب کنید.
- از خرید بامیه‌های بیش از حد رسیده، لکه‌دار و بسیار نرم خودداری کنید.
- بامیه‌هایی با پوسته سبز رنگ بخرید.
- برای تهیه یک آبگوشت خوشمزه و لذیذ از گوشت تازه گوسفندی استفاده کنید.
- برای فریز کردن بامیه حتما آن را تفت دهید و سپس در فریزر بگذارید؛ زیرا در غیر این صورت بامیه سفت و لزج می‌شود.
فواید خورش بامیه
بامیه، یک گیاه سبزرنگ مغذی است که در کشورهای آسیای جنوبی، آمریکا و آفریقا به‌وفور استفاده می‌شود. تمامی قسمتهای بامیه قابل خوردن هستند و از برگ‌های آن می‌توان در تهیه سالاد استفاده کرد. از این گیاه برای تهیه انواع خوراک، خورش و حتی سوشی و تمپورا در ژاپن استفاده می‌شود.
طبع بامیه، سرد و مرطوب است. بامیه منبع غنی پتاسیم، ویتامین B، ویتامین C، ویتامین A، فولیک اسید، منگنز، کبالت و کلسیم است و همچنین به‌عنوان یک منبع سرشار از فیبرهای خوراکی و ماده لزجی به نام «موسیلاژ» شناخته می‌شود. در ادامه با خواص بی‌شمار این گیاه مقوی آشنا شوید.
- محافظت از استخوان‌ها و دندان‌ها، جلوگیری از پوکی استخوان، رماتیسم و آرتروز
- تثبیت گوارش، کاهش عوامل بیماری قلبی عروقی و احتمالا سرطان روده، التیام زخم‌های گوارشی
- کمک به دفع مواد زائد و سموم در سیستم گوارشی، جلوگیری از یبوست، جلوگیری از سندرم روده تحریک پذیر
- تقویت‌کننده مغز، کاهش ریسک آلزایمر و دیگر بیماری‌های عصبی
- تقویت سیستم ایمنی بدن
- کنترل چاقی، تنظیم گلوکز خون و وزن بدن، افزایش تحمل در برابر گلوکز، کاهش مقدار کلسترول بد
- افزایش قوای جسمانی بدن، از بین بردن ضعف و بی‌حالی، مبارزه با افسردگی
- جلوگیری از انسداد رگ‌های قلب
- محافظت از کبد
- کاهش کلسترول و جذب قند، مناسب برای افراد مبتلا به فشار خون و چربی خون
- درمان عفونت ریه، کاهش گلودرد، درمان آسم
- درمان گرمازدگی در روزهای گرم سال
- تثبیت سلامتی پوست، درمان جوش و آکنه
- کاهش ریسک آب مروارید، بهبود بینایی
- جلوگیری از التهاب و عفونت در دهان
- حفظ کلیه سالم
- تنظیم‌کننده ترشح غدد داخلی
- رفع کم‌خونی
- جلوگیری و درمان گرفتگی عضلات، سردرد و تب
عوارض جانبی بامیه
- بامیه می‌تواند سطح گلوکز را در افراد دیابتی کاهش دهد؛ اما مصرف آن به‌همراه داروی متفورمین توصیه نمی‌شود.
- بامیه حاوی ویتامین K است و انعقاد خون را افزایش می‌دهد. این گیاه برای افرادی که تحت مصرف داروهای ضد انعقاد خون از جمله وافارین هستند، توصیه نمی‌شود.
- استفاده از بامیه به‌علت داشتن پتاسیم بالا به افراد مبتلا به بیماری‌های کلیوی توصیه نمی‌شود.
سفر به ایلام با طعم آبگوشت بامیه
مقاله مرتبط:
- انواع کالجوش در شهرهای ایران و طرز تهیه آن‌ها
ایلام، یکی از استان‌های غربی کشور است که با جاذبه‌های طبیعی کوهستانی فراوان خود، هر سال میزبان هزاران گردشگر ایرانی و خارجی است. در سفر به ایلام به‌هیچ‌وجه نباید تجربه مزه کردن غذاهای محلی لذیذ از جمله گوجه پونه، مکش قالبی، کپه ایلامی، جگروز و آبگوشت بامیه را از دست بدهید.
آبگوشت مقوی بامیه با طعمی وسوسه‌کننده و رنگ و بویی دلربا، سفره شما را رنگارنگ و زیبا خواهد کرد. پس درنگ نکنید و به آشپزخانه بروید تا این غذای خوشمزه و متفاوت را برای اعضای خانواده خود طبخ کنید.
آیا