پروژه جدید اصغر فرهادی جزو فهرست ۱۳پروژه حمایت شده از سوی مرکز ملی سینمای فرانسه، بخش «کمک به سینماهای جهان»، قرارگرفت. البته همین مقدار که در مرکز «ملی» سینمای فرانسه، بخشی برای «کمک به سینماهای جهان» در نظر گرفته شده است؛ موضوعی بسیار قابل تأمل و جالب به نظر می‌آید.
چرا فرانسه به سینمای برخی کشورها کمک می‌کند؟
به گزارش سینماسینما، دیروز، مرکز ملی سینمای فرانسه (cnc)، فهرست ۱۳فیلمی را که قرار است به‌زودی در کشورهای گوناگون ساخته شود اعلام کرد. هرساله کارگردانان کشورهای گوناگون می‌توانند پروژه‌های خود را به همراه سناریو به زبان فرانسه با انگلیسی به بخش «کمک به سینماهای جهان» در فرانسه ارائه کنند که این پروژه‌ها باید از طریق یک کمپانی فرانسوی ارائه شود تا به‌عنوان ضمانت اجرایی پروژه پشت آن باشد.
پروژه جدید اصغر فرهادی با عنوان «قهرمان» از طرف کمپانی ممنتو، که کارهای آخر این کارگردان را تهیه و پخش می‌کند معرفی شده بود. کشورهای گوناگونی مثل افغانستان، آفریقای‌جنوبی، الجزایر، لبنان و بسیاری دیگر مثل کشورهایی از آمریکای لاتین، آسیا و غیره می‌توانند پروژه‌های خود را ارائه کنند.
اگرچه این سیاست فرهنگی فرانسه به هیچ عنوان، موضوع جدیدی نیست و فرانسه همواره تلاش
کرده است مرکزیت خود را در حوزه فرهنگ جهانی در مقابل آمریکا حفظ کند و هر‌قدر که آمریکا به صورت یک‌سویه سعی در جذب و ذوب فرهنگ جهانی در فرهنگ آمریکایی دارد، فرانسه تلاش می‌کند با ایجاد نوعی تعامل یا تحویل گرفتن خرده‌فرهنگ‌های دیگر در درون خود، ایده‌های فرهنگی خود را به شکلی نرم‌تر به جهان حقنه کند.
چرا فرانسه به سینمای ایران کمک می‌کند؟
با این حال اصغر فرهادی؛ اولین کارگردان ایرانی نیست که زیر چتر حمایت‌های فرانسه قرار می‌گیرد. «قبلاً از سینمای ایران، محسن مخملباف، عباس کیارستمی، رفیع پیتز از این کمک‌ها استفاده کرده بودند.» اساساً بسیاری از این چهره‌ها پس از آنکه در فرانسه جایگاهی جدی به‌عنوان سینماگر پیدا کرده‌اند، به جهان و حتی ایران معرفی شده‌اند.
این اتفاق البته محدود به ایران هم نیست. فرانسه ظرف چندین دهه توانسته است در معرفی سینماگران بسیاری خصوصاً از حوزه خاورمیانه و کشورهایی که پیشتر نام برده شد، نقش اصلی را ایفا کند و چه از طریق اهدای جایزه در فستیوال کن یا از راه سرمایه‌گذاری بر آثار آن‌ها، شهرت جهانی این سینماگران یا دست‌کم شهرت در مرزهای ملی متبوع آن‌ها را تقویت و تسریع کند.
سینماسینما در ادامه گزارش درباره سازوکار بخش «کمک به سینمای جهان» در مرکز ملی فرانسه را اینطور توضح می‌دهد: «کمیسیونی در طول سال دو یا سه بار تشکیل می‌شود سناریوهای رسیده را مطالعه می‌کند و در نهایت به ده تا پانزده پروژه کمک مالی می‌کند تا بخشی از بودجه فیلم فراهم شود.
این کمیته شامل دو بخش می‌شود که یکی مربوط به فیلم‌های اول و دوم، و دیگری به کارگردانانی تعلق خواهد گرفت که حرفه‌ای‌تر هستند. کمیسیون دوم پروژه‌ها را بررسی می‌کند. در کمیسیون اول هفت نفر پروژه‌ها را مورد مطالعه قرار می‌دهند و در کمیسیون دوم 6نفر این کار را به عهده می‌گیرند. در این دوره کلاً ۱۳پروژه از کشورهای تایلند، اسپانیا، اوکراین، مراکش، آرژانتین، اسلواکی، گرجستان و ایران پذیرفته شده‌اند. پروژه اصغر فرهادی قبلاً از سوی کانال آرته نیز پذیرفته شده بود.»
