راهنمای سفر به خراسان شمالی (قسمت اول)
خراسان شمالی در شمال شرقی ایران، یکی از استان‌های دیدنی است که معمولا از دید گردشگران پنهان مانده است.
راهنمای سفر به خراسان شمالی
یک شنبه 12 آبان 1398 5:10 PM
خراسان شمالی در شمال شرقی ایران، یکی از استان‌های دیدنی است که معمولا از دید گردشگران پنهان مانده است.
استان خراسان شمالی به مرکزیت شهر بجنورد پس از تقسیم استان خراسان به سه استان، ایجاد شد. مساحت این استان ۲۸،۴۳۴ کیلومتر مربع است که از این نظر پانزدهمین استان ایران و جمعیت آن نیز ۸۶۷,۷۲۷ نفر است. شهر بجنورد پرجمعيت ترين شهر استان خراسان شمالی است. این استان دارای جاذبه های گردشگری متعددی است.
این استان از نظر موقعیت جغرافیایی؛ از شمال با کشور ترکمنستان، از شرق و جنوب با استان خراسان رضوی، از جنوب غربی با استان سمنان و از غرب با استان گلستان هم مرز است. مرکز استان خراسان شمالی، شهر بجنورد است و از شهرهای مهم آن می توان شیروان، اسفراین، مانه و سملقان، گرمه، جاجرم و فاروج را نام برد.
دهستان دربند در خراسان شمالی شهرستان جاجرم بخش سنخواست واقع شده است. روستا و کوه دربند در مسیر اصلی جاده قرار دارد و تنها راه ارتباط بین جلگه شوقان و سنخواست است. این روستا تا مرکز استان (بجنورد) تقریبا ۸۰ کیلومتر قاصله دارد.
بنای امامزاده ابراهیم در یک کیلومتری شمال روستای دربند قرار دارد، این بنا در کنار جاده‌ی آسفالتهای قرار گرفته است که روستای دربند را به روستای جوشقان متصل می‌کند. به اعتقاد اهالی این بنا مدفن امامزاده ابراهیم، برادر امام رضا (ع) است. وجود کوه دربند و درختان ارس هم زیبایی خاصی به روستا بخشیده‌اند.
روستای اسفجیر در شمال غربی شهرستان فاروج بخش خبوشان و در ۲۵ کیلومتری این شهرستان واقع شده است. در ابتدای ورودی روستا تنگه ورودی منتهی به روستا، دشت و تپه‌های منتهی به روستا دیده می‌شود. روستا بر روی دو تپه بنا شده است که یک رودخانه از وسط آن می‌گذرد. اسفجیر دره پر آب و سرسبزی است که به دربند معروف بوده و در شمال روستا واقع و گردشگران بی‌شماری را پذیرا است.
چشمه انتهای آب دربند از لحاظ املاح معدنی بسیار مفید است. پس از گذشتن از روستا و با حدود یک ساعت پیاده‌روی در کنار رودخانه به میان دره‌ای با دیواره‌های بسیار بلند رسیده که با ادامه این مسیر به محوطه زیبای آبشار اسفجیر مشاهده می‌شود. طبق گفته اهالی در ادامه مسیر نیز آبشارهای کوچک و بزرگ و طبیعتی منحصربه‌فرد از انواع گیاهان و حیوانات هر بیننده‌ای را متحیر می‌کند.
این روستا به دلیل ساختار پلکانی خود به روستای ماسوله گیلان شباهت دارد
روستایی اسفیدان یا به گفته برخی اسپیدان، روستایی توریستی و از توابع استان خراسان شمالی است که در ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بجنورد قرار دارد و یکی از خوش آب و هواترین روستاهای خراسان بزرگ محسوب می‌شود، به گونه‌ای که در سال ۸۵ به عنوان زیباترین روستای ایران انتخاب شد. این روستای بکر، زیبا و خوش آب و هوا در دره‌ای عمیق با کوه‌های سربه فلک کشیده در اطراف آن، قرار دارد با آب و هوایی خوش که یکی از روستاهای بزرگ این استان به حساب می‌آید و چیزی حدود هشت قرن قدمت دارد، زیارتگاه امامزاده «محمدباقر» و بافت کهن روستا نشانگر این قدمت تاریخی است. این روستا به دلیل ساختار پلکانی خود به روستای ماسوله گیلان شباهت دارد.
آبشار هنرور، آبشار بارگاه، غار خزانه هنرور، مقبره شیخ محمد رضا ربانی معروف به حاج آخوند، آرامگاه امامزاده محمد بن باقر بن موسی بن جعفر(ع) و ... تنها چند نمونه از دیدنی‌های این روستای سحرانگیز محسوب می‌شوند.
طبر از روستاهای خوش آب و هوایی است که در پنجاه و پنج کیلومتری بجنورد واقع است، این روستا از توابع بخش جلگه شوقان شهرستان جاجرم در استان خراسان شمالی است. آثار تاریخی زیادی در این روستا وجود دارد که نشان از قدمت طولانی آن دارد.
قلعه کمرسفید، قلعه سنگینه، حمام عمومی، چنار و چشمه واقع در مرکز روستا، برج‌های نگهبانی، گورستان قدیمی روستا، آسیاب آبی، چندین بنای مسکونی و بازار قدیم روستا از جمله آثار تاریخی روستا محسوب می‌شوند. سرچشمه لق لق نیز یکی از زیباترین مناطق دیدنی منطقه است.
پس از عبور از تونل معروف جنگل گلستان وارد خراسان شمالی و شهرستان جاجرم می‌شوید. یکی از مناطق خوش آب و هوا و ییلاقی شهرستان جاجرم، روستای دشت است. این روستای ۱۶۰۰ نفری در ورودی استان خراسان شمالی قرار دارد و به خاطر دارا بودن جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی و همچنین برخوردار بودن از جاذبه‌های سنتی و صنایع دستی با ارزش و با قدمتی که همچنان در میان ساکنان این روستا باقی مانده است، از شاخص‌ترین روستاهای شهرستان و به عنوان روستای هدف گردشگری است.
وجود آثار تاریخی با ارزش چون قزلر قلعه و سردابه های زیبا و همچنین ارتفاعات و کوه‌های مرتفع و نیز چشمه های پرآب و درختان جنگلی مناطقی چون چشمه جنگلی ییلاق، چشمه گلزار و سرچشمه سردار از مهمترین مناطق دیدنی این روستا به شمار می‌آیند.
پس از روستای رباط قره بیل در فاصله ۳۰ کیلومتری شهر آشخانه مرکز شهرستان مانه و سملقان و ۷۰ کیلومتری بجنورد مرکز استان خراسان شمالی به روستای درکش می‌رسید. فاصله این روستا از جاده آسیایی (محور آزادشهر- بجنورد) حدود ۲ کیلومتر است.
این روستا دارای طبیعتی جنگلی و کوهستانی با چشمه سارهای بسیار، دارنده تنها جنگل بلوط منطقه شرق کشور با باغ‌های میوه متنوع و فراوان، انواع گیاهان دارویی، حیات وحش منحصربه‌فرد، آثار و تپه‌های تاریخی متعدد و محیط زیبا و فرح‌بخش است که همه ساله عده زیادی از دوستداران طبیعت را پذیرا است که از شهرها و روستاهای اطراف به آنجا سفر می‌کنند. وجود آبشارها و رودخانه‌ها از دیگر جاذبه‌های کم نظیر آن محسوب می‌شود. موقعیت طبیعی روستای درکش دره‌ای است و رودخانه درکش از میان آن می‌گذرد. در جنوب روستای درکش کوه آلاداغ با ارتفاع ۲۴۵۵ متر و دره کنداب قرار دارد.
این روستا در ۴۵ کیلومتری جنوب بجنورد و ۲۴ کیلومتری شمال شهر اسفراین قرار گرفته و دره‌ای است که رودخانه روئین از میان آن می‌گذرد. نوع معماری و ساختار بناهای روستا به گونه‌ای است که به شکل پلکانی دیده می‌شوند. قدمت این آبادی به بیش از ده قرن پیش باز می‌گردد.
روستای گلیان در ۲۳ کیلومتری شهرستان شیروان با جمعیتی در حدود ۱۶۹۴ نفر قرار دارد. جاذبه های گردشگری و تاریخی این روستا عبارتند از: مقبره بابا توکل، باغات زیبا و ییلاقی، غار کافر قلعه، گبرخانه.
روستای خسرویه در دامنه‌ی رشته کوه‌های زیبای شاه جهان در فاصله ۲۵ کیلومتری جنوب غربی فاروج در دل دره‌ای سرسبز جای گرفته است. خسرویه زادگاه عالم ربانی آقا نجفعلی قوچانی است و علاوه بر بافت سنتی و مذهبی، از جاذبه‌های طبیعی از جمله چشمه سارهای، استخرهای پرورش ماهی قزل آلابا تنوع محصولات باغی شامل سیب، گلابی، گیلاس، و گردو و… برخوردار است.
از جمله آثار تاریخی این روستا می‌توان به امامزاده بابا و بی بی قلعه سنگی و سنگ قبرهای گورستان قدیمی با خط ثلث جلی با قدمت بیش از ۷۰۰ سال و ۲ صندوق منبت کاری شده امامزاده اشاره کرد که حکایت از قدمت روستا به دوران قبل از صفویه دارد.
