هوس یک آش جدید و لذیذ به سرتان زده است؟ می‌خواهید مهمانی بدهید و نمی‌دانید برای پیش غذا چه چیزی طبخ کنید؟ نگران نباشید و به آشپزخانه بروید تا یکی از غذاهای لذیذ و متفاوت محلی ایران را درست کنید.
آش‌ها از غذاهای محلی و مشهور ایرانی هستند که در سراسر کشور به شکل‌های مختلفی درست می‌شوند. آش گندم شیر، یکی از انواع مشهور و خوشمزه ایرانی است و با گوشت قرمز با استخوان، نخود، پیاز، گندم شیر، کشک سابیده‌شده، رشته آش، نعنا داغ، سیر داغ، زردچوبه، نمک و فلفل سیاه درست می‌شود. این آش مقوی و بسیار لذیذ را می‌توان به عنوان نهار، شام یا حتی پیش‌غذا سرو کرد. البته آش گندم شیر در کرمان به عنوان یک بخش از سفره افطار یا سحر شناخته می‌شود، زیرا بسیار مقوی و خوش خوراک است.
مواد اولیه آش گندم شیر، یکی از غذاهای محلی و سنتی استان کرمان با سایر آش‌ها کمی متفاوت است و شما باید به صورت جداگانه یکی از مواد اصلی این غذا، یعنی گندم شیر محلی کرمان را آماده کنید. گندم شیر، یکی دیگر از خوراک‌های محلی مغذی و پرقوت کرمانی است که مردم کرمان هم آن را به صورت جداگانه می‌خورند و هم آن را به برخی از غذا‌ها مانند آش اضافه می‌کنند.
گندم شیر در واقع از مخلوط گندم و شیر با چند ادویه از جمله زعفران، زنجبیل، زیره، سیاه‌دانه، زردچوبه، فلفل سیاه و غیره درست می‌شود. تهیه آش گندم شیر کمی زمان می‌برد، اما مطمئن باشید که به محض مزه‌کردن آن، لبخند رضایت بر لبانتان خواهد نشست و خستگی از تنتان در خواهد رفت.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
- تاریخچه گندم شیر
- مواد لازم
- دستور پخت
- نکات مهم برای تهیه آش گندم شیر
- فواید گندم
- سفر به کرمان با طعم آش گندم شیر
تاریخچه گندم شیر
گندم هزاران سال به عنوان غذا شناخته می‌شده و احتمالا از زمان‌های بسیار دور، بیشترین غذای مورد استفاده بوده است. باید بدانید که گندم، یک ماده غذایی بسیار مهم است و تمدن‌های بسیاری مانند تمدن اروپایی بر آن پایدار مانده است.
در گذشته برای تهیه بلغور، گندم پخته را پس از خشک شدن با آسیاب خرد می‌کردند، البته نه به نرمی آرد، بلکه به درشتی لپه ماش. جالب است بدانید که در روزهای قدیم، مردم از برنج به مقدار کم و شاید سالی یک یا دو بار استفاده می‌کردند و بیشتر، غذاهایی چون شب چره و پلوی بلغور یا آش بلغور می‌خوردند.
از آنجا که نمی‌توان گندم یا جو را به مدت طولانی نگاه داشت، آنها گندم یا جو را پس از پوست گرفتن با آب یا شیر نیم پخت کرده و سپس خشک می‌کردند و در نهایت در هاون می‌کوبیدند. بلغور را می‌توان برای مدت طولانی نگهداری کرد، زیرا نه کپک می‌زند و نه بوی رطوبت می‌گیرد. آن را در مواقع ضروری با بلغور، آش یا پلو تهیه می‌کردند و آش گندم شیر نیز یکی از همین ابداعات است.
مواد لازم
- ۵۰۰ گرم گوشت با استخوان خردشده
- ۱۰۰ گرم گندم شیر
- ۷۰ گرم نخود
- ۱ عدد پیاز متوسط پوست‌کنده و ریز خردشده
- رشته آش به مقدار لازم (اختیاری)
- کشک ساییده‌شده به مقدار لازم
- سیر به میزان لازم
- نعناداغ به میزان لازم
- نمک به میزان لازم
- زردچوبه به میزان لازم
- فلفل سیاه به میزان لازم
مواد لازم برای گندم شیر
- ۵۰۰ گرم گندم یا بلغور گندم
- يک ليتر شير
- يک چهارم قاشق چايخوری زعفران دم‌کرده
- يک چهارم قاشق چايخوری زرد چوبه
- يک چهارم قاشق چايخوری زيره سياه
- يک چهارم قاشق چايخوری سياه دانه
- يک چهارم قاشق چايخوری فلفل قرمز
- نمک به ميزان لازم
طرز تهیه گندم شیر
۱. گندم را آسیاب کنید تا به صورت بلغور در بیاید. سپس آن را الک کنید تا آرد گندم جدا شود.
۲. شیر را در یک قابلمه بریزید و روی حرارت متوسط گاز قرار دهید تا بجوشد.
۳. سپس آرد گندم الک شده را به شیر در حال جوش اضافه کنید و مرتب هم بزنید.
۴. زعفران، زيره سياه، سياه دانه، فلفل قرمز، نمک و زرد چوبه را در قابلمه بریزید و اجازه دهید تا مواد با یکدیگر بپزند و تمام شير به خورد گندم برود.
۵. سپس به مدت نيم ساعت روی شعله خيلی کم، بلغورها را دم کنيد. بلغورها را از روی حرارت بردارید و اجازه دهید تا سرد شوند.
۶. بلغورها را روی یک تنظيف توری به صورت يکدست پهن کنید تا خشک شوند. توجه کنید که بلغورها باید از هم جدا باشند و گلوله نشوند.
