شیراز در یک نگاه

شیراز، شهر راز و شعر و بهارنارنج، یکی از جذاب‌ترین مقصدهای گردشگری است. قدمت شیراز به پیش از دوره‌ی ساسانیان می‌رسد و هم‌اکنون یکی از کلان‌شهرهای پررونق به‌شمار می‌رود.

شیراز شهر شعر و شکوفه، مرکز استان فارس و یکی از قطب‌های گردشگری داخل کشور به‌شمار می‌رود.

خواه نوروز و تعطیلات باشد یا روزهای عادی سال، شیراز میزبان مهمانان داخلی و خارجی فراوانی است.

این شهر در سه دوره پایتخت بوده است و قدمت آن به حدود ۲ هزار سال پیش از میلاد مسیح می‌رسد.

شیراز که در قلب زاگرس قرار دارد، آرامگاه شاعران بزرگ فارسی، سعدی و حافظ را در دل خود دارد. عرقیات گیاهی و بهارنارنج از سوغاتی‌های آن هستند.

جغرافیای شیراز

مساحت شیراز ۱۲۶۸ کیلومتر مربع است و در جنوب غربی ایران قرار دارد. ارتفاع آن از سطح دریا بین ۱۴۸۰ تا ۱۶۷۰ متر است. رودخانه‌ی فصلی این شهر، خشک یا هفت پلیی نام دارد که پس از عبور از شهر،‌ به دریاچه‌ی مهارلو می‌ریزد.

میانگین دما در تیرماه ۳۰ درجه و در دی ماه ۵ درجه‌ی سانتیگراد است. میانگین دمای سالانه در شیراز ۱۸ درجه‌ی سانتیگراد ثبت شده است.

شیراز از شمال با مرودشت و سپیدان، از جنوب با فیروزآباد و جهرم، از شرق با نی‌ریز، استهبان و فسا و از سمت غرب با کازرون همسایه است. کوه‌ها شیراز را از هر چهار طرف در میان گرفته‌اند.

نام شیراز

تیراسیس،‌ سیراسیس، شیرازیس یا سیراجیس، نخستین نام شیراز بوده است. در سال ۱۹۷۰ هنگام کندن زمین،‌ لوح‌های گلی پیدا شد که مربوط به تمدن ایلام بود. روی این لوح‌ها نام تراسیس آمده است.

بعضی از نویسندگان براساس شاهنامه، نام شیراز را برگرفته از نام فرزند تهمورث می‌دانند. جغرافی‌دانی به‌نام ابن حوقل شیراز را به اندرون شیر تشبیه می‌کند، زیرا خواروبار از منطقه‌های دیگر به آن حمل می‌شده، اما از شیراز چیزی به بیرون فرستاده نمی‌شده است. بعضی‌ها هم شیراز را به معنی انگور خوب می‌دانند که البته این نظر را دیگران رد کرده‌اند.

تاریخ شیراز

متن‌های تاریخی نشان می‌دهند شیراز از دوره‌ی ساسانیان شهر  و حتی پیش از آن سکونت‌گاه بوده است . چرا که در کتیبه های هخامنشی نیز از آن یاد شده. آثاری از قرن دوم پیش از میلاد مسیح در جنوب شرقی شیراز پیدا شده است. از طرفی، سفال‌های دوره‌ی ساسانی و نگاره‌های سنگی نشان از وجود شهر شیراز دارند.

 قلعه‌ای باستانی نشان‌دهنده‌ی این است که در ایران قدیم در این منطقه‌ مردمانی سکونت داشته و زندگی می‌کردند. به‌نظر می‌رسد شیراز در دوره‌ی ساسانی مرکزی احتمالا اداری بوده، بخشی از فیروز‌آباد به شمار می‌رفته و زیر سایه‌ی پارسه و بعد شهر استخر قرار داشته است.

پس از این‌که مسلمانان استان فارس را فتح کردند، شیراز به‌ پایگاه و مقر دولت تبدیل شد و به‌مدت دو قرن فرمانداران عرب بر فارس حکومت می‌کردند. طی این مدت اهمیت شهر استخر از بین رفت.

در قرن چهار و پنج قمری، سلسله‌ی آل بویه شیراز را پایتخت خود خواند. آل بویه شیعه بودند، اما با همه‌ی ادیان مدارا می‌کردند.

شیراز از ویرانی‌های مغول و قتل عام تیمور در امان ماند و در سده‌ی سیزدهم میلادی پیشرو علم و هنر بود. این شهر پس از گذراندن دوره‌ی صفویه و حمله‌ی افغان‌ها، در سال ۱۱۸۰ قمری پایتخت کریم‌خان زند نامیده شد و دوباره رونق گرفت. پس از روی کار آمدن قاجاریه، پایتخت به تهران منتقل شد.

پیشرفت بعدی شیراز، پس از جنگ دوم جهانی بود. طی این سال‌ها شیراز همواره یکی از شهرهای مهم کشور بوده است.

اکنون روز ۱۵ اردیبهشت به نام روز شیراز نامگذاری شده است. شیراز مدتی نامزد دریافت لقب دومین شهر ادبی جهان از سوی یونسکو بود، که متاسفانه این عنوان به ملبورن در استرالیا رسید.

