بسیاری از آیات و روایات دینی به مسئله رزق و روزی پرداخته‌اند و توصیه‌های زیادی در این زمینه به ما رسیده که برخی موانع رسیدن روزی را معرفی می‌کنند و برخی دیگر عوامل افزایش روزی را بیان می‌کنند. البته خوب است که بدانید آنچه به عنوان عوامل افزایش روزی در روایات آمده هم روز مادی را شامل می‌شود و هم روزی معنوی را زیاد می‌کند.
در ادامه به 10 راهکار برای افزایش روزی پرداخته‌ایم.
تخصص و پشتکار
مهم‌تر از هر عاملی در افزایش روزی، داشتن تخصص و همت و پشتکار است. نمی‌شود بدون اینکه در یک کار متخصص باشیم و برای آن زحمت بکشیم، با گفتن چند خط ذکر، خواندن نماز و ... توقع داشته باشیم پولمان از پارو بالا برود. فرهنگ کار و کوشش را باید از مهم‌ترین پایه‌های دین‌داری دانست که بدون آن نه تنها شخص در این دنیا رنگ آرامش و آسایش را نمی‌بیند، بلکه از چشم خدا و رسول هم می‌افتد. ابن عباس می‌گوید: رسول خدا(ص) هر گاه کسی را می‌دید و از او خوشش می‌آمد می‌پرسید: آیا حرفه‌ای داری؟ اگر می‌گفت: نه، می‌فرمود: از چشمم افتاد.[1]شروع کار در آغاز روز
کاسب‌های قدیم در زودتر بالا کشیدن کرکره دکان‌های خود رقابت داشتند، اما امروزه بسیاری از آدم‌ها در مشاغل مختلف، نزدیک به ظهر عزمشان را برای کار کردن جزم می‌کنند. امیرمومنان(ع) می‌فرماید: «صبح زود در پی روزی رفتن، روزی را افزون می‌کند.»[2]امام رضا علیه السلام نیز فرمود: «فرشتگان ارزاق بنی آدم را مابین طلوع فجر(ابتدای زمان نماز صبح) تا طلوع خورشید تقسیم می‌کنند، هر کس در این ساعات خواب باشد، از رزقش محروم می‌شود.»[3]
نماز اول وقت
پیامبر اكرم(ص) فرمودند: «بنده‌ای نیست كه به وقت‌های نماز و جاهای خورشید اهمیت بدهد، مگر این كه من سه چیز را برای او ضمانت می‌كنم: برطرف شدن گرفتاری‌ها و ناراحتی‌ها، آسایش و خوشی به هنگام مردن و نجات از آتش.»[4]انفاق و صدقه
گاهی دستورالعمