قرآن نگل ، گنجینه ای نورانی در کردستان
چهارشنبه 22 آبان 1398 7:05 AM
فصل تابستان است و بسیاری از مردم برای مسافرت رفتن و فرار از گرمای جان فرسای هوا به دنبال مناطق خوش آب و هوا تر می گردند. استان کردستان همواره یکی از گزینه های خوب سفر در فصل تابستان است. امروز قصد داریم تا شما را به یکی از روستاهای خوش آب و هوای نزدیک به شهر سنندج ببریم. البته نه به منظور تماشای طبیعت و مناظر آن، بلکه به خاطر وجود گنجینه ای بسیار ارزشمند و تاریخی که در دل آن نگه داری می شود. برای آشنایی بیشتر با گنجینه قرآن نگل کردستان، در ادامه این مطلب با مجله گردشگری الی گشت همراه باشید.
مطالب مرتبط: جاذبه های معروف کردستان مسجد جامع سنندج، شاهکاری از دوران قاجار دریاچه زریوار، نگین غرب ایران
کتب تاریخی و نسخه های خطی بر جای مانده از روزگاران گذشته، همواره یکی از مهم ترین منابع علمی و تاریخی به جای مانده از دوران های گذشته کشور هستند. دانشمندان و تاریخ دانان کشورمان، با مطالعه این نسخ خطی که یادگارهایی ارزشمند از نیاکانمان هستند، به سوالات بی جواب و ابهامات بسیاری درباره گذشته پاسخ می دهند. از اهمیت این نسخ خطی کتب قدیمی برایتان گفتیم، حال تصور کنید که این نسخه خطی، کتاب مقدس و آسمانی ما مسلمانان هم باشد. چه شود! قرآن نگل یکی از ارزشمند ترین نسخه های خطی قرآن موجود در جهان است که در روستای نگل در نزدیکی سنندج نگه داری می شود. در ادامه با این گنجینه بیشتر آشنا خواهیم شد.
اگر به دیار کردستان سفر کرده باشید، به احتمال زیاد نام روستای “نگل” به گوشتان خورده است. روستای زیبای نگل یکی از مطرح ترین جاذبه های گردشگری استان کردستان است که عمده شهرتش را مدیون وجود نسخه مشهور قرآن آن است. روستای نگل یکی از روستاهای بی شمار بخش “کلاترزان” سنندج است که با مرکز استان کردستان ۶۵ کیلومتر فاصله دارد. نگل در مجاورت رودخانه خروشان شوشیر و در میان دره ای سرسبز و با صفا قرار گرفته است. این روستای هدف گردشگری از سمت جنوب به کوه های قژاکان، از سمت شمال به کوه های حسن عالی، از سمت غرب و جنوب غربی به دره زیبایی به نام کاچول و از سمت شرق به رسنی دره محدود می شود. اکثریت مردم این روستا سنی مذهب هستند و به زبان شیرین کردی هم صحبت می کنند.
برای رسیدن به روستای نگل کافیست تا به شهر سنندج بروید. وارد جاده سنندج به مریوان شوید و پس از ۶۵ کیلومتر به فرعی روستای نگل بپیچید. ارتفاع این روستا از سطح دریا حدود ۱۳۵۲ متر است و جمعیتی بالغ بر ۲ هزار نفر در آن زندگی می کنند. نگل جاذبه های گردشگری تاریخی و طبیعی بسیاری را درون خود جای داده است که معروف ترین آن ها نسخه ارزشمند و خطی قرآن نگل است.
