"بحارالانوارِ"مجلسی تلاشی جهت حفظ میراث حدیثی شیعه بود
جمعه 1 شهریور 1398 5:50 PM
یک استاد حوزه علمیه گفت که علامه مجلسی حتی از شیخ مفید هم در بررسی، نقد و تحلیل ناهنجاری‌ها و نارسایی‌های بعضی نقل‌های مرتبط با تاریخ امیرالمومنین (ع) عقلانی‌تر عمل کرده است.
عقیق:حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی مهدوی‌راد استاد حوزه علمیه قم به مناسبت روز بزرگداشت علامه محمدباقر مجلسی (30 مرداد) در گفتگویی با اشاره به کتاب «بحارالأنوار» به عنوان اثر شاخص وی گفت: بحارالأنوار از میراث گرانقدر حدیثی شیعه به شمار می‌رود که حقیقتاً نام بسیار مناسبی برایش انتخاب شده است.
وی درباره روایات آورده شده در کتاب بحار اظهار کرد: تصوّری عمومی درباره کتاب بحارالأنوار وجود دارد و آن این است که علامه در جمع‌آوری این کتاب سعی کرده مجموعه روایاتی که با معیارهای حدیث‌شناسی صحیح است و همچنین روایاتی که دارای ناهنجاری‌هایی است، فعلاً کنار هم قرار داده است.
این استاد حوزه علمیه افزود: این کار علامه بدین جهت بوده که میراث حدیثی از بین نرود و در آینده محققان و اندیشمندان با توجه به آیات قرآن کریم این روایات جمع‌آوری شده را مورد سنجش قرار دهند و اینچنین روایات صحیح را از غیر صحیح بازشناسی کنند. این نکته‌ای است که خود علامه مجلسی هم در مقدمه کتاب بحار آورده و مورد پذیرش عالمان بعدی نیز قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد خاطرنشان کرد: برخی بر اساس همین نکته به کتاب بحار هجمه کردند و این کتاب را با نگاهی سبک نگریستند، در حالیکه پیش از این رویکرد باید این کتاب را از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار داد.
وی گفت: کتاب بحارالأنوار روایات به اصطلاح ضعیف، غیر قابل قبول یا روایاتی را مجهول نامیده می‌شود بسیار کم دارد و از سوی دیگر روایات محکم با تببین و توضیح بسیار دارد. این نکته‌ای که گفته شد شاید نظر بیست سال قبل بنده نبوده باشد، اما در این سال‌های اخیر کلان‌پروژه‌هایی را طراحی کردیم و این کتاب را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار دادیم.
این پژوهشگر قرآن و حدیث یادآور شد: با بررسی‌های صورت گرفته دریافتیم که علامه مجلسی منابع و مصادر خود را به خوبی می‌شناخته، لذا هر منبعی از منابع حدیثی که اندکی ناهنجاری داشته یا علامت سوالی در مقابلش بوده، توسط خود علامه به آن تصریح شده است، مثلاً علامه در مواردی گفته فلان روایت در مجموعه‌ای حدیثی بود که من خیلی به آن اعتماد ندارم، یا این روایت از کتابی نقل شده که آن کتاب مورد توجه من نیست. در یک تحقیق بسیار گسترده نشان داده شد که میراث علامه توسط خودش مورد ارزیابی و نقد قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام مهدوی‌راد گفت: در تحقیقات دیگر مشخص شد که علامه مجلسی در بررسی، نقد و تحلیل ناهنجاری‌ها و نارسایی‌های بعضی نقل‌های مرتبط با تاریخ امیرالمومنین (ع) حتی از شیخ مفید عقلانی‌تر عمل کرده است.
این استاد حوزه خاطرنشان کرد: علامه مجلسی به نسخه‌های بسیار مهمی دسترسی داشته که در اختیار دیگران نبوده است، از این جهت فضلا و علمای ما باید متوجه باشند وقتی مطلبی را از کتابی کهن که نسخه آن اکنون موجود است و همان کتاب در اختیار علامه مجلسی هم بوده، باید به نکاتی که علامه احتمالاً مطرح کرده حتماً توجه کنند.