پاسخ به:شهرستان ماسال
جمعه 31 مرداد 1399 11:29 AM
ماسال شهری در کنار کوه‌های تالش است که طبیعت دل‌انگیز، ییلاق‌های سرسبز و اقیانوس ابر آن دل‌های بسیاری را برده است.
ماسال شهری در استان گیلان و محصور در میان کوه‌ها و جنگل‌ها است که عبور رودخانه‌ای زیبا که از کوه‌های شاه‌معلم سرچشمه می‌گیرد و پس از گذشتن از میان چند شهر و روستا به منجیل و رودبار می‌رسد، زیبایی آن را دو چندان کرده است. مشخصه‌های جغرافیایی خاص ماسال زیبایی‌های طبیعی و تماشایی زیادی مانند آبشارها، غارها و پوششی سرسبز را برای ماسال رقم زده و تا چشم کار می‌کند مراتع و نواحی سرسبز انبوه اطراف ماسال را احاطه کرده است.
اقیانوس ابر حیرت‌انگیز ماسال که یکی از رویاهای قدیمی انسان‌ها مبنی بر تماشای ابرها از نزدیک و چه‌بسا لمس آن‌ها را به واقعیت نزدیک کرده است، هر فردی را مبهوت زیبایی‌های بی‌انتهای خود و قدرت بی‌مثال خداوند می‌کند. در ادامه این مقاله از کجارو، توضیحاتی اجمالی درباره ماسال گردآوری شده است.
منبع عکس: شهرداری ماسال
۹۹ سال پیش، سردار جنگل و یکی از افسران وفادارش در راه رفتن به خلخال، در منطقه آلاله پشته گرفتار برف و کولاک شد و جان به جان‌آفرین تسلیم کرد. آلاله پشته ییلاقی در ۴۵ کیلومتری مرکز شهر ماسال است و ماسال، مرکز شهرستانی به همین نام که در استان گیلان و در کنار کوه‌های تالش قرار دارد. این شهر با مساحت ۶۲۲ کیلومتر در ۵۰ کیلومتری شهر رشت و در کنار رودخانه خالکایی و جایی درست در میان شهرهای رضوانشهر، فومن، صومعه‌سرا و خلخال قرار دارد و پس از رودبار، با ۸۴ متر ارتفاع از سطح دریا دومین شهرستان مرتفع استان گیلان است. ساکنان آن به کشاورزی و دام‌داری و صنایع وابسته به آن‌ها مشغول هستند.
شهرستان ماسال از دو بخش مرکزی و شاندرمن تشکیل می‌شود. ماسال در بخش مرکزی واقع شده است و بیشتر ساکنان این شهر ۱۸ هزار نفری (سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۹۵ خورشیدی) را اقوام تالشی تشکیل می‌دهند. زبان غالب در این شهر هزار ساله تالشی است که از يورش زبان‌های بیگانه در امان مانده و يادگار ارزشمند ايران باستان است.
عکس از رضا زراعتی
شهرستان ماسال پیشینه‌ای کهن دارد و به غیر از زبانی که در آن تکلم می‌شود، نشانه‌های دیگری نیز از دوران کهن در آن به چشم می‌خورد. بخشی از پیشینه کهن ماسال را در خرابه‌های تاریخی آن مانند خندیله پشت و اسبه ریسه و دره خون می‌توان جستجو کرد. کاوش‌های باستان‌شناسی انجام گرفته در محوطه‌های تاریخی ماسال حکایت از عمر سه هزار و ۵۰۰ ساله سکونت‌گاه‌های انسانی این شهرستان دارد. همچنین، ۲۶ منطقه در این شهرستان که گورستان‌های متعلق به عصر آهن هستند، در فهرست آثار ملی کشور به ثبت ملی رسیده‌اند.
