پاسخ به:دیدنی های سبزوار
یک شنبه 31 فروردین 1399 12:18 PM
کاروانسرای فرامرز خان
کاروانسرای حاج فرامرز خان که به رباط کانون نیز شهرت دارد، مربوط به دوره قاجار است. این اثر در تاریخ ۲۹ تیر ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۰۵۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این بنا از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی است که به استناد وقف‌نامه موجود در سال ۱۲۹۱ قمری توسط حاج فرامرزخان سبزواری جهت استفاده زوار امام رضا در کنار شاهراه خراسان ساخته شده است و هم‌اکنون قسمتی از این مکان به‌عنوان موزه مردم شناسی تغییر کاربری یافته است. مصالح این رباط از آجر، گچ، ماسه، آهک و چوب تشکیل یافته است و تزئینات عمده معماری آن منحصر به کاربرد طرح‌های هندسی با استفاده از نقاشی اخرائی بر روی آجر است.
صحن رباط روباز بوده و علاوه بر چهار ایوان اصلی غرفه‌هایی نیز مشرف بر صحن ساخته شده است. در انتهای غرفه‌ها حجره‌هایی تعبیه شده که در پشت اتاق‌های شمالی، شرقی و غربی سالن‌هایی طویل جهت بارانداز، مال‌بند یا اصطبل در نظر گرفته شده است.
وی در سال ۱۲۱۲ قمری در سبزوار پای به عرصه حیات نهاد و از همان اوایل به فراگیری علوم دینی پرداخت. پس از عزیمت به شهرهای مشهد و اصفهان به مشهد بازگشت و به تدریس حکمت، فقه و تفسیر مشغول شد. مدتی در کرمان متوطن شد و سپس به زادگاه خود بازگشت و در مدرسه فصیحیه تدریس را آغاز کرد. حاج ملا هادی سبزواری متخلص به (اسرار) در سال ۱۲۸۹ قمری در سن ۷۷سالگی دار فانی را وداع گفت. از وی آثار ارزشمندی نظیر منظومه فلسفه، شرح منظومه در منطق، شرح لیالی، حاشیه بر تجرید و … بر جای مانده است. بنای آرامگاه این فیلسوف بزرگ در شهر سبزوار واقع است. فضای داخلی آرامگاه شامل طرحی چلیپایی شکل بوده که در آن حجره‌ها و اتاق‌هایی تعبیه گردیده است. تزیینات، ترمیم و استحکام بخشی آرامگاه در اوایل سال ۱۳۴۰ توسط انجمن آثار ملی انجام شده است. کاشی‌کاری‌های رنگارنگ بر زمینه لاجوردی و گنبد فیروزه‌ای‌رنگ به بنا جلوه و شکوه خاصی بخشیده است. بنای اولیه آرامگاه کمی پس از وفات حاج ملا هادی سبزواری توسط (میرزا یوسف مستوفی المالک) ساخته شد.
کویر در شرق پارک ملی توران و غرب پناهگاه حیات وحش شیر احمد، در جنوب محور ارتباطی تهران-مشهد و در غرب شهر سبزوار قرار گرفته است. در شمال این منطقه رشته‌کوه گر قرار گرفته است. این منطقه با ارتفاع متوسط ۸۰۰ متر از سطح آب‌های آزاد مکانی برای انباشت سیلاب‌ها و هرز آب‌های منطقه است. عمده سطح کویر توسط زمین‌های پف کرده نمکی و در قسمت شمالی توسط گنبدهای نمکی احاطه شده است. از رودهای مهم که به این کویر می‌ریزند می‌توان به کال شور جاجرم که از سمت شمال غربی و کال شور سبزوار که از سمت شرق وارد این کویر می‌شوند، اشاره کرد. علت نامگذاری این کویر به دو شاخ به دلیل شکل این کویر است که در سمت غرب و شرق مانند شاخ به سمت شمال باریک می‌شوند. کویر گستره‌ای شرقی غربی دارد و طول آن در حدود ۱۰۰ کیلومتر و عرض آن ۴۰ کیلومتر است. در قسمت جنوبی کویر در حوالی روستای رضاآباد شاهرود گنبدهای نمکی و اجتماعات ماسه‌ای منطقه را فرا گرفته است.
