هر روز می توان یک عدد از تخم ماکیان را به کودک داد، ولی بهترین نوع آن تخم مرغ است.

سوال مخاطب : 
پاسخ دکتر رامین مظفری، فوق‌تخصص نوزادان و کودکان و عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران:
توصیه می شود روزانه به کودک یک تخم مرغ بدهید. هر چند هر روز می توان یک عدد از تخم ماکیان را به کودک داد ولی بهترین نوع آن تخم مرغ است.
 

مهم‌ترین مطالب در این‌باره:
تخم‌مرغ حاوی مقادیر بالایی از مواد مغذی مانند ویتامین‌ها و املاح است.
به همین دلیل برخی از متخصصان تغذیه بر این اعتقادند که ارزش غذایی تخم‌مرغ مانند یک قرص مولتی‌ویتامین برای کودک است.
به علاوه اینکه کلسترول موجود در تخم‌مرغ تنها نصف نیاز کلسترول روزانه بدن کودک را تامین می‌کند، بنابراین مصرف یک تخم‌مرغ در روز نگرانی بابت بالا رفتن کلسترول خون در بدن کودک ایجاد نمی‌کند.
در واقع تخم‌مرغ به دلیل حجم بالایی از مواد مغذی مانند کولین، فولات، آهن، لوتئین، اسیدهای چرب امگا 3، پروتئین مرغوب، ریبوفلاوین، ویتامین‌های A ،B12 ،D ،E و روی در رشد و تکامل سلول‌های بدنی و تقویت سیستم ایمنی نقش مهم و موثری دارد.

بدن کودک به چند عدد تخم‌مرغ در روز نیاز دارد؟
حداقل مصرف تخم‌مرغ در کودکان سالم تعداد 3 تا 4 عدد در هفته می‌باشد.
اگر چه برخی از متخصصان تغذیه بر این اعتقادند که ممکن است مصرف روزانه 1 عدد تخم‌مرغ برای کودک در رشد و نمو مغز و سیستم عصبی بسیار مفید باشد.

بهترین نوع مصرف تخم‌مرغ برای کودکان
از آنجایی که مصرف تخم‌مرغ خام با بروز مسمومیت سالمونلایی در ارتباط مستقیم می‌باشد، بنابراین به والدین کودکان توصیه می‌شود به هیچ عنوان به کودکان خود تخم‌مرغ خام ندهند، چون که سیستم ایمنی کودکان بسیار ضعیف‌تر از افراد بالغ است و به سرعت دچار مسمومیت سالمونلایی می‌شوند.
بنابراین تخم‌مرغ پخته، آبپز، نیمرو یا املت بهتر از تخم‌مرغ‌های عسلی و نیمه‌پخته می‌باشد، البته تولیدات تخم‌مرغ مانند سفیده تخم‌مرغ پاستوریزه نیز برای کودکان به دلیل این که حجم بالایی از پروتئین مرغوب دارند، توصیه می‌شوند.

کدام تخم‌مرغ‌های موجود در بازار بهتر هستند؟
در بین انواع تخم‌مرغ‌های موجود در بازار، تخم‌مرغ‌های ارگانیک یا تخم‌مرغ‌های با عنوان «سبز» برای کودکان بسیار مفیدتر از تخم‌مرغ‌های دیگر هستند.
البته از آنجایی که تخم‌مرغ‌های با پوسته‌های رنگی برای برخی از کودکان جذابیت بالاتری دارند، ممکن است رنگ پوسته تخم‌مرغ کودک را بیشتر به مصرف تخم‌مرغ ترغیب نماید.

چگونه کودکان را به مصرف تخم‌مرغ ترغیب نماییم؟
تنوع دادن در طبخ غذای حاوی تخم‌مرغ و ترکیب کردن آن با مواد غذایی که کودک مصرف آنها را دوست دارد می‌تواند کودک را به مصرف تخم‌مرغ ترغیب نماید، برای مثال بسیاری از کودکان به مصرف سیب‌زمینی سرخ‌شده علاقه دارند، بنابراین می‌توان تخم‌مرغ را همراه سیب‌زمینی سرخ شده به او داد.

جایگزین تخم‌مرغ برای کودکان
از آنجایی که تخم‌مرغ از جمله مواد غذایی غنی برای کودکان می‌باشد، نمی‌توان جایگزینی برای تخم‌مرغ در نظر گرفت، اگرچه در مورد کودکانی که تخم‌مرغ دوست ندارند، می‌توان از سفیده تخم‌مرغ پاستوریزه شده که امروزه در صنایع غذایی آن را تولید می‌کنند و در فروشگاه‌های مواد غذایی وجود دارد، در تهیه مواد غذایی برای ایشان استفاده نمود.

باورهای قدیمی در مورد دادن تخم مرغ به کودک
از قدیم متخصصان تغذیه به والدین پیشنهاد می‌کردند تا ۲ سالگی کودک از دادن تخم مرغ به کودک خودداری کنند. اما مطالعات جدید نشان می‌دهد هیچ دلیل پزشکی برای این کار وجود ندارد و خوردن تخم مرغ در ماه‌ّهای اول زندگی کودک مشکلی ایجاد نمی‌کند.
به احتمال زیاد اگر به دوستان یا اقوام خود در مورد دادن تخم مرغ به کودک قبل از ۲ سالگی سوال کنید آن‌ها با این کار مخالفت می‌کنند، اما به آن‌ها اطمینان دهید که شما از آخرین دستورالعمل‌های پزشکی با خبر هستید.
در صورت لزوم و برای اطمینان خاطر از اینکه کودک شما نسبت به تخم مرغ حساسیت ندارد حتما با متخصص اطفال در این مورد صحبت کنید.
فراموش نکنید یکی از روش‌ها برای جلوگیری از حساسیت غذایی در کودکان این است که از زمانی که کودک شما توانایی خوردن غذاهای جامد را پیدا کرد به او غذاهای متنوع بدهید.
یکی دیگر از باورهای اشتباه در مورد تخم مرغ این است که فقط زرده تخم مرغ را به کودک بدهید زیرا مواد حساسیت زای سفیده تخم مرغ در زرده وجود ندارد که هیچ دلیل پزشکی برای این باور هم وجود ندارد.