ماسال نیز مانند سایر بخش‌های استان گیلان از آب‌وهوای معتدل و مرطوب برخوردار است و چون جغرافیای این منطقه در مقایسه با سایر مناطق استان کوهستانی‌تر است، آب‌وهوای آن نیز از این ویژگی بی‌تاثیر نمانده است.
ماسال در مه پاییزی؛ عکس از رضا زراعتی
بهار فصل شلوغ و پرگردشگری برای ماسالی‌ها است. زیبایی‌های طبیعت ماسال در این فصل به اوج خود می‌رسد و جنگل‌های سرسبز، کوه‌های رویایی و درختان پرشکوفه از مسافران دلربایی می‌کنند. بهار و به‌ویژه اردیبهشت، بهترین زمان سفر به ماسال از نظر آب‌وهوایی است. میانگین دما در فصل بهار حدود ۱۸ درجه است. دره‌ها و ییلاقات آب‌وهوایی خنک و دلچسب دارند و کوه‌ها، هوایی نیمه‌مرطوب و بسیار باطراوت. با نزدیک شدن به تابستان و بیشتر شدن رطوبت هوا و افزایش دما در شهر ماسال که به ۳۵ درجه نیز می‌رسد، از تعداد مسافران کم می‌شود. اگر فصل بهار را برای سفر به ماسال از دست دادید، بهتر است منتظر رسیدن شهریور بمانید که از نظر دمای هوا، بعد از اردیبهشت بهترین ماه سال برای سفر به ماسال است. جمعیت مسافران در این زمان از سال به‌اندازه بهار نیست و به‌خاطر کاهش دما و رطوبت هوا، زمانی ایدئال برای پیاده‌روی و کمپینگ محسوب می‌شود.
ماسال در فصل پاییز با برگ‌هایی که به رنگ قرمز و نارنجی درآمده‌اند، هوایی خنک و تاحدی مرطوب دارد. تماشای برگ‌های پاییزی که زمین را فرش کرده‌اند، در حین تجربه خنکای پاییزی ماسال هیجان خاصی دارد. زمستان، سراسر ماسال پوشیده از برف می‌شود و اگرچه تماشای جنگل‌های ماسال در این فصل و خوابیدن زیر کرسی گرم یا در کنار آتشی که با هیزم روشن می‌شود، تجربه لذت‌بخشی است، سرمای این فصل باب میل هر کسی نیست و اگر تجربه سفر در فصل سرد را نداشته باشید، روزهای سختی را در پیش خواهید داشت.
ارتفاعات ماسال در زمستان؛ عکس از رضا زراعتی
طبیعت حیرت‌انگیز ماسال که یکی از رویاهای قدیمی انسان‌ها مبنی بر تماشای ابرها از نزدیک و چه بسا لمس آن‌ها را به واقعیت نزدیک کرده است، هر فردی را مبهوت زیبایی‌های بی‌انتهای خود می‌کند. پدیده اقیانوس ابر زمانی شکل می‌گیرد که در ارتفاعی بالاتر از ارتفاع تشکیل ابرها قرار بگیریم. چنین چشم‌اندازی را تقریبا در هر فصلی می‌توان در ماسال تماشا کرد؛ اما اقیانوس ابر ماسال فقط یک نمونه از جاهای دیدنی ماسال است که نام آن را سر زبان‌ها انداخته است؛ در کنار آن باید به کلبه‌های چوبی، رودخانه‌های پرآب، آبشارهای بلند، غارهای متعدد و ییلاقاتی که با تاریخ مقاومت ایران در برابر استکبار گره خورده است، نیز اشاره کرد.
همان طور که کمی بالاتر گفته شد، میرزا کوچک خان جنگلی در بلندی‌های ماسال جان سپرد. آن نقطه که بنایی برای یادبود سردار بزرگ جنگل در آن نصب و مشهد میرزا نام‌گذاری شده است، اکنون یکی از مهم‌ترین دیدنی های تاریخی ماسال است. مشهد میرزا در روستای گیلوانه قرار دارد که فاصله زیادی با اولسبلنگاه ندارد.
