به گزارش مشرق به نقل از رسالت، احاديث و روايات بسياري در خصوص حضرت صاحب الزمان آمده است.از نحوه تولد، زندگي ايشان، دوران غيبت صغري و كبري ، ظهور و علائم آن حكومت و...اما در اين ميان با توجه به سوره‌هاي قرآن كريم مي‌توان آياتي را ديد كه به اثبات و حقانيت و قطعي بودن ظهور ايشان اشاره دارد.در اين سري مطالب سعي خواهد شد تا به بررسي سوره‌هاي قرآن كريم و نشانه‌هاي حضرت
مهدي (عج) در آيات شريفه بپردازيم.
سوره بقره
آيه شماره 3: الذين يومنون بالغيب و يقيمون الصلاه و مما رزقناهم ينفقون يعني:" آنان كه به غيب ايمان مي آورند و نماز را برپا مي‌دارند و از آنچه به ايشان روزي داده‌ايم انفاق مي‌كنند." تفسير در رابطه با اين آيه شريفه بسيار است. شيخ صدوق در كتاب كمال الدين از حضرت امام صادق عليه السلام نقل مي‌كند كه فرمودند: هركس اقرار به ظهور امام زمان كند ايمان به غيب آورده است. متقين در اين آيه شريفه شيعيان علي هستند و (غيب) حجت غايب است. دليل اين معني آيه" فقل انما الغيب لله فانتظروا اني معكم من المنتظرين است. "يونس20 " يعني : اي پيغمبر بگو غيب مال خداست پس منتظر باشيد كه من نيز با شما از منتظرانم.
در اين آيه گروهي ديگر از مفسران حضرت مهدي را از مصاديق "يومنون بالغيب" دانسته و يكي از ويژگي‌هاي آن حضرت را غايب قلمداد كرده‌اند.
برخي ديگر از مفسران روز رجعت را از لحاظ اينكه از اموري است كه از نظر ما غايب است مصداق آيه شريفه دانسته و ايمان به غيبت در " يومنون بالغيب" را ايمان به رجعت دانسته‌‌اند." تفسير صافي ج 1 - بيان السعاده ج 1"
در همين سوره بقره مفسران درباره آيه " و من الناس من يقول آمنا بالله و باليوم الاخر و ما هم بمومنين " يعني : و برخي از مردم مي‌گويند ما به خدا و روز بازپسين ايمان آورده‌ايم ولي گروندگان "راستين" نيستند. "بقره8" مي‌گويند كه عبارت
و باليوم الاخر در زمينه مهدويت مورد توجه برخي از مفسران قرار گرفته و آن را به روز رجعت يا روز امام مهدي (عج) تفسير نموده‌اند.
آيه 86 سوره بقره: اولئك الذين اشتروا الحياة الدنيا بالاخره فلا يخفف عنهم العذاب و لا هم ينصرون: همين كسانند كه زندگي را به بهاي ديگر خريدند پس نه عذاب آنان سبك گردد و نه ايشان ياري شوند.
در خصوص اين آيه برخي از مفسران شيعه از اين آيه فلسفه برخورد حضرت با مخالفين را تبيين نموده‌اند:
تفسير صافي ج 1- البرهان ج1 ص 267- تفسير جامع ج 1 ص 206
درآيه 148 سوره بقره: " فاستبقوا الخيرات اين ما تكونوا يات بكم الله جميعا ان الله علي كل شي ء قدير» يعني: پيشي گيريد اعمال نيك را هرجا كه باشيد خدا همه شما را خواهد آورد زيرا خداوند به هر چيزي تواناست.
غيبت نعماني از حضرت امام صادق عليه السلام روايت نمود كه فرمود : اين آيه درباره قائم آل
محمد (عج) و ياران او نازل شده و آنها پيش از آنكه موقع آمدنشان معلوم گردد اجتماع مي‌كنند.
سوره آل عمران
در سوره آل عمران در آيه 140: تلك الايام نداولها بين الناس يعني : اين روزها را ميان مردم مي‌گردانيم. روايت شده است كه امام صادق (ع) فرمود: از زمان خلقت آدم هميشه دولتي از خدا و دولتي از شيطان بوده پس در اين زمان دولت خدا كو؟ آگاه باشيد كه صاحب دولت خدا قائم آل محمد (عج) است.
سوره مائده
نگاهي به آيات اين سوره مباركه داريم .