چه زمانی کودک برای خوردن تخم مرغ آماده است؟
یکی از نشانه‌های این که کودک شما برای خوردن غذاهای جامد آماده است این است که به خوبی بتواند روی صندلی بنشیند و سر خود را به راحتی بالا نگه دارد. از دیگر نشانه‌ّها این است که کودک وقتی غذا را می‌بیند دهان خود را باز می‌کند و می‌تواند غذا را از درون قاشق به دهان خود ببرد و قورت دهد.
متخصصان تغذیه پیشنهاد می‌کنند هر بار فقط یک غذا به کودک معرفی کنید و برای معرفی غذای جدید به کودک ۲ تا ۳ روز صبر کنید. در این فاصله می‌توانید به واکنش‌ها و حساسیت‌ غذایی کودک هم پی ببرید و متوجه شوید بدن کودک شما به چه غذاهایی حساس است.
تخم مرغ منبع غنی از پروتئین، آهن و کولین (از ویتامین‌های گروه ب) است و بدون شک از جمله مواد غذایی سالمی است که باید در برنامه غذایی کودک وجود داشته باشد.
برای جلوگیری از بیماری‌های غذایی مانند سالمونلا که ممکن است در تخم پرندگان وجود داشته باشد، قبل از دادن تخم مرغ به کودک مطمئن شوید که تخم مرغ را به خوبی پخته‌اید. بیشتر باکتری‌های بیماری‌زا در تخم مرغ در اثر پختن از بین خواهند رفت.
توجه کنید که به هیچ وجه هنگام دادن تخم مرغ به کودک از نمک، فلفل، کره و سایر ادویه‌جات استفاده نکنید.

نشانه‌ های حساسیت به تخم مرغ
وقتی برای اولین بار کودک خود تخم مرغ می‌دهید برای مدتی به خوبی او را زیر نظر بگیرید تا در صورت وجود هر گونه حساسیت نسبت به تخم مرغ مطلع شوید. این نشانه‌ها عبارتند از:
- حساسیت‌های پوستی مانند، تورم، جوش، کهیر و اگزما
- خس خس یا به سختی نفس کشیدن
- عطسه و آبریزش بینی
- قرمز شدن یا جمع شدن اشک در چشم‌
- درد معده، حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
- آنفیلاکسی (کمتر شایع)

واکسیناسیون و ارتباط آن با تخم مرغ
برخی از واکسن‌ها حاوی تخم مرغ هستند و می‌توانند باعث حساسیت شوند. برای مثال واکسن سرخک، سرخجه و اوریون یا همان (MMR) که در ۱۲ تا ۱۵ ماهگی به کودک تزریق می‌شود حاوی تخم مرغ است. همچنین واکسن آنفولانزا هم حاوی مقداری تخم مرغ است و می‌تواند حساسیت‌زا باشد.
بنابراین در صورت داشتن سابقه خانوادگی حساسیت نسبت به تخم مرغ قبل از تزریق واکسن حتما موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید.

افزایش قد کودکان
نکته مهم این است که تخم مرغ به دلیل ارزان و قابل دسترس بودن می‌تواند گزینه مناسبی برای افزایش قد در کودکان سراسر دنیا باشد.
باید بدانید خوردن تخم مرغ به هر شکلی برای افزایش قد کودک شما ضروری است. بنابراین، نحوه طبخ آن چندان تفاوتی ندارد. شما می‌توانید آن را به صورت آب پز یا املت به کودک تان بدهید. این کاملا بستگی به ذائقه کودک شما دارد.
ممکن است کوتاهی قد کودک تا پایان عمر با او باقی بماند و در شکل گیری اعتماد به نفس او اختلال ایجاد کند. بنابراین برای افزایش قد کودک خود روزانه حتما یک عدد تخم مرغ به او بدهید.
از طرفی، خوردن تخم مرغ در دو سال نخست زندگی، برای بهبود رشد و نمو او نیز بسیار اهمیت دارد. نداشتن تغذیه مناسب حتی می‌تواند باعث ایجاد عقب ماندگی ذهنی و جسمی‌شود.
155 میلیون کودک زیر سن ۵ سالگی از رشد بازمانده ‌اند ». این یعنی روند افزایش قد و رشد بیش از ۱۵۰ میلیون کودک تا پیش از رسیدن به ۵ سالگی دچار اختلال شده است.
شما می‌توانید پس از ۴ ماهگی به تدریج شروع به خوراندن تخم مرغ به کودک خود کنید تا روند افزایش قد او دچار مشکلی نشود.
در پایان می‌بایست یادآوری کنیم که تخم مرغ، با هر شیوه طبخی، می‌بایست کاملا پخته شود تا تمام باکتری‌های آن از بین برود.