اگر فرزندم در معرض خطر چاقی باشد، چه باید بكنم؟
حق دارید نگران باشید: اضافه وزن می‌تواند كودك شما را در حال حاضر و در آینده در معرض خطرات سلامتی چون بیماریهای قلبی و دیابت قرار دهد.
بیشتر بچه‌ها تا سن ابتدایی چربی خردسالی شان را مصرف كرده اند، پس ترتیب ملاقاتی را در این باره با پزشك كودكتان بدهید. وی تشخیص خواهد داد كه وزن كودك شما مشكلی جدی است كه باید اكنون به آن بپردازید یا خیر.
پزشك چگونه تشخیص می‌دهد كه فرزندم اضافه وزن دارد؟
پزشك فرزندتان وزن و قد كودك را اندازه می‌گیرد و آن را روی نمودار رشد ترسیم می‌كند. پزشكان امروزه از سری جدید نمودارهای بدست آمده توسط مركز كنترل بیماری‌ها استفاده می‌كنند كه شاخص توده بدنی كودك یا BMI را لحاظ می‌كند، این شاخص نشان دهنده تناسب قد با وزن است. BMI در تشخیص چربی اضافه بدن شاخص بهتری از اندازه‌گیری وزن به تنهایی است. درحالی كه BMI در بزرگسالان از طریق فرمولی ثابت محاسبه می‌گردد، BMI در كودكان به سن و جنسیت وابسته است تا تغییرات تركیب بدن كه با افزایش سن كودك اتفاق می‌افتد را هم در نظر بگیرد.
همانند نمودار استاندارد رشد، كودك شما با توجه به هم سالانش طبقه بندی می‌شود. اگر BMI فرزند شما در 85 مین صدك باشد – یعنی بیشتر از مقدار آن در صدك 85 كودكان همسن و همجنس او – می‌گوییم اضافه وزن دارد. اگر در صدك 95م باشد، چاق است.
علاوه بر قد و وزن، پزشك فاكتورهایی چون وزن والدین، مدت زمان چاقی، و سلامت عمومی را هم در نظر می‌گیرد.
اگر فرزندم در معرض خطر چاقی باشد، چه باید بكنم؟
معمولا پزشكان برای كودكان رژیم‌های محدودكننده یا برنامه‌های كاهش وزن تجویز نمی‌كنند مگر در موارد چاقی مفرط. در واقع، رژیم محدود كننده می‌تواند برای سلامت كودك مضر باشد و اگر به دقت تحت نظارت قرار نگیرد، ممكن است در رشد و نمو كودك اختلال به وجود آورد. به جای آن، پزشك از شما می‌خواهد كه برای بهبود عادت های غذایی كودك و افزایش مقدار فعالیت های او وقت صرف كنید.
از پزشك خود بخواهید درباره نحوه بهبود عادت های غذایی سالم كودكتان به شما كمك كند. ممكن است راهنمای هرم غذایی را پیشنهاد كند كه روزانه مصرف سه وعده سبزیجات و دو وعده میوه برای كودكان، به علاوه‌ی مصرف غلات، شیر، و گوشت را توصیه كرده است. البته شما باید مصرف شیرینی‌جات و دیگر مواد پركالری و كم‌ارزش غذایی را محدود كنید. ممكن است دكتر توصیه كند كه با یك مشاور غذایی هم مشورت كنید تا بتوانید برنامه غذایی متعادلی برای كودك خود تنظیم كنید.
به یاد داشته باشید كه اگر همه اعضای خانواده در هر وعده غذایی و میان وعده‌ها از غذای سالم استفاده كنند (و از فعالیت‌های ورزشی بهره مند باشند)، انجام این كارها برای فرزندتان راحت تر خواهد بود.
به فرزندتان كمك كنید تا از این عادت های بد دست بردارد، همه اینها منجر به اضافه وزن خواهند شد:
• خوردن بی‌حساب بین وعده‌ها. مصرف چیزهایی مثل چیپس و شیرینی را محدود كنید، و آنها را با گزینه‌های سلامت تری مثل میوه های تازه و سبزیجات و پودینگ‌های كم چربی، ماست و پنیر جاگزین نمایید. مطمئن شوید كه فرزندتان تمام مدت در حال جویدن نباشد، حتی با مواد سالم.