دستور پخت
۱. نخود را از چند ساعت قبل خیس کنید و آب آن را چند بار عوض کنید تا نفخ آن گرفته شود.
۲. گوشت خردشده را به همراه آب در یک قابلمه بریزید و روی شعله متوسط گاز قرار دهید تا گوشت با آب بپزد و نیم‌پز شود.
۳. کمی روغن در یک ماهیتابه بریزید و روی شعله متوسط گاز قرار دهید تا روغن کمی گرم شود. سپس پیازهای خردشده را در آن بریزید و کمی تفت دهید.
۴. نخود را در ماهیتابه بریزید و آن را به همراه پیاز کمی تفت دهید.
۵. زرد چوبه و فلفل سیاه را به ترکیب پیاز و نخود اضافه کنید و کمی تفت دهید تا بوی خامی زردچوبه گرفته شود.
۶. نخود و پیاز را داخل قابلمه بریزید و اجازه دهید تا با گوشت کاملا بپزند.
۷. پس از پخت مواد، گوشت‌ها را از قابلمه دربیاورید، له کنید و دوباره در قابلمه بریزید.
۸. گندم شیر را در قابلمه بریزید و با دیگر مواد مخلوط کنید. سپس کشک سابیده‌شده را در قابلمه بریزید و به مدت ۱۵ دقیقه دیگر، آنها را بپزید.
۹. رشته آشی را در قابلمه بریزید و آنقدر بپزید تا کاملا باز شود. این فرآیند حدود ۱۵ دقیقه به طول می‌انجامد.
۱۰. نعناداغ، سیرداغ و کمی نمک را به مواد آش اضافه کنید و اجازه دهید تا کاملا جا بیفتد.
۱۱. آش شما آماده است. آن را با کمی کشک، نعنا داغ، پیاز داغ و سیرداغ تزئین کرده و سرو کنید.
نکات مهم برای تهیه آش گندم شیر
- شما می‌توانید تفت دادن پیاز و نخود را با روغن از طرز تهیه آش گندم شیر حذف کنید و از همان ابتدا نخود را به همراه گوشت، پیاز، فلفل و زردچوبه داخل قابلمه بریزید و روی حرارت قرار دهید تا بپزند.
- رشته آش را می‌توان از طرز تهیه آش گندم شیر حذف کرد.
- گندم شیر را می‌توان به صورت مرطوب هم برای آش استفاده کرد. خود گندم شیر هم به تنهایی، یک خوراک بسیار لذیذ و مقوی است که مطمئنا به آن علاقه‌مند خواهید شد. جالب است بدانید که از گندم شیر در تهیه چند آش مخصوص کرمانی دیگر نیز استفاده می‌شود.
- برای تهیه گندم شیر، می‌توان به صورت دیگری نیز عمل کرد. گندم از قبل خیس‌خورده را به جای آب به همراه شیر بجوشانید. در حین جوشیدن و پختن، انواع ادویه‌های مورد نیاز مانند زعفران، زرد چوبه، زیره سیاه، سیاه‌دانه، فلفل قرمز و یا هر ادویه دلخواه دیگر را به آن بیفزایید و با شیر و گندم مخلوط کنید. سپس اجازه دهید تا تمام شیر بخار شود و به خورد گندم برود. در این مرحله گندم شیر شما آماده است.
- بهتر است گندم شیر را بعد از ظهر درست کنید. در این صورت، تا صبح بلغورها کمی خشک می‌شوند و نور آفتاب آن ها را خراب نمی‌کند. شما می‌توانید گندم شیر خشک‌شده را در یخچال نگهداری کنید.
فواید گندم
گندم یکی از کامل ترین غذاهای گیاهی است که حاوی مقدار زیادی مواد معدنی بخصوص پتاسیم، فسفر، منیزیم، آهن و روی و همچنین فیبر و آنتی‌اکسیدان است. این ماده غذایی همچنین دارای چند ویتامین از جمله ویتامین E و B است. از خواص معجزه‌آسای گندم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جلوگیری از سرطان سینه به علت وجود فیتواسترول
- کاهش کلسترول، جلوگیری از بیماری‌های قلبی عروقی، بهبود سلامت سیستم گردش خون
- سلامت روده، تسریع در هضم غذا و پیشگیری از سرطان روده بزرگ
- رفع بیماری‌های پوستی مانند ورم پوست
- چاق‌کننده و اشتهاآور
سفر به کرمان با طعم آش گندم شیر
کرمان، یکی از باستانی‌ترین شهرهای ایران است که سفر به آن در لیست آرزوی هر گردشگر ایرانی و حتی خارجی قرار دارد. این شهر با جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان، آنقدر زیبا و حیرت‌انگیز است که هر گردشگری را دوباره و دوباره به سمت خود خواهد کشاند. غذاهای محلی و سنتی این شهر، یکی دیگر از جاذبه‌هایی هستند که به هیچ‌وجه نباید مزه‌کردن آنها را از دست داد.
کافی است به یک رستوران محلی بروید و از منوی متنوع و خوشمزه آنها هر چیزی که دوست دارید را سفارش دهید و مطمئن باشید که از خوردن هیچ‌کدام از آنها پشیمان نخواهید شد. غذاهای لذیذی چون آبگوشت کشک و بادمجان، آبگوشت زیره، اوماچ آش، خورش بزقرمه، خورش آلوچه، خورش به آلو و ده‌ها گزینه دیگر در کرمان در انتظار شما هستند.
آش گندم شیر از دیرباز، یکی از محبوب‌ترین آش‌ها در شهر کرمان بوده است. عطر و بوی انواع ادویه به همراه شیر و گندم پخته با تزئینی زیبا از کشک، نعنا داغ، سیر داغ و پیاز داغ، هوش را از سر شما خواهد برد.