مردم شیراز

در سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شیراز حدود ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بوده است. بالای ۹۰ درصد مردم این شهر فارس هستند.

رسم‌هایی مانند نوروز، چهارشنبه سوری، شب یلدا و سیزده به در جایگاه خود را در شهر بهارنارنج دارند. حافظیه و سعدیه میعادگاهی برای دوستداران شعر به‌شمار می‌روند. عروس کردن درخت نارنجی که بار کمی می‌دهد، و سکه انداختن در حوض ماهی سعدیه از جمله رسم‌های شیرازی‌ها است.

بی‌دلیل نیست که شیراز به شهر شعر و ادب معروف است. کیست که نام شیراز را بشنود و به‌یاد سعدی و حافظ،‌ شاعران پرآوازه و پرطرفدار نیفتد! اما بزرگان دیگری هستند که طی سال‌های اخیر در شیراز به‌دنیا آمده‌اند.

ابراهیم گلستان،‌ نویسنده، کارگردان و مترجم، سیمین دانشور، بانوی نویسنده، محمد نمازی، نیکوکار شیرازی که کارهای خیرخواهانه‌ی بزرگی در شهر شیراز انجام داد، عباس دوران، خلبان ماهری که در جنگ ایران و عراق جانش را از دست داد و فیروز نادری که در ناسا، اداره کل هوانوردی و فضا، کار می‌کند،‌ از جمله افراد مشهور زاده‌ی شیراز هستند.

ملاصدرا،‌ فیلسوف سده‌ی یازدهم قمری، باکویه یا باباکوهی، شاعر زاده‌ی ۳۳۷ هجری،‌ میرزای شیرازی، مرجع تقلید شیعه، و وصال شیرازی، خطاط و شاعر تعدادی دیگر از مشاهیر شیراز هستند.

سوغات شیراز

مسقطی و کلوچه شیرازی که در کنار هم سرو می‌شوند، بادام سوخته،‌ ‌یوخه، حلوای کاسه‌ای، شکوفه‌ی بهارنارنج، عرقیات گیاهی مانند بهارنارنج، بیدمشک، نسترن و گلاب میمند، دمنوش بهارنارنج، لیموی شیراز و آبغوره‌ی شیراز معروف است.

خاتم‌کاری، سفال، معرق، زیرانداز نمدی، گلیم و جاجیم و سرامیک از صنایع دستی و سوغات شیراز هستند.

خوراک محلی شیراز

فالوده شیرازی،‌ کلم‌پلوی شیرازی، سالاد شیرازی، دوپیازه آلو، شکرپلو، قورمه به، یخنی نخود، لوبیاپلو، رب‌پلو، شیرازی‌پلو، اشکنه،‌ هویج‌پلو، کوفته هلو،‌ کوفته سبزی و دمپختک خوش‌مزه‌ها و غذاهای محلی معروف شیراز هستند.

دیدنی‌های شیراز

آرامگاه حافظ، آرامگاه سعدی، آرامگاه شاهچراغ،‌ نارنجستان قوام،‌ دروازه قرآن، حمام، مسجد و بازار وکیل و ارگ کریم‌خان از پرطرفدارترین جاذبه‌های گردشگری شیراز هستند. باغ عمارت شاپوری، مسجد نصیرالملک، سرای مشیر، باغ ارم،‌ باغ دلگشا، باغ عفیف‌آباد، باغ جهان‌نما،‌ عمارت کلاه‌فرنگی یا آرامگاه وکیل، خانه‌ی زینت‌الملوک، مسجد جامع عتقیق یا مسجد آدینه، عمارت دیوانخانه، هفت‌تنان، آرامگاه سیبویه، آرامگاه خواجوی کرمانی، لونا پارک، باغ پرندگان،‌ باغ جنت و پارک کوهپایه از جاهای دیدنی شیراز به‌شمار می‌روند .

اگر علاقمند به موزه باشید، فهرست بلندبالایی پیش روی شما است: موزه موسیقی در خانه منطقی‌نژاد،‌ موزه‌ پارس،‌ موزه هنر معاصر فارس یا موزه هنر مشیکنفام در خانه‌ی فروغ‌الملک، موزه رادیو در طبقه دوم باغ دلگشا،‌ موزه نظامی در باغ عفیف‌آباد،‌ موزه شاه‌چراغ در بارگاه شاه‌چراغ،‌ موزه مشاهیر در خانه زینت‌الملک معروف به مادام توسو،‌ موزه لباس‌های سنتی در خانه صالحی،‌ موزه نارنجستان در باغ نارنجستان،‌ موزه سنگ و گوهر دریای نور، موزه تاریخ طبیعی و تکنولوژی، موزه سنگ باغ ارم و موزه‌ خانه‌ی صابر.

تخت‌جمشید، پرسپولیس یا پارسه ۵۵ کیلومتر از مرکز شهر شیراز فاصله دارد،‌ ولی این اثر مهم تاریخی حتما ارزش رفتن و بازدید را دارد. شیراز دیدنی‌های فراوان دیگری دارد که در فهرست جداگانه‌ای برای شما جمع‌آوری کرده‌ایم.