• خوردن در حال تماشای تلویزیون. كودكی كه حواسش جای دیگری است ممكن است اصلا متوجه سیری خود نباشد. به كودكتان كمك كنید به سیگنال های بدن خود توجه كند كه به او خواهند گفت چه وقت به قدر كافی خورده است.
• مصرف مقادیر بسیار زیاد سودا یا آبمیوه. چنانچه می‌خواهید ازسودا و نوشیدنی های شیرین دیگر استفاده كنید، مصرفشان را تنها برای مناسبت های خاص نگه دارید . آب میوه مثل مصرف میوه نیست، اما مصرف آبمیوه زیاد می‌تواند بدن كودك را انباشته كند و زمانی كه باید برای غذا خوردن احساس گرسنگی كند، نتواند از مواد غذایی مورد نیاز خود استفاده كند.
• پرخوری بی رویه. بیشتر غذاهایی كه به صورت بی رویه خورده می‌شوند، ارزش غذایی ندارند. اگر فرزند شما باید در زمانی كه حتیاج به میان وعده دارد از خانه خارج شود، غذایی سالم برایش تهیه كنید.
• صرف زمان طولانی پای تلویزیون یا كامپیوتر. بچه‌ها می‌توانند ساعت ها بی حركت یك جا بنشینند. به علاوه، تیلبغات تلویزیونی خود مشوق مصرف مواد «كم ارزش» و با كالری فراوان است. جهت تشویق كودكان به فعالیت جسمی، تلویزیون را از اتاق خواب كودكان دور نگه دارید.
به جای غر زدن و مسخره كردن وزن كودكتان كه او را بی میل می‌كند، به او فرصت بدهید تا غذاهای سالم و فعالیت را انتخاب كند، و وقتی این كار را كرد تشویقش نمایید. و فراموش نكنید كه خودتان الگوی خوبی برای خوردن درست باشید. كربز توصیه می‌كند، «مخصوصا در بچه‌های خردسال نباید اهمیت الگوسازی از نحوه غذا خوردن و زندگی سالم در والدین را نادیده گرفت. بچه ها چیزی را كه ببینند یاد می‌گیرند!»
همینطور نباید بچه هایتان را مرتب در خانه وزن كنید، این ممكن است در آنها تشویش ایجاد كند. با این حال، اگر مقدار BMI در فرزند شما بالای صدك 95 است، ممكن است دكتر از شما بخواهد كه ماهی یك بار برای كنترل وضعیتش به او مراجعه كنید. با این ملاقات‌ها عادی برخورد كنید و زیاد به روند وزن كردن توجه نشان ندهید. به جای حساسیت درباره وزن فرزندتان، توجه خود را معطوفِ بهبود عادتهای سلامت بخش در او كنید.
چگونه فرزندم را به فعالیت بیشتر تشویق كنم؟
فعالیت عنصر كلیدی حفظ وزن است، و بیشتر بچه‌ها فعالیت كافی ندارند. راهنمای رژیم غذایی امریكایی ها در سال 2000 كه توسط دپارتمان كشاورزی امریكا (USDA) و دپارتمان سلامت و خدمات انسانی (DHHS) تهیه شده است، توصیه می‌كند كه كودكان در روز حداقل 60 دقیقه فعالیت داشته باشند – كه بطور مطلوب باید در كنار والدین انجام شود. به جای فرو رفتن در كاناپه بعد از شام، خانواده خود را به دوچرخه سواری دسته جمعی تشویق كنید. رقص یا اسكیت داخل خانه را امتحان كنید. و به دنبال راههایی بگردید كه سرتاسر روز شما را فعال تر نگه می‌دارند – مثلا پیاده‌روی یا دوچرخه‌سواری به جای راندن اتومبیل، یا استفاده از پله‌ها به جای آسانسور. در بیشتر كودكان تنها راه فعال تر كردن ساعت بازی آنها آن است كه زمان بیشتری را خارج از خانه بگذرانند.
اگر كودك در حال رشد من همچنان چاق ماند، چه كنم؟
می‌توانید آینده فرزندتان را همین حالا با یاد دادن نحوه خوردن درست و فعالیت بیشتر اصلاح كنید. این احتمال خلاص شدن از مشكل اضافه وزن و تبدیل شدن به فردی سالم در بزرگسالی را افزایش می‌دهد. حتی اگر هرگز به وزن «نرمال» هم نرسد، با خوب غذا خوردن و فعالیت كردن سالم تر خواهد بود.
منبع:مجله طعم زندگی