کـــــــودک و ویتامین‌های B1و B2

  د‌کتر لاد‌ن گیاهی؛ متخصص تغذیه و رژیم د‌رمانی

 ویتامین B1 یا تیامین

 ویتامین B1، ویتامینی محلول در آب است که نقش اصلی آن شرکت در تولید انرژی از ترکیبات قندی در ارگان‌های مختلف بدن است. با توجه به اینکه سوخت اصلی مغز و سیستم عصبی مرکزی از قند تامین می‌شود، وجود ویتامین B1 در سوخت و ساز سیستم عصبی نقش کلیدی دارد. همچنین وجود کافی ویتامین B1 در عضلات، کبد و قلب نیز لازم است. ویتامین B1 از طریق روده جذب و اضافی آن از طریق ادرار دفع می‌شود و تنها مقادیر کمی ویتامین B1 در کبد ذخیره می‌شود و اساسا نیمه عمر این ویتامین پایین است و افراد نیاز به دریافت منظم روزانه منابع آن دارند. خوشبختانه منابع این ویتامین فراوان است و در دسترس اکثر افراد می‌باشد. به همین علت درجات کمبود شدید آن مثل بیماری بری‌بری شایع نیست.

 نیاز شیرخوار به ویتامین B1

 ویتامین B1 موجود در شیر مادر جهت تامین احتیاجات شیرخوار کافی است.

 نیاز شیرخوار از بدو تولد 2/0 میلی‌گرم روزانه است که با افزایش وزن و حجم عضلات نیاز به این ویتامین به تدریج تا 14 سالگی به میزان روزانه 1 میلی‌گرم افزایش می‌یابد.

  علائم کمبود ویتامین B1

 کمبود ویتامین B1 می‌تواند باعث کاهش اشتها، ضعف و درد عضلانی، اسهال، کولیت، تحریک‌پذیری در خلق و خو، مشکلات گوارشی، حافظه و مشکلات قلبی گردد.

  منابع غذایی ویتامین B1

 کودکان نیاز به دریافت دوزهای بالای ویتامین B1 ندارند، مگر به علت بیماری خاصی که پزشک تجویز نماید. منابع ویتامین B1 عبارتند از غلات سبوسدار (گندم و برنج سفید تا 30 درصد ویتامین B1 را در فرایند سبوس‌گیری و شرایط کشت از دست می‌دهند)، حبوبات مثل لوبیا، عدس، نخود، جگر، گوشت، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، مخمر، جلبک، کلم بروکسل، انگور، مرکبات، آناناس، کشمش، موز و آوکادو.

 ویتامین B2 یا ریبوفلاوین

ویتامین B2یک ویتامین محلول در آب است که در ارگان‌های مختلف بدن در سوخت و ساز پروتئین، چربی و مواد قندی شرکت می‌کند و برای تولید انرژی ضروری است. این ویتامین ذخیره چندانی در بدن ندارد و مقادیر اضافه آن از بدن دفع می‌شود، بنابراین دریافت مقادیر روزانه آن ضروری است. افرادی که کم‌کاری تیروئید دارند، باید نسبت به دریافت کافی این ویتامین دقت کنند، زیرا هم عملکرد صحیح تیروئید بر فعالیت ویتامین B2 موثر است و هم کمبود ویتامین B2 بر فعالیت تیروئید اثر مخرب دارد.

 ویتامین B2 در بارداری

وجود ویتامین B2 کافی در دوران بارداری ضروری است، زیرا کمبود آن باعث نقص جنینی و تولد نوزاد لب‌شکری می‌شود. معمولا ویتامین B2 به تنهایی تجویز نمی‌شود و در صورت نیاز به مکمل، از B کمپلکس استفاده می‌شود.

 نقش ویتامین B2 در بدن

ویتامین B2 برای سلامت و رشد بافت‌های در حال تکثیر مدام نظیر غشاء موکوسی دستگاه گوارش، سلامت کبد، سلامت چشم، عضلات، اعصاب و پوست لازم است. به همین جهت کمبود آن در سردردهای میگرنی، آب مروارید، آکنه و اگزما، خشکی چشم و زخم‌های دهان و لب و التهاب زبان دیده می‌شود. ویتامین B2 برای ساخته شدن گلبول‌های قرمز خون و اکسیژن‌رسانی لازم است و سلول‌ها را در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند، بنابراین یک ویتامین آنتی‌اکسیدان

است.

در موارد بی‌اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی نیز محدودیت دریافت ویتامین B2 و کمبود آن دیده می‌شود. در بچه‌های مبتلا به اوتیسم مکمل ویتامین B2 به همراه  B6و منیزیم در کاهش برخی متابولیت‌های اسیدی ادرار موثر بوده است. ویتامین B2  برای عملکرد و فعالیت صحیح آهن، اسیدفولیک و ویتامین‌های B3، B1 و B6 نیز لازم است. با توجه به این نقش‌های گسترده منابع غذایی آن نیز به وفور یافت

می‌شود.

 منابع غذایی ویتامین B2

غنی‌ترین منابع غذایی ویتامین B2، منابع حیوانی، لبنیات، جگر، گوشت، تخم‌مرغ،‌ غلات و حبوبات، مخمر آب جو، اسفناج، بروکلی، لوبیای سویا، آوکادو، قارچ و بادام است. با جوانه زدن حبوبات و غلات میزان ویتامین B2 افزایش می‌یابد. میزان نیاز به ویتامین B2 با افزایش سن افزایش

می‌یابد.

تا 19 سالگی روزانه 3/1 میلی‌گرم و زنان 1/1 میلی‌گرم در بارداری و شیردهی به ترتیب 4/1 تا 6/1 میلی‌گرم ویتامینB2 روزانه نیاز است.