آيه سوم از سوره مباركه مائده: اليوم يئس الذين كفروا من دينكم فلاتخشوهم و اخشون يعني : امروز كساني كه راه كفر پيش گرفته‌اند از دين شما نوميد شدند پس از آنها نترسيد بلكه از قهر من بترسيد. در تفسير عياشي از امام
باقر عليه السلام نقل مي‌كند كه در تفسير اين آيه فرمود: آن روز ، روز ظهور صاحب الزمان است كه بني اميه نوميد مي‌شوند و آنها هستند كه كافر گشته و از آل محمد (ص) نوميد مي‌باشند.
در همين سوره در آيه 8: يا ايها الذين آمنوا كونوا قوامين لله شهدا بالقسط... يعني اي كساني كه ايمان آورديد براي خدا به داد برخيزيد و به عدالت شهادت دهيد. صاحب تفسير اطيب البيان في تفسير القرآن در تبيين مفهوم قوامين به قائم به عنوان يكي از لقب‌هاي حضرت مهدي اشاره كرده است.
در آيه 14 سوره مباركه مائده: و من الذين قالوا انا نصاري اخذنا ميثاقهم فتسوا حظ مما ذكروا به فاغرينا بينهم العداوه و البغضاء الي يوم القيامه و سوف ينبئهم الله بما كانوا يصنعون : و از كساني كه گفتند ما نصراني هستيم از ايشان نيز پيمان گرفتيم و بخشي از آنچه را بدان اندرز داده شده بودند فراموش كردند و ما هم تا روز قيامت ميانشان دشمني و كينه افكنديم و بزودي خدا آنان را از آنچه مي‌كرده‌اند خبر مي‌دهد. درباره اين آيه بعضي از مفسران با توجه به ( حظا مما ذكروا به) از حضرت امام صادق عليه السلام نقل كرده‌اند كه فرمود: اما انهم سيذكرون ذلك الحظ مع القائم منا عصابه منهم را اشاره مي‌كنند كه درباره بهره بردن اصحاب عام يعني همان مومنان صالح كه از سراسر جهان به حضرت خودشان را مي‌رسانند، مي‌باشد. " كنز الدقائق ج 4" البته گروهي از مفسران مي‌گويند كه اين آيه درباره چگونگي غلبه اسلام بر ساير اديان در زمان حكومت صاحب الزمان (عج) مي‌باشد. " تفسير نمونه ج 4 "
سوره انعام
آيه 23 سوره مباركه انعام : قالوا و الله ربنا ما كنا مشركين يعني : گفتند به خدا قسم ما شرك نبوديم .
در كافي آمده است كه امام باقر عليه السلام در مورد اين آيه مي‌فرمايند: يعني آنها هنگام ظهور امام زمان (عج) مي‌گويند: ما منكر ولايت اميرالمومنين (ع) نبوديم . البته آيه بعد هم به اين موضوع اشاره مي‌كند. انظر كيف كذبوا علي انفسهم و ضل ما كانوا يفترون يعني: ببين چگونه دروغ بر خود بستند و آنچه را افترا مي‌بستند فراموش كردند؟
آيه 37 سوره انعام: و قالوا لولا نزل عليه آيه من رب قل ان الله قادر علي ان ينزل آيه ولكن اكثرهم لا يعلمون يعني: گفتند: چرا معجزه‌اي از سوي پروردگارش بر او نازل نشده است؟ بگو: بي ترديد خدا قادر است كه پديده‌اي شگرف فرو فرستد ليكن بيشتر آنان نمي‌دانند. بسياري از مفسران شيعه با تكيه به روايت امام باقر عليه السلام در اينكه خداوند قادر است كه پديده‌اي شگرف فرو فرستد مي‌گويند كه منظور دابته الارض ، خروج دجال و نزول حضرت عيسي مي‌باشد. "كنزالدقائق ج 4- تفسير جامع ج 2"
آيه 158 سوره انعام: يوم ياتي بعض آيات ربك لا ينفع نفسا ايمانها لم تكن آمنت من قبل يعني: روزي كه بيايد يكي از آيات پروردگارت ايمان كساني كه قبلا ايمان نياورده‌اند سودي نبخشد. صدوق در كمال الدين و ثواب الاعمال از حضرت صادق عليه السلام روايت مي‌كند كه فرمود:"آيات " ائمه هستند و " بعض آيات" قائم آل
محمد (عج)است.البته مفسران علاوه بر اين با اشاره بر كل آيه 158 آن را نشانه ظهور حضرت مهدي و نزول حضرت عيسي برشمرده‌اند و گروهي طلوع خورشيد از مغرب را اضافه مي‌كنند.
