سيماى سوره‏ ى دهر(انسان)

سيماى سوره‏ ى دهر(انسان)

سوره ‏ى «دهر» در مدينه بر پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نازل شد و داراى 31 آيه، 240 كلمه و 1054 حرف است.

معرفی سوره:

سوره ‏ى «دهر» در مدينه بر پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله نازل شد و داراى 31 آيه، 240 كلمه و 1054 حرف است.
ترتیب نزول:
اين سوره نود و هفتمين سوره در ترتيب نزول (بعد از سوره‏ ى «الرّحمن» و قبل از سوره‏ ى «طلاق») و هفتاد و ششمين سوره در چينش كنونى قرآن است.
نام سوره:
نام‏ هاى اين سوره عبارت ‏اند از: «دَهْر» (روزگار)، «انسان»، «هَلْ أتى» و «الابرار».
اين نام‏ ها از آيه‏ ى اول و پنجم اين سوره گرفته شده ‏اند.
ويژگى سوره:
اين سوره نذر امام على عليه السلام و فاطمه عليها السلام و ايثار آنان را مى‏ ستايد و برخى مفسران نوشته ‏اند كه اين سوره با آن كه مطالب زيادى در مورد بهشت دارد، از آن جا كه در آن ذكرى از فاطمه عليها السلام شده، از حورى ‏هاى بهشتى سخنى به ميان نيامده است.
فضيلت:
در حديثى از پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله روايت شده كه‏ هر كس سوره ‏ى دهر (هل اتى) را قرائت كند، پاداش او بر خدا، بهشت و لباس‏هاى حرير (بهشتى) است.(1) البته اين‏ گونه پاداش‏ ها در صورتى است كه خواننده‏ ى سوره در راستاى محتواى آن حركت و عمل كند.
اهداف:
اساسى ‏ترين هدف‏ هاى اين سوره عبارت ‏اند از:
1. يادآورى رستاخيز و عذاب ‏ها ونعمت‏ هاى فراوان آن؛
2. ارائه ‏ى يك برنامه ‏ى خودسازى همراه با ايثار و عبادت.
مهم‏ترين مطالب :
مهم ‏ترين مطالب اين سوره عبارت ‏اند از:
الف) عقايد:
1. يادآورى قيامت؛
2. بيان حالات نيكان و كافران در قيامت (آيات 4- 22).
3. سخن از شراب ‏هاى پاك بهشتى (آيه ‏ى 21).
ب) احكام:
1. دعوت به سجده در شب (آيه‏ى 26)؛
2. بحث وفاى به نذر (كه در مورد نذر امام على عليه السلام و فاطمه عليها السلام در مورد روزه‏ ى سه روزه براى سلامتى امام حسن و امام حسين عليهما السلام و سپس وفاى ايثارگرانه ‏ى آنها بدين نذر است) (در آيات 7 به بعد).
ج) اخلاق:
1. دعوت به صبر (آيه ‏ى 24)؛
2. تشويق به غذا دادن به مسكين، يتيم و اسير كه با الهام از عمل ايثارگرانه ‏ى امام على عليه السلام و فاطمه عليها السلام بيان شده است (آيات 7- 9).
د) مطالب ديگر:
1. اشاره به آفرينش انسان (آيات 1 و 2).
2. يادآورى غفلت قرآن (آيات 23).
3. حاكميت مشيّت الهى در عين آزاد بودن انسان (آيات 3، 29 و 30).

علی کفشگر فرزقی
منبع: تفسير قرآن مهر، رضايى اصفهانى، محمدعلى‏، ج‏21، ص: 363
---------------
پی نوشت:
1. تفسير مجمع البيان، طبرسى، فضل بن حسن‏، ج 10، ص 402