بدیهی است؛ وجود دو کمیسیون شش و هفت‌نفره صرفاً برای برآورد مالی آثار نیست خصوصاً که کمیسیون اول به صورت تخصصی فیلم‌نامه‌های رسیده را بررسی می‌کند تا آن‌ها را واجد ضرورت و اهمیت برای سرمایه‌گذاری فرانسه تشخیص دهد. این تشخیص یقیناً نمی‌تواند خارج از منافع ملی فرانسه و نوع نگاه این کشور به جهان فرهنگی کشورهای دیگر باشد. نگاهی به اسامی سایر کشورهایی که آثار رسیده از آن‌ها از سوی این مرکز مورد بررسی قرار می‌گیرد هم نشان می‌دهد که کدام کشورها بیشتر مورد توجه فرانسه هستند.
چرا «قهرمان» فرهادی از فرانسه سردرآورده است؟
اما پروژه جدید اصغر فرهادی که با شیوع کرونا، پیش تولیدش متوقف شد، با نام «قهرمان» در رسانه‌ها خبری شده است. فیلمنامه آخرین اثر تنها کارگردان اسکاری ایران، به گزارش نشریه سینمایی ددلاین، توسط کمپانی «ممنتو فیلمز» همان کمپانی توزیع‌کننده «گذشته» تحت مدیریت الکساندر ماله‌گی، دوست قدیمی فرهادی، در بازار فیلم برلین عرضه شد. سینه‌یوروپ هم بعدتر اعلام کرد که شبکه «آرته» فرانسه قرار است روی اثر آخر فرهادی که یک تریلر روان‌شناسانه است، سرمایه‌گذاری کند.
گفته می‌شود که «قهرمان» قرار است در شیراز و با بازیگرانی که شهرت چندانی ندارند، جلوی دوربین برود. اما شنیده‌ها حاکی از آن است که نام‌های امیر جدیدی، جواد عزتی و نوید محمدزاده برای بازی در این پروژه مطرح شده و به گزارش ایمنا برخی می‌گویند که با لغو قرارداد نویدمحمدزاده با پروژه وحید جلیلوند، احتمال همکاری او با «قهرمان» فرهادی دور از ذهن نیست.
چرا «قهرمان» نمی‌تواند فیلمی ایرانی باشد؟
سال2013 وقتی فیلم «گذشته» فرهادی به‌عنوان نماینده ایران در اسکار معرفی شد، حرف و حدیث‌ها و حواشی بسیاری بر سر این شکل گرفت که آیا اساساً می‌توان این فیلم را محصول ایران به حساب آورد که بعداً بتوان آن را به‌عنوان نماینده ایران به جشنواره‌های جهانی فرستاد یا خیر. با تمام حرف و نقل‌ها بالاخره «گذشته» به اسکار رفت اما از رقابت در آن بازماند و بدون دستاوردی به خانه‌اش که البته معلوم نبود ایران است یا فرانسه، بازگشت. فرهادی اما در سال2018 پروژه آخرش، «همه می‌دانند» را با مشارکت ایتالیا، فرانسه و اسپانیا ساخت و هیچ شخصیت و موقعیتی هم به ایران ارتباط نداشت تا ثابت کند که فیلمش دیگر به هیچ نحو نمی‌تواند نماینده ایران در جایی باشد.
با این حال به نظر می‌رسد که «قهرمان» باز هم به خانه بازگشته است. فعلاً کمپانی‌های فرانسوی و به تبع آن‌ها رسانه‌هایش بیشتر از ما درباره «قهرمان» می‌دانند اما این مقدار هم روشن است که این فیلم در شیراز و باحضور بازیگران ایرانی تولید خواهد شد. بنابراین هرچند که سرمایه‌گذاری آن خارجی است اما احتمالاً دردسرها درباره ایرانی دانستن یا ندانستن آن، حتی بیش از «گذشته» خواهد بود چرا‌که فیلم گذشته دست‌کم به صورت کامل در پاریس فیلمبرداری شده بود.
درباره موضوع و داستان فیلم فعلاً اطلاعاتی در دسترس نیست اما امید است که اصغر فرهادی این بار علاوه بر ساخت اثری درخشان در مقیاس جهانی، حرف‌های جدیدتر و ایرانی‌تری برای گفتن داشته باشد، موفقیتی که چندین سال است در سینمای فرهادی تکرار نشده است.