امام زمان (عج) در آيات قرآن
آيه 3 سوره مباركه توبه: و اذان من الله و رسوله الي الناس يوم الحج الاكبر يعني : در روز حج بزرگ از جانب خدا و رسولش به مردم اعلان مي‌شود.
در تفسير عياشي از امام باقر(ع) و امام صادق (ع) روايت شده است كه فرمودند: "حج بزرگ" ظهور قائم و " اعلان" دعوت مردم است.آيه 36 سوره مباركه توبه : و قاتلوا المشركين كافه كما يقاتلونكم كافه و اعلموا ان الله مع المتقين : يعني با همه مشركين پيكار كنيد چنانكه آنها ( اگر دسترسي پيدا كنند) با شما نبرد كنند و بدانيد كه خداوند با پرهيزگاران است. در تفسير عياشي از زراره روايت است كه گفت: از امام صادق عليه السلام راجع به اين آيه سئوال شد پدرم امام باقر عليه السلام فرمودند: هنوز تاويل آن نيامده است . اگر قائم ما قيام كند، آن كس كه او را مي‌بيند تاويل آن را به خوبي خواهد ديد. با ظهور او شعاع دين
پيغمبر (ص) چنان بالا گيرد كه در روي زمين شرك و بدبيني نماند چنانكه خداوند فرمود: و قاتلوهم حتي لاتكون فتنه ويكون الدين كله لله: يعني با آنها پيكار كنيد تا فتنه‌اي نماند و تمام دين از آن خداوند باشد.
آيه 32 سوره مباركه توبه: يريدون ان يطفئوا نورالله بافواههم و يأبي الله الا ان يتم نوره و لو كره الكافرون: يعني: مي‌خواهند نور خدا را با سخنان خويش خاموش كنند ولي خداوند نمي‌گذارد تا نور خود را كامل كند هرچند كافران را خوش نيايد.برخي از مفسران با نقل روايتي از امام صادق عليه السلام به تلاش فرعون براي از بين بردن حضرت موسي و بني اميه و بني عباس براي از بين بردن نسل اهل بيت (ع)اشاره نموده و شباهت حضرت مهدي(عج) به حضرت موسي را در ولادت بيان كرده‌اند. برخي ديگر از مفسران از امام كاظم نقل كرده‌اند كه اين آيه را به حاكميت دين حق بر تمام اديان در وقت قيام حضرت مهدي مطرح نموده‌اند.
سوره يونس
آيه 20 سوره مباركه يونس : فقل انما الغيب لله فانتظروا اني معكم من المنتظرين يعني : اي پيغمبر، بگو غيبت مال خداست پس منتظر باشيدكه من نيز با شما از منتظرانم . كه اين آيه به فضيلت انتظار اشاره مي‌كند.
سوره هود
آيه 8 سوره مباركه هود: ولئن اخرنا عنهم العذاب الي امه معدوده ليقولن ما يحبسه الايوم ياتيهم ليس مصروفا عنهم و حاق بهم ما كانوا به يستهزون يعني: اگر عذاب را تا مدت معيني به تاخير بيندازم حتما خواهد گفت: چه چيز آن را بازداشت؟ آگاه باش روزي كه عذاب به آنها برسد از ايشان بازگشتني نيست و آنچه را كه مسخره مي‌كردند آنان را فرو خواهد گرفت.از امام علي (ع) در مورد " امه معدوده" نقل شده است كه فرمودند : اصحاب قائم آل
محمد (ص) هستند كه 313 نفرند" اصحاب القائم الثلاث مائه و البضعه عشر"
آيه 86 سوره مباركه هود: بقيت الله خير لكم ان كنتم مومنين و ما انا عليكم بحفيظ يعني: اگر مومن باشيد، باقيمانده خدا براي شما بهتر است و من بر شما نگاهبان نيستم. در اين آيه گروهي با اشاره بقيت الله آن را به عنوان يكي از ويژگي‌هاي خاص صاحب الزمان (عج) مي‌دانند.
منبع:
( تفسير نعماني - مجمع البيان ج 4 - العياشي ج 1 - ترجمه الميزان ج 7)