منطقه کویر دو شاخ در مرکز و مناطق کویری آن فاقد پوشش گیاهی است و زمین کاملا عریان است. اما در حاشیه نمک‌زار گیاهان شورپسند همچون اشنان و گز قابلیت رشد یافته‌اند.
این سد در ۳ کیلومتری غرب روستای جزندر و در ۷۰ کیلومتری شمال غربی سبزوار بر روی رودخانه یام است. به دلیل جریان‌های آبی و فشار آن شنا در این سد ممنوع بوده و ماهیگیری نیز تا حد زیادی محدود است.
این سد با هدف تامین آب مورد نیاز کشاورزی در روستاهای پایین‌دست و کمک به طرح‌های کوچک کشاورزی در منطقه، پرورش آبزیان و ایجاد مرکز تفرجگاهی احداث شده است. این سد از نوع سد خاکی با هسته رسی است که ارتفاع آن از بستر رودخانه ۱۹/۵ متر، طول تاج سد ۲۰۲ متر و عرض آن ۶/۸ متر و حجم مخزن سد ۱/۱۸ میلیون متر مکعب است. دریاچه سد ۱۶ هکتار مساحت دارد. سد به‌عنوان یکی از مناطق پرجاذبه گردشگری به خصوص جهت ماهیگیری تفریحی در روزهای تعطیل مورد استقبال و توجه تعداد زیادی از طبیعت دوستان قرار گرفته است.
تپه باستانی به منزله گنجی تاریخی در شمال شرق ایران و مورد علاقه گردشگران بوده و نشان‌دهنده این کهن شهر تاریخی با تمدن هزاره است. قدمت این تپه باستانی معروف به تپه عیدگاه بالغ بر هفت هزار سال است و نتیجه مطالعات بر نمونه‌هایی از زغال‌ها نشان می‌دهد که در تمام دوره عصر مفرغ از اوایل دوره پیش از میلاد تا حدود ۳۸۰۰ سال قبل از میلاد در این منطقه استقرار انسان وجود داشته است.
تپه عیدگاه جز یکی از دو تپه معروف و منحصربه‌فرد دنیاست و مشابه این تپه تنها در عشق‌آباد ترکمنستان با عنوان تپه نمازگاه وجود دارد. عمده‌ترین آثار قابل توجه در تپه باستانی سبزوار از ۲۰ گمانه سال ۱۳۹۳ و گمانه‌های موجود مربوط به عصر مفرق است و در این سایت علاوه بر اشیا، آثاری از روستاهای اولیه با سفال و آثار روستاهایی که تبدیل به شهرک‌های اولیه شده‌اند، از پنج هزار سال قبل از میلاد نیز مشاهده شده، اما با اطمینان نمی‌توان گفت که قابل نمایش هستند و قطعا این موارد در حوزه کار تحقیقاتی است.
مناره خسروگرد واقع در ۱۰ کیلومتری غرب شهر سبزوار، مربوط به قرن ششم هجری قمری است. این میل به سال ۵۰۵ هجری قمری به دستور «تاج الدوله ابوالقاسم بن سعید» مصادف با حکومت سلجوقیان احداث شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شماره ثبت ۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ارتفاع آن به ۳۸ متر می‌رسد و در بالای آن دو رشته کتیبه کوفی و تزئینات لوزی شکل دیده می‌شود. تاریخ کتیبه به سال ۵۰۵ هجری قمری است. قدمت این مناره به حدود ۹۰۰ سال قبل بازمی‌گردد، یکی از قدیمی‌ترین و بلندارتفاع‌ترین مناره‌های تاریخی ایران در عهد خود بوده است. بر اساس کاوش‌های باستان شناسی، مناره خسروگرد میل تکی است که به منظور راهیابی کاروانیان بر سر راه جاده موسوم به ابریشم احداث شده و همچون فانوس دریایی در کویر نقش راهنمای کاروانیان را برعهده داشته است.
