شهریری مشگین شهر اردبیل

 در سال‌های اخیر مشگین‌شهر شهرت خود را مدیون پل معلق می‌باشد که به عنوان طولانی‌ترین پل معلق خاورمیانه شناخته می‌شود اما در کنار این جاذبه تفریحی هیجان‌انگیز یک منطقه باستانی خاص به نام "یری یا یئری" وجود دارد که در نوع خود کم‌نظیر است. در ادامه مطلب به معرفی شهریری خواهیم پرداخت. 

وجه تسمیه مشگین شهر اردبیل

در گذشته‌های دور مشگین شهر را نام "خیاو" می‌خواندند. تا اینکه در 1064 میلادی با حمله آلپ ارسلان به گرجستان و تسلیم شدن حاکم آنجا، بعضی از شاهزادگان و حاکمان گرجستان اسیر و سپس مسلمان شدند. یکی از این حاکمان "بیشکین" نام داشت که سلطان آلپ ارسلان بعد از مدتی به خاطر تشکر از همکاری او مشگین شهر کنونی را به او بخشید. بعد از آن نام وی بر شهر خیاو نهاده شد که به مرور زمان به تلفظ آن به زبان محلی به میشکین تغییر یافت. این اسم تا مدت‌ها بر شهر ماند تا سرانجام رضاشاه در سال 1316 نام مشگین‌شهر به عنوان نام اصلی این شهر انتخاب کرد. امروز نیز مشگین شهر به عنوان یکی از شهرهای توریستی مهم اردبیل شناخته می‌شود که در کنار شهر سرعین یکی از بی‌نظیرترین مناطق گردشگری استان آذربایجان غربی را شکل می‌دهند. از معروف‌ترین دیدنی‌های مشگین شهر می‌توان به پل 365 کیلومتری و معلق مشگین‌شهر، ارتفاعات ساوالان (سبلان)، چشمه‌های آبگرم قینرجه و ایلاندو، پارک جنگلی مشگین‌شهر و بالاخره محوطه باستانی 8000 ساله شهر یئری اشاره کرد.
 

مشخصات کلی شهریری

 نزدیک‌ترین شهرهای اردبیل به منطقه شهریری: پیرازمیان، ارجق، لمبر
قدمت زندگی بشر در منطقه شهریری: حدود 7000 سال زندگی متوالی در منطقه یئری شناسایی شده است.
مهمترین دوره تاریخی کشف شده در منطقه شهریری: آثار متعلق به دوره اورارتوییان
  در چه سالی به عنوان میراث فرهنگی ملی به ثبت رسید: سال 1381

محوطه باستانی شهریری یا یئری اردبیل

به جرات می‌توان ادعا کرد که شهریری وسیع‌ترین منطقه تاریخی استان اردبیل است و جزو مهمترین مناطق باستانی ماقبل تاریخ در شمال غرب ایران به شمار می‌رود. این منطقه 4000 هکتاری در شمال‌غربی روستای پیرازمیان در 31 کیلومتری شرق مشگین شهر قرار دارد که در کنار این شهر رود قره سو جاری است. محوطه باستانی یئری از سه بخش تشکیل شده است که شامل دژ نظامی، معبد و قوشا تپه می‌باشد. نکته مهم این است که قدمت تاریخی هر یک از این سه بخش با هم تفاوت دارد به طور مثال، قوشان تپه متعلق به هفت هزار سال پیش از میلاد مسیح (ع) است اما دژ نظامی و معبد متعلق به 1450 پیش از میلاد است.

دوره‌ های تاریخی شهریری

در منطقه شهریری چند دوره تاریخی مختلف وجود دارد که شامل عصر مس- سنگ، عصر آهن 1 و عصر آهن 2 می‌باشد. از دوره آهن تنها بقایایی از قلعه‌‌ی شهریری باقی مانده است. شاید قابل‌توجه‌ترین جاذبه گردشگری منطقه باستانی یئری مربوط به نیایشگاه اصلی آن باشد. در این محوطه سنگ‌های ایستاده و عمودی را ملاحظه خواهید کرد که هر کدام با نقوش خاصی تزئین شده‌اند. بیش از 300 سنگ ایستاده با ارتفاع‌ مختلف از 35 تا 250 سانتیمتر وجود دارند که با شکل‌های انسانی و حیوانی حجاری‌شده‌اند. روی سنگ‌ها صورت آدمک‌هایی بدون دهان است که در دست‌شان شمشیر وجود دارد.

اشیای باستانی در شهریری

از مهمترین اشیای باستانی کشف شده در شهریری می‌توانیم به سفال‌های نقش سبدی و سنگ آبسیدین (مخصوص برش شیشه) اشاره کنیم. این مساله می‌تواند گواه خوبی بر موضوع ارتباط فرهنگی و تجاری بین این منطقه با قفقاز و آناتولی در دوره کالکولتیک یا همان عصر مس و سنگ باشد. علاوه بر این در سال 1384  بقایایی از سفال، مفرغ و نقوش انسانی در منطقه شهریری دیده شد که به عقیده باستان‌شناسان، این اشیا نذوراتی هستند که مردم به معبد یئری پیشکش می‌کردند.
جالب است بدانید که دژ نظامی شهریری بر روی یکی از معابد ساخته‌شده است که باستان شناسان دلیل این کار را روی‌گردانی برخی از ساکنان از آیین خدای اورارتویی می‌دانند. متاسفانه به دلیل عدم حفاظت از منطقه شهریری، سرمای بی‌سابقه زمستان سال 86 سنگ افراشته‌ها را تخریب کرد و تقریبا 80% از آثار تاریخی منطقه شهریری بر اثر سرما از میان ‌رفتند.

موقعیت شهریری بر روی نقشه

نقشه مسیر دسترسی به روستای یئری از اردبیل و مشگین شهر

مسیر دسترسی به منطقه یئری اردبیل

اگر از سمت شهر تهران به سمت اردبیل مسافرت می‌کنید، می‌توانید از طریق عبور از شهرهای اسلام شهر، قزوین، ابهر، زنجان، اردبیل به مشگین شهر و در نهایت به شهریری برسید.
 به طور کلی بهترین مسیر برای رفتن به شهریری استفاده از جاده‌ی اردبیل به مشگین شهر است. نرسیده به شهر لاهرود تابلوی شهریری در کنار جاده شما قرار دارد که شما را به سمت شهر تاریخی یئری راهنمایی می‌کند. مسافت از ابتدای جاده تا شهریری حدود 3 کیلومتر است.