منطقه حفاظت شده قرخود یا قره خود با مساحت ۴۳,۷۷۸ هکتار در حوزه شهرستان مانه و سملقان در شمال غربی استان خراسان شمالی و در حاشیه رشته کوه تکلان معروف به قرخود قرار گرفته و به علت واقع شدن در شرق پارک ملی گلستان از نظر بوم شناسی گیاهی و جانوری و داشتن شرایط زیستگاهی نادر دارای ارزش فراوانی است. قرخود کوهی در شرق منطقه مذکور که به زبان محلی به معنای ترسناک است به علت ارتفاع زیاد و صخره‌ای و صعب‌العبور بودن، مردم از رفتن به آن کوه وحشت داشتند و به این نام خوانده شده است. مرتفع‌ترین نقطه آن یکی از قلل کوه قرخود با دو هزار و ۶۷۹ متر ارتفاع از سطح دریا و کم ارتفاع‌ترین نقطه، در دشت میرزا بایلو با هزار و ۲۵۰ متر ارتفاع از سطح دریا است.
منطقه حفاظت‌شده و پارک ملی ساریگل در شمال شرقی اسفراین استان خراسان شمالی قرار دارد. حداقل فاصله آن با نزدیک‌ترین شهر یعنی اسفراین حدود ۸ کیلومتر و حداکثر آن حدود ۳۵ کیلومتر است. بجنورد با ۹۰ کیلومتر و سبزوار با ۱۰۵ کیلومتر در فاصله‌های بعدی از این منطقه قرار گرفته‌اند.
این منطقه شاهد تحولات مثبتی در روند افزایش گونه‌های گیاهی و جانوری بوده، به گونه‌ای که امروز یکی از مناطق شاخص نه تنها در استان بلکه در سطح کشور است.
منطقه سالوک از نظر تیپ‌‌های گیاهی و گونه‌های جانوری از تنوع مطلوبی برخوردار بوده است. دژ قدیمی معروف به قلعه سالوک یا صعلوک از بناهای این منطقه است. این قلعه تاریخی در شمال منطقه حفاظت شده سالوک واقع شده و در انتهای دره زاری و بر فراز صخره‌های سخت‌گذر سالوک بنا شده است.
وجود غارهای مهم از جمله غار رختیان و غار پلنگ تخته نی در سالوک و غار پیش قلعه در پارک ملی و حفاظت شده ساریگل از مناطقی هستند که برای گردشگری سودمند هستند.
ورود به غار نیازمند وسایل و تجهیزات است
غار در نزدیکی قلعه در منطقه ساریگل واقع بوده و به خاطر اینکه در دیواره صخره قرار دارد ورود به این مکان نیازمند وسایل و تجهیزات است و بر اساس شنیده‌ها این غار از عمق بسیار زیادی برخوردار بوده و در گذشته مردم برای پیدا کردن آثار باستانی به داخل آن می‌رفته‌اند و اعتقاد دارند که در این غار آثار باستانی فراوانی وجود دارد. وجود چشمه‌های فراوان مانند چشمه سیاه خانه، چشمه دره جوز، چشمه اردغان، چشمه سفیدارلی، چشمه بازی گربه، چشمه عرب و چشمه ترنو در اسفراین از جاذبه‌های آن است.
در ۱۰ کیلومتری شمال شرقی بجنورد و در کنار جاده بجنورد - شیروان گردشگاه معروف بابا امان واقع شده است. این گردشگاه با پارک جنگلی و استخرهای دیدنی همواره مسافران بسیاری را برای رفع خستگی به خود جلب کرده است.
آب بابا امان از چهار نقطه درون تپه‌ای می‌جوشد و به درون استخرهایی می‌ریزد که با اختلاف سطح ساخته شده است. در آغوش تپه‌ها، درختان انبوه و مناظر تماشایی بابا امان تاسیساتی نظیر متل، رستوران، پارک کودک و محل استراحت خانواده‌ها جای گرفته است. هوای لطیف و شب‌های دل انگیز و زیبای بابا امان هر گردشگری را به خود جذب می‌کند.
از میان درختان چنار کهنسال، بر فراز تپه‌ای که چشمه در مجاورت آن قرار دارد، بنای امامزاده‌ای معروف به شاهزاده اسماعیل قرار دارد. این مکان از شهرت کشوری و حتی جهانی برخوردار است و کمتر مسافر و زائری است که در گذر از مسیر بجنورد - مشهد جان خویش را در لطافت هوا و زیبایی این مکان طراوتی دیگر ندهد.
در ۶ کیلومتری جنوب شهر بجنورد و بر سر راه بجنورد به اسفراین محوطه‌ای زیبا با درختان سر به فلک کشیده و استخرهای آب خودنمایی می‌کند. مجموعه بش قارداش قدمتی دیرینه دارد.
این مکان تفریحی دارای ساختمان بقعه‌ای است که براساس نظر محققان فرم معماری آن در هیچ یک از آثار معماری ایران مشاهده نشده و صرفا به دست هنرمندان بجنوردی ساخته شده است. بش قارداش امروز از مناطق نمونه گردشگری و مهم و مجموعه‌ای است تاریخی- تفریحی که آب چشمه آن از معروف‌ترین آب‌های معدنی شرق کشور محسوب می‌شود.