به گزارش بیگ بنگ، “سیاهچاله جرم متوسط” احتمالاً سیاهچاله‌های جوانی هستند که از یک انفجار ابرنواختری پدید آمده‌اند و با بلعیدن مقدار زیادی ماده به این جرم رسیده‌اند. این نوع سیاهچاله، یکی از مواردی هستند که مدتهاست دانشمندان در حال بررسی چگونگی تکامل آنها هستند.

در سال ۲۰۰۳ محققان یک تابش ِ پرتو ایکس بنام J2150−۰۵۵۱ را شناسایی کردند که از اطراف ِ یک کهکشان در فاصلۀ ۷۴۰ میلیون سال نوری می‌آمد. بررسی‌ها نشان داد نور این تابش همانند سایر تابش‌های پرتو ایکس ناشی از فعالیت ِ یک سیاهچاله‌ است، که در حال ِ بلعیدن یک ستاره سرگردان می‌باشد. در واقع اگر جرمی، مانند یک ستاره، بیش از اندازه به یک سیاهچاله نزدیک شود، می‌تواند در اثر نیروهای کشندی سهمگینی که از گرانش ِ سیاهچاله بر آن وارد می‌شود، از هم بپاشد.

در این رویداد، بخشی از پسماندهای ستاره از هم پاشیده، با سرعتی سرسام‌آور به بیرون پرتاب شده و بخشی دیگر به سوی سیاهچاله کشیده می‌شود. این مواد با فرو رفتن در سیاهچاله، تا میلیون‌ها درجه داغ شده و تابش پرتو ایکس ویژه‌ای تولید می‌کنند.

پژوهش‌های جدید دانشمندان نشان می‌دهد این سیاهچاله که این ستاره را به دام انداخته، از نوع سیاهچالۀ جرم متوسط است و جرمی بیش از ۵۰ هزار برابر خورشید دارد. چگونگی پی‌بردن به این رویداد آنقدر دشوار بود که اخترشناسان با استفاده از قدرت تلسکوپ پرتو ایکس چاندرا و تلسکوپ فضایی هابل توانستند این “سیاهچاله” را شناسایی کنند. تاکنون تنها چند مورد سیاهچاله با جرم متوسط یافت شده است. آنها کوچکتر از سیاهچاله‌های کلان جرم و بزرگتر از سیاهچاله‌های ستاره‌وار هستند.

سیاهچاله‌های کلان جرم میلیون‌ها یا میلیاردها برابر جرم خورشید دارند و در مرکز کهکشان‌های بزرگ، از جمله کهکشان راه شیری جای دارند. این سیاه‌چاله‌ها پر جرم‌ترین نوع سیاه‌چاله‌ها هستند و گرانش بسیار زیادی دارند که در جهان بی نظیر است. سیاهچاله ستاره‌وار نیز سیاهچاله‌ای است که عمدتاً از فروریزی حاصل از گرانش یک ستاره با جرم معمولی به وجود می‌آید. 

همچنین دانشمندان کشف کردند که خوشۀ ستاره‌ای که این سیاهچاله درون آن قرار دارد، خود می‌تواند هسته‌ای از یک کهکشان کوتوله باشد که به دلیل تعامل گرانشی با کهکشان ِ بزرگتر در مجاورتش، از بسیاری از مواد محروم شده است. مهمتر از همه، این یافته تأیید می‌کند که خوشه‌های ستاره‌ای که در حال چرخش نسبت به کهکشان‌های عظیم‌تر هستند، می‌تواند مکان ِ اصلی برای یافتن این سیاهچاله‌های میان جرم و گریزان باشند. جزئیات بیشتر این پژوهش در Astrophysical Journal Letters منتشر شده است.

سایت علمی بیگ بنگ / منابع: space.com , sciencealert.com