درباره روستا و نسخه خطی قرآن نگل داستان ها و حکایات بسیار جالبی گفته می شود که شنیدنشان خالی از لطف نیست. داستان پیدا شدن این قرآن و پیدایش روستایی به قدمت اسلام بسیار شنیدنیست. می گویند که حدود هزار سال قبل، یک چوپان از آبادی های اطراف گوسفندانش را برای چرا به یک دره ای با صفا برده بود. گوسفندان مشغول چرا بودند و چوپان هم در گوشه ای مشغول استراحت کردن. به ناگاه گلی بسیار زیبا و خوش آب و رنگ توجه این چوپان را به خود جلب می کند و چوپان برای چیدن آن از زمین بر می خیزد. این چوپان تلاش می کند تا گل را به طور کامل و بدون هیچگونه آسیبی از خاک بیرون بکشد. همین امر باعث پدیدار شدن چاله ای در خاک می شود. در این هنگام، یک صندوقچه در زیر این گودال پدیدار می شود که چوپان به تنهای از پس بیرون کشیدن آن بر نمی آید.
این چوپان اهالی روستای خود را به این دره می کشاند و همه با هم صندوقچه را که حامل یکی از ارزشمن ترین گنجینه های خطی و تاریخی کشور است از دل خاک بیرون می کشند. از این پس اهالی روستا، این مکان را مقدس می شمارند و یک مسجد را در آن مکان احداث می کنند. پس از احداث این مسجد، رفته رفته اهالی روستا خانه هایشان را هم به این مکان انتقال می دهند و روستای نگل شکل می گیرد. قرآن نگل بر پوستی مانند پوست آهو و به زبان کوفی نگاشته شده است.
قرآن نگل در داخل مسجد تاریخی این روستا نگه داری می شود. بنا به عقیده مردم این روستا و برخی کارشناسان، این قرآن مبارک در زمان خلیفه سوم نگاشته شده است و جزء ۴ نسخه ای از قرآن است که در آن زمان به مناطق مختلف دنیا (که یکی از آن ها ایران بود) فرستاده شده است. جنس کاغذهای این قرآن از چرم (پوست آهو) و رنگ آن قهوه ای است. این نسخه با خط کوفی نوشته شده و توسط آب طلا اعراب گذاری و تزئین شده است. نقوش گیاهی زیبایی هم در حاشیه های قرآن نگل مشاهده می شود.
طول این قرآن بزرگ که به تازگی مرمت و بازسازی خوبی هم بر روی آن صورت گرفته است، ۳۸ سانتی متر و عرض آن ۲۱ سانتی متر است. این نسخه خطی ارزشمند در طول تاریخ بارها به سرقت رفته است. اما خوشبختانه هر بار دوباره پیدا شده و به روستای نگل بازگردانده شده است. به عنوان مثال پس از بازپس گیری این قرآن از سارقان و بازگرداندن آن به روستا در سال ۷۱، هزاران نفر از اهالی روستا طی یک مراسم با شکوه به قربانی کردن گاو و گوسفند در روستا پرداختند.
زمستان های این منطقه بسیار سرد و برف گیر است. بهترین فصل سفر به این روستا، فصول بهار و تابستان هستند. اگر در فصل بهار به این منطقه سفر کنید، زیبایی ها و سرسبزی منطقه بدون شک خاطرات خوشی را برایتان رقم خواهد زد.
این قرآن جایگاه بسیار رفیعی در بین مردم این روستا دارد. مردم روستای نگل اعتقاد زیادی به مشکل گشا بودن این نسخه دارند و در موارد بسیاری از آن برای زندگیشان کمک می گیرند. به واسطه وجود همین نسخه خطی قرآن، سالانه هزاران نفر از گردشگران داخلی و خارجی به روستای نگل سفر می کنند و از این اثر تاریخی – معنوی دیدن می کنند. این قرآن هم اکنون به دستور مقام معظم رهبری در محفظه ای شیشه ای ضد گلوله نگه داری می شود و در مسجد اصلی روستا میزبان علاقه مندان به تاریخ و فرهنگ کشور است.
در سفر به روستای تاریخی نگل، می توان علاوه بر بازدید از قرآن نگل، به بازدید از موزه این روستا، دریاچه “چال ئاو”، آبشار “قه لوه زه”، دریاچه سد نگل و دیگر اثار تاریخی و طبیعی منطقه پرداخت.
