باشت، شهرستانی است تاریخی و باستانی در استان کهگیلویه و بویراحمد که باستان‌شناسان معتقدند قدمت این شهر کهن به دوران حکومت هخامنشیان بازمی‌گردد. بنابراین حضور آثار تاریخی و دیدنی‌های باستانی در این منطقه از جنوب کشور، امری بدیهی است که خود از دلایل جذب گردشگر و توریست به این سرزمین خواهد بود.
موقعیت باشت روی نقشه
«بست» یا «بشت»، نامی است که در سفرنامه‌ی ناصر خسرو در مورد این شهر کهن ثبت شده است. از ویژگی‌های باشت، آب و هوای مناسب آن در ایام مختلف سال به‌ویژه روزهای نوروز است که همه ساله مسافران بسیاری در این روزهای پرطراوت، به این شهرستان جنوبی کشور سفر می‌کنند.
۱. دو گور دو پا
از جاذبه‌های دیدنی و تاریخی در شهرستان باشت، دو ستون سنگی متعلق به دوران ساسانیان است که به «دو گور دو پا»، شهرت یافته است. این اثر تاریخی منحصربه‌فرد و جالب در فاصله‌ی کمی از دو روستا به نام «شوش» و «ده‌کند»، در هفت کیلومتری شهرستان باشت و در مسیر جاده‌ی گچساران به بابامیدان قرار گرفته است. متاسفانه تا به امروز اطلاعات قابل توجهی در مورد این میراث ایران کهن به دست نیامده است ولی با توجه به اظهارات برخی از کارشناسان، این ستون‌ها در فاصله‌ی نیم متری از یکدیگر قرار گرفته و از جنس سنگ آهک، شیری رنگ و به صورت یکسان تراشیده شده است.
ایشان معتقدند که احتمالا این دو میل به عنوان آتشدان استفاده می‌شد و وسیله‌ای برای راهنمایی کاروانیان و مسافران راه گم کرده در شب، بوده است. جالب است بدانید که پس از کاوش‌های نخستین بر این دو میل باستانی، به نظر می‌رسد که فضا و شکل عمومی آن‌ها تا حدودی مشابه ستون‌های سنگی معابد مهری و میترائیسم مانند ستون‌های خورهه است.
۲. پل تاریخی پریم (پرین)
در مسیر موصلاتی استان خوزستان به فارس، یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی استان کهگیلویه و بویراحمد قرار گرفته است که به «پل پرین»، نامگذاری شده است. «بریم»، نام دیگر این سازه‌ی ارزشمند تاریخی است که در ۸ کیلومتری شرق شهرستان باشت و در نزدیکی روستای «چم بلبل» روی رودخانه‌ی «پریم»، ساخته شده است. امروزه می‌توان بخش‌هایی از این پل قدیمی را مشاهده کرد که از زمان تاسیس تا دوران اسلامی از آن استفاده شده است. اثری که به همت مسئولان استان، قسمت‌هایی از آن بازسازی و تعمیر شده و به عنوان میراث ملی به ثبت رسیده است. این منطقه از باشت، هم به دلیل وجود پل و هم به دلیل حضور تفرجگاه چشمه انجیری که در مجاورت آن قرار دارد، به یکی از مکان‌های گردشگری تبدیل شده است.
۳. آبشار خامی باشت
یکی از زیباترین جاذبه‌های طبیعی در شهرستان باشت، آبشاری است خروشان به نام «آبشار خامی باشت»، که در نزدیکی این شهرستان و در روستای «تل چگاه» قرار دارد. این آبشار از یکی از رشته‌کوه‌های زاگرس سرچشمه گرفته و زیبایی چشم‌گیر و طبیعتی دلربا را در این منطقه ایجاد کرده است. آبشاری دائمی که پیرامون آن را درختانی از بلوط، چمشه‌های متعدد، رودخانه‌های پرخروش و بیشه‌زارهای مورد فراگرفته است. در واقع آبشار در تنگه‌ای به نام «تنگ برا» واقع شده است که پس از سه ساعت پیاده‌روی و کوه‌پیمایی می‌توان آن را مشاهده کرد. از ویژگی‌های این منطقه، بکر و دست‌نخورده بودن آن است که با حضور چشمه‌های مشهور «دو پیردل» و «چشمه سرد»، محبوبیتی شگرف را در بین گردشگران و مسافران بدست آورده است.
۴. راه باستانی گردنه الله اکبر
در فاصله‌ی ۱۵ کیلومتری از شهرستان باشت، می‌توان آثاری از یک راه سنگفرش را مشاهده کرد که در مسیر جاده‌ی قدیم باشت به گچساران در محلی به نام گردنه الله اکبر، قرار گرفت است. این اثر تاریخی که به «راه باستانی گردنه الله اکبر»، شهرت یافته، طبق اظهارات مورخان یونان، راه شاهی هخامنشیان است که در دوران حکومت این پادشاهان ایرانی پررونق بوده است. پهنای جاده بین ۲ متر تا ۵ متر است و دارای جهت شمالی-جنوبی است. این راه قدیمی که امروزه تنها مقدار کمی از آن باقی مانده، این منطقه از استان کهگیلویه و بویراحمد را به یکی از مناطق محبوب گردشگری تبدیل کرده است که بسیاری از گردشگران خارجی و داخلی برای مشاهده‌ی آن، به این استان سفر می‌کنند.
۵. منطقه گردشگری رود رونه
حقیقتا یکی از زیباترین مناطق گردشگری در استان کهگیلویه و بویراحمد، منطقه‌ی «رود ردونه»، در ۱۰ کیلومتری شهرستان باشت است که به بهشت گمشده‌ی جنوب ایران، شهرت یافته است. مکانی بسیار فوق‌العاده برای طبیعت‌گردان، علاقه‌مندان به پیاده‌روی و تماشای دیدنی‌های بکر و دست‌نخورده است. مناظر تماشایی و کم‌نظیر در دامنه‌ی کوه‌های رفیع و دیدنی «خامی» که همواره محل تراوش آبشارها و چشمه‌های گوارا است که به دلیل آب شدن برف‌هایش، جاذبه‌ای طبیعی و تحسین‌برانگیز به نام رود زیبای «رود رونه» و نیز آبشارهایی تماشایی را ایجاد کرده است. این منطقه از استان کهگیلویه و بویراحمد امروزه پرطرفدارترین تفریحگاهی است که جمع زیادی از مسافران و گردشگران در آن حضور می‌یابند.
۶. منطقه گردشگری شاه بهرام باشت
یکی دیگر از مناطق زیبا و دیدنی استان کهگیلویه و بویراحمد، «منطقه‌ی گردشگری شاه بهرام» است که در ۴۵ کیلومتری از شهرستان باشت، قرار گرفته است. درواقع، شاه بهرام نام روستایی است کوهستانی که پیش از تبدیل شدن باشت به شهرستان، از دهستان‌های کوهمره خامی بخش باشت، محسوب می‌شد. آنچه که توجه بسیاری از گردشگران و مسافران را هنگام حضور در این روستا به خود جلب می‌سازد، طبیعت بکر، فوق‌العاده و بسیار زیبای این منطقه است که آن را به یکی از زیباترین نقاط تفریحی و دیدنی شهرستان باشت، تبدیل ساخته است.
جالب است بدانید که برخی از محلی‌های قدیمی معتقدند که نزدیک به چهل بارگاه امامزاده در این روستا وجود داشت که امروزه تنها چند آرامگاه باقی مانده است. این منطقه با قرارگیری در مسیر باشت به چرام و دهدشت و نیز احاطه شدن از چهار جهت به پنج روستای فتح، شادگان، لار، چرام و نیمدور، از منظره‌ای چشم‌نواز با پوششی از گیاهان متنوع و زیبا، بهره‌مند است. همچنین آب و هوای مطبوع و حضور رودخانه‌ای دائمی، حضور گردشگران و مسافران را در این منطقه، پررنگ‌تر ساخته است.
۷. مجموعه تاریخی خان احمد باشت
از دیگر جاذبه‌های گردشگری در شهرستان باشت، مجموعه‌ای است تاریخی که در ۲۰ کیلومتری از این شهرستان قرار گرفته و به «مجموعه‌ی خان احمد»، شهرت یافته است. گردشگران می‌توانند محوطه‌ای تاریخی را که در جاده‌ی اصلی و در مجاورت روستای زیردو خان احمد تا مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد که بالغ بر ۱۲۰ کیلومتر است، مشاهده کنند.
