استان خراسان شمالی از استانهایی است که زبان و لهجه‌های زیادی در آن متداول است.مردم این خطه با پراکنش متفاوت با گویشهای :ترکی، فارسی، تاتی، بلوچی، کردی کرمانجی، ترکمنی، فارسی دری و…سالیان سال با هم ارتباط داشته و دارند.شبیه این تفاوت گفتاری، تفاوتهایی درمذهب و فرهنگ اهالی نیز دیده می‌شود.فارغ از بعضی رفتارهای اختلاف انگیز با منشاءاستعماری، مردم این ناحیه ازایران بدون توجه به زبان ُ مذهب و فرهنگ درتعامل بایکدیگربوده، در دادوستدها و حتی ازدواج اقوام مختلف مشکلی وجود ندارد. باهمه اینها ازسالهاپیش خطر انقراض بعضی گویشها احساس می‌شود.

شمال خراسان یکی از متنوع‌ترین مناطق بومی و زبانی کشور را تشکیل می‌دهد که شاید در سطح حهان نیز کم نظیر باشد . نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که در حال حاضر ۱۴ گروه قومی با ۴۵۶ نوع زبان و لهجه در شمال خراسان زیست می‌کنند . این اقوام با همه تفوت‌ها و ویژگی‌های قومی زبانب و فرهنگی ، و به رغم داشتن تاریخی آشفته و گاه به خون آلوده ، اکنون به طور مسالمت آمیزی در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.

آمیختگی قومی فرهنگی که گاه به آمیختگی زبان نیز انجامیده ، یکی از ویژگی‌های مهم جوامع انسانی این منطقه از کشور است . برای نمونه از ۴۵۶ زبان و لهجه شناسایی شده در شمال خراسان ، ۱۲۷ لهجه فارسی – کردی، ۱۰۸ لهجه فارسی – ترکی – کردی، ۳۲ نوع فارسی – ترکی، ۲ نوع فارسی – بلوچی- و یک نوع فارسی – عربی بوده اند .

همچنین ۴ نوع زبان کردی ، ۱۷ نوع زبان و لهجه ترکی ، ۱۴ نوع زبان ترکمن ، ۲ نوع زبان تاتاری  و بربری ، و ۱۴ نوع زبان نامشخص و ناشناخته  در این منطقه مورد شناسایی  قرار گرفته است .

در مجموع می‌توان گفت که سه قوم ترک ، کرد و فارس اکثریت حمعیت و سه زبان ترکی ، کردی و فارسی زبان‌های اصلی منطفه خراسان شمالی را تشکیل می‌دهند .