بنای یادبود سردار جنگل در مشهد میرزا؛ منبع عکس: ایرنا
بازارهای محلی ماسال نیز علاقه‌مندان خود را دارند. جمعه‌بازار شاندرمن یکی از معروف‌ترین بازارهای روز در گیلان به شمار می‌آید که تبدیل به کانونی برای خریدوفروش محصولات محلی و صنایع دستی ماسال شده است.
بقعه آقا سید مهرعلی و آقا سید رضاعلی در دهکده زیارتی سیاحتی شالما، بقعه سید صفی‌الدین در میرمحله، بقعه شاهزاده هاشم چسلی، بقعه سنگ بست و زیارتگاه‌های کلکاپشت، خندیله پشت و شاه‌معلم، از جمله اماکن زیارتی ماسال است. امام‌زاده شفیع، آقا سید رضا دلیجان، آقا سید ابراهیم قران، پیرون بست پلنگه سرا، هفت اولیا (پیر اولی و پیر فرج) اولم و زیارتگاه‌های گلگولی تربه و شاه پیلین و شاه میر نیز از جمله زیارتگاه‌های شاندرمن هستند. بقایای قلعه کول متعلق به سده‌های دوم و سوم هجری قمری، محوطه شهرگاه ماسوله خونی، گورستانی متعلق به دوران اشکانیان در اسبه ریسه، دره خون، منطقه باستانی خندیله پشت، منطقه ییلاقی درآ، النزه و ساختمان قدیمی خاندان رحیمی در بیتم شاندرمن نیز از جمله دیدنی های تاریخی ماسال هستند که تاریخ کهن این منطقه را نشان می‌دهند.
ییلاقات ماسال مانند ییلاقات سوئه چاله، خریدول، شنبه راه، آریدول و به‌ویژه اولسبلنگاه از مهم‌ترین دیدنی های طبیعی ماسال هستند. این مناطق در ارتفاعاتی بلندتر از ابرها واقع شده‌اند و به‌خاطر ابرهایی که به وسعت یک اقیانوس در ارتفاعی پایین‌تر از آن‌ها تشکیل می‌شوند، از چشم‌اندازهای منحصربه‌فردی برخوردار هستند.
بام سبز ماسال؛ منبع عکس: شهرداری ماسال
اولسبلنگاه یکی از مناطق پرگردشگر ماسال در فاصله ۵۰ کیلومتری غرب رشت و ۲۵ کیلومتری جنوب ماسال است که غالب ساکنانش را آن دسته از شهروندان ماسالی تشکیل می‌دهند که در فصل گرما به خانه‌های چوبی اولسبلنگاه کوچ می‌کنند. این منطقه، دهکده‌ای میان‌کوهی با خانه‌های چوبی مجهز به موتورهای برق است که در صدر فهرست آن دسته از افرادی قرار دارد که طبیعت‌گردی و بومگردی را به‌عنوان سبک سفر خود برگزیده‌اند. دسترسی به اولسبلانگاه به‌راحتی امکان‌پذیر است و حتی با استفاده از تاکسی هم می‌توان از رشت یا ماسال به آنجا رفت و همین دسترسی آسان یکی از دلایل محبوبیت این ییلاق بی‌همتا است. مناظر مه‌گرفته، تپه‌هایی که در مه گم می‌شوند، گل‌ها و گیاهای خوش‌عطر و خوش‌بو، درختان فندق و آلوی جنگلی و دام‌هایی که مشغول چرا هستند از جمله زیبایی‌های خدادادی هستند که در اولسبلانگاه به‌وفور دیده می‌شوند.
منطقه جنگلی طاسکوه و آریدول، منطقه باستانی اسبه ریسه با غارهای بلند، گیله‌سرا، گردشگاه جنگلی ریزه‌مندان و ییلاق شالما نیز از جمله سایر جاذبه های طبیعی ماسال هستند. بام سبز ماسال، چشم‌اندازی بی‌همانند در فاصله‌ای در یک کیلومتری ماسال است که اشراف کامل به شهر ماسال، صومعه‌سرا، انزلی و رضوانشهر دارد و به‌خاطر طبیعت بکری که دارد، یکی دیگر از جاذبه های طبیعی ماسال محسوب می‌شود.
آبشار رامینه؛ منبع عکس: شهرداری ماسال
درختان سر به فلک کشيده و تنومند بلوط و توسکا، راشستان‌های بی‌مانند و مراتع سرسبز با پوشش متنوع و غنی گياهی و جانوری و نیز، چشم‌اندازهای دست‌نخورده در ارتفاعات ماسال هر بیننده‌ای را مدهوش می‌کند. این جنگل‌های بکر مانند یک کمان سرسبز ماسال و شاندرمن را از شمال غربی تا جنوب شرقی در بر می‌گیرد و احاطه می‌کند. گله‌های گوسفندان، گاوها و اسب‌های ایلخی، گل‌ها و گیاهان کوهستانی، پرندگان و حیوانات وحشی مانند خرس، پلنگ، گرگ، مرال، شوکا، گربه وحشی و ... بسیاری را می‌توان در مراتع و جنگل‌های ماسال مشاهده کرد.
رودخانه‌های پرآب و آبشارهای بلند ماسال نیز دیگر دیدنی های طبیعی ماسال هستند. آبشار ویوز در نزدیکی منطقه ییلاقی النزه در شاندرمن، آبشار ۱۵ متری خون، آبشار تولی نساء و آبشار ۱۰ متری رامینه در ماسال قدرت بی‌انتهای خداوند متعال را به همگان یادآوری می‌کنند. آبشار پرآب رامینه که با شیب تندی فرو می‌ریزد، حدود ۱۰ دقیقه با جاده اصلی فاصله دارد. راه دسترسی به آن راهی سربالایی و پرشیب است.
رودخانه‌های مرغک شاندرمن و خالکایی نیز بر جذابیت ماسال افزوده است. پارک ساحلی ماسال نیز در کنار رودخانه خالکایی قرار دارد. این پارک با برخورداری از یک دریاچه مصنوعی و کمپینگ‌های اقامتی یک محل تفریحی با جاذبه‌های فراوان است. رود مرغک شاندرمن نيز پس از سرچشمه گرفتن از کوه‌های تالش در لچور و پس از پیوستن به رودهای النزه و سيفی و گذشتن از ضيابر به تالاب انزلی می‌ريزد.
غار آویشو؛ عکاس: فرید صفری
در میان غارهای کوچک و بزرگی که در ماسال وجود دارد، غار آویشو / آبیشو در بخش شاندرمن از همه بزرگ‌تر است. این غار که در میان مناطقی چون تائی‌بنه، انده‌چو و خماسون قرار گرفته، در بستر دره‌ای کم‌آب واقع شده است. غار آویشو در ارتفاع ۱۳۰۰ متری از سطح دریا است که قندیل‌های شکل‌گرفته در آن از دیدنی های طبیعی بی‌مانند ماسال است. این غار توسط کوهنوردان و غارنوردان محلی کشف شده است. غار آویشو در ۴۰ کیلومتری جنوب غربی شهر شاندرمن واقع شده است. غارهای خندیله پشت، چسلی و کچال نیز غارهای باستانی دیگری هستند که در این محدوده واقع شده‌اند.
علاقه‌مندان به سنگ‌نوردی و صخره‌نوردی حتما با نام دیواره سنگی اسبه ریسه ماسال آشنا هستند. این دیواره سنگی یکی از زیبایی‌های طبیعی شهرستان ماسال و یکی از بلند‌ترین صخره‌های سنگ‌نوری ایران است و امکان قایق‌سواری در آب‌های خروشان پایین آن نیز مهیا است.
جاجیم‌بافی؛ منبع عکس: ایرنا
از میان صنایع دستی ماسال می‌توان به انواع شال، چادر شب، حصیر، گلیم، جاجیم و انواع صنایع چوبی اشاره کرد که ارزشمندترین سوغاتی های ماسال هستند. عروسک‌های سنتی منطقه به ثبت ملی نیز رسیده‌اند و روستای شالما خاستگاه صنایع چوبی استان به شمار می‌آید. به‌غیر از انواع محصولات کشاورزی و لبنی، خوراکی‌هایی مانند انواع حلواها و نان‌هایی مانند نان زرین نیز از جمله سوغاتی‌هایی هستند که در روستاها و ییلاق‌های این شهر پخته و عرضه می‌شوند.
انواع غذاهای شمالی و گیلانی را می‌توانید در ماسال تجربه کنید. باقالا قاتق، فسنجان محلی ترش، ترش و تره با سبزیجات محلی، انار بیج با دانه‌های انار، سبزی، گوشت و ادویه‌های مخصوص، کال کباب به‌یادماندنی با طعم بی‌نظیر چوچاق و بسیاری غذاهای دیگر که مختص خطه گیلان هستند همگی در سطحی عالی در رستوران‌های ماسال تهیه می‌شوند. در شهرهای گیلان، بیش از ۱۷۰ نوع غذای محلی پخت می‌شود.
منبع عکس: ایرنا
هتل معصومی یکی از معروف‌ترین هتل های ماسال است که گفته می‌شود مدرن‌ترین آن‌ها نیز است. حدود ۲۰ هتل و هتل آپارتمان در کل شهرستان ماسال در حال فعالیت یا در حال ساخت هستند؛ اما برای درک بهتر منطقه و لذت بیشتر از طبیعت باید در ییلاق‌های آن و اقامتگاه های بومگردی ماسال اقامت کرد، نه در هتل‌های چند ستاره‌ای که شرایط زندگی شهری را برای مسافران شبیه‌سازی می‌کنند.
دهکده توریستی ملل شاندرمن ماسال نیز چندین ویلا با امکانات رفاهی کامل در فضایی روستایی و دور از شلوغی شهر و با چشم‌اندازی از جنگل و کوه در اختیار دارد. سوئیت‌ها و ویلاهای دیگری نیز در این مناطق در دسترس هستند که توسط محلی‌ها به مسافران اجاره داده می‌شوند. اقامت در کلبه‌های چوبی و برپایی چادر نیز در فصل‌های گرم سال طرفداران زیادی دارد. ماسال از نظر بومگردی ظرفیت‌های بسیاری دارد.
عکس از رضا زراعتی
کافه‌ها و رستوران های ماسال در بهترین حالت باز هم به پای آشپزخانه‌های خانه ها و اقامتگاه های بومگردی ماسال نمی‌رسند. اما باز هم برای تغییر ذائقه بد نیست که با چند نمونه از آن‌ها آشنا باشید. رستوران خزر ماسال، رستوران هاراشید، رستوران گیلان فود و رستوران کاج ماسال چهار نمونه از بهترین رستوران های ماسال هستند. رستوران خزر ماسال ابتدا کار خود را با کته‌پزی و در مکانی ۲۴ متری آغاز کرد و اکنون پس از ۳۰ سال فعالیت، هر روز به تعداد مشتریان پروپاقرص آن اضافه می‌شود. هاراشید به‌خاطر چشم‌اندازی که به‌سمت بام سبز ماسال دارد، رستورانی گران‌قیمت است. گیلان فود انواع غذاهای شمالی مانند ترش شامی، باقلاقاتق، فسنجان محلی، کباب ترش و اناربیج را با طعم واقعی غذاها تهیه و عرضه می‌کند.
ماسالی‌ها برای عروسی جشن‌های زیبایی برگزار می‌کنند. آن‌ها مراسم عروسی را به شیوه‌ای سنتی و با اسب و لباس تالشی برگزار می‌کنند و به‌جای ماشین‌های گلکاری شده عروس، از کالسکه برای عروس‌کشان استفاده می‌کنند و همراهان نیز سوار بر اسب آن‌ها را مشایعت می‌کنند. موسیقی سنتی، شلیک تفنگ و حمل مجمه (سینی ویژه جهاز عروس) توسط زنان روستایی از عناصر جالبی است که هنوز هم در برخی از عروسی‌های ماسال به چشم می‌خورند.
بازار محلی ماسال؛ عکس از سجاد رفیع‌خواه
یکی دیگر از رسوم سنتی ماسال که کم‌وبیش در خیلی از نقاط دیگر ایران نیز رواج داشت، مراسم آشتی‌کنان است که از آداب استقبال از ماه مبارک رمضان در گیلان ببه شمار می‌آید و طی آن، یکی از بزرگ‌ترهای فامیل افرادی را که از هم کدورت به دل داشتن را بدون اطلاع یکدیگر به خانه خود دعوت می‌کند و در یک مهمانی ساده در خانه خود، آن‌ها را آشتی می‌دهد.
فاصله ماسال با رشت، تالش و صومعه‌سرا به‌ترتیب ۴۵، ۶۰ و ۲۴ کیلومتر است. فرقی نمی‌کند که برای رسیدن به این شهر از طریق جاده، سفر با خودروی شخصی را امتحان می‌کنید یا سفر با اتوبوس؛ فاصله تهران تا ماسال حدود پنج ساعت است. اگر از تهران و استان‌های مرکزی و جنوبی ایران قصد سفر به ماسال را دارید بهترین راه رفتن به تهران و انتخاب اتوبان قزوین رشت است.
عکس از فرنوش زمانی
برای سفر زمینی به ماسال از تهران باید بعد از پل فردیس کرج، اتوبان تهران قزوین را در پیش بگیرید و مستقیم به راه خود ادامه بدهید تا تابلوهای مسیر، ورود شما را به ماسال اعلام کنند. به‌طور دقیق‌تر، کمی بعد از پلیس راه رشت و از سمت امام‌زاده هاشم (ع) راه جاده سراوان را در پیش بگیرید تا به ماسال برسید. به این ترتیب، نیازی به ورود به رشت، فومن، تولم شهر و صومعه‌سرا نیست؛ اما در حین رانندگی در جاده مراقب باشید. جاده در برخی نقاط دو طرفه است.
اگر از تبریز و سایر شهرهای غرب و شمال غرب کشور به ماسال سفر می‌کنید، در طول راه باید از میان جنگل‌های زیبایی عبور کنید که خود به‌تنهایی، یک مقصد کامل و جذاب برای سفر به شمار می‌آیند. در این راه باید شهرهای سلوک، چاور، نیک‌پی، زنجان، گلستان، منجیل، رودبار و در انتها، فومن گذر کنید تا به شهر زیبای ماسال برسید. جاده دیگری که به ماسال می‌رسد راه بابل به ماسال و جاده پردرخت و پرپیچ‌وخم آن است که از شهرهای بابل، آمل، چالوس، رامسر، لنگرود، لاهیجان و رشت می‌گذرد.
راه دیگر سفر زمینی به ماسال، سفر با قطار است. ابتدا باید بلیطی را از شهر خود به مقصد رشت تهیه کنید و سپس، از رشت با اتوبوس یا تاکسی به ماسال بروید. فاصله رشت تا ماسال حدود یک ساعت راه است. برای سفر هوایی به ماسال نیز باید راه مشابهی را در پیش بگیرید و با هواپیما به رشت سفر کنید و از آنجا به صورت زمینی به ماسال بروید.