درواقع، در منطقه‌ای به مساحت ۴ هکتار، مجموعه‌ی ارزشمند تاریخی قرار گرفته است که با همت مسئولین استان کهگیلویه و بویراحمد به ثبت ملی رسیده است. داخل این منطقه‌ی تاریخی، ساختمانی کهن قرار دارد که به «چهار صفه‌ی خان احمد»، شناخته می‌شود. با توجه به ساخت این بنای قدیمی، آثار باقیمانده‌ی معماری در این منطقه و نیز سفال‌های کشف شده در آن، باستان‌شناسان معتقدند که شهری کهن در این منطقه و در قرون میانی اسلامی، وجود داشته است.
۸. درخت سرو باشت
یکی از کهن‌ترین جاذبه‌های گردشگری در شهرستان باشت، درختی است کهنسال که به آن «درخت سرو باشت»، گفته می‌شود. مورخان معتقدند که این درخت قدیمی با ۴۰ متر طول و ۷ متر عرض، عمری بالغ بر ۲۷۰۰ سال را گذرانده و در این روزگار به یکی از دیدنی‌های جالب و معروف شهرستان باشت، تبدیل شده است. این درخت در ۵۰ کیلومتری از باشت و در نزدیکی روستای درگ، در مجاورت امامزاده سید محمد (ع) دشت لار، قرار دارد. جالب است بدانید که این درخت ۲۰۰ سال از درخت کهنسال و معروف ابرقوی یزد، قدیمی‌تر است که باعث شگفتی بسیاری از مسافران و گردشگران شده است.
۹. روستای قدیمی لار
«روستای لار»، یکی از قدیمی‌ترین روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که برخی از تاریخ‌نویسان، این روستا را به عنوان پایتخت ییلاق و قشلاق هخامنشیان، معرفی کردهاند. در این روستا هم آثار تاریخی ارزشمندی وجود دارد و هم می‌توان دیدنی‌های طبیعی شگفت‌انگیز را مشاهده کرد.
از معروف‌ترین دیدنی‌های طبیعی در روستا می‌توان به درخت ۲۷۰۰ ساله‌ی سرو اشاره کرد که در کنار آتشکده کوه لار که به گنبد لار نیز شهرت دارد، قبرستانی برجای مانده از دوران ایران باستان و نیز بقعه متبرکه‌ی امامزاده سید محمد (ع)، یکی از مناطق پرطرفدار گردشگری شناخته می‌شود. فصل بهار، یکی از بهترین زمان‌ها برای سفر به این منطقه از جنوب کشور است؛ چرا که در این ایام این ناحیه از ایران، طبیعتی ناب و چشم‌نواز را به میهمانان خود، پیشکش می‌کند.
۱۰. اشکفت شاه پیچاب
در فاصله‌ی ۵۰ کیلومتری از بخش شمالی باشت، یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی و تاریخی این شهرستان قرار دارد که به «اشکفت شاه پیچاب»، شناخته می‌شود. اشکفت یکی از جالب‌ترین آثار تاریخی برجای مانده از ایران کهن است که در دل خود آثاری همچون چندین کتیبه، سنگ‌نوشته و عمارات تاریخی متعددی را جای داده است. مجموعه‌ای کهن که برای دسترسی به اطلاعات جامع و دقیق در مورد قدمت و پیشینه‌ی هر یک از آن‌ها، نیازمند کاوش‌های باستان‌شناسی و تحقیقات متعددی است. این اشکفت (غار)، در منطقه‌ی سردسیری پیچاب و در امتداد رشته‌کوه البرز قرار گرفته که برای وارد شدن به آن، باید راهی سخت و نفس‌گیر را پیمود. اما آنچه که نظر هر بازدیدکننده‌ای را هنگام حضور در این اثر جالب و کهن به خود جلب می‌سازد، حضور رودی بسیار زیبا و خروشان به نام «سور» یا «شور» است که از قلل سرآستانه سرچشمه گرفته و منظره‌ای زیبا و مثال‌زدنی را ایجاد کرده است.
باشت، شهری است کهن که باستان‌شناسان قدمتی برابر با حکومت هخامنشیان را بر آن عنوان کردهاند. از دیگر مکان‌های دیدنی در این منطقه‌ی تاریخی کشور می‌توان به قلعه‌ی تاریخی بانو گشسنب یا بانوگشه، منطقه گردشگری شلال دون، کلگه امیرشیخی، کوه خامی، رود شاه بهرام، قلعه گر، اشکفت برج یا اشکفت میر محمد ظاهری، آسیاب رود ورنه، تنگ انارستان، گنجگان، سعادت‌آباد، اشکفت‌های خان احمد و قنات‌های شیخ حسن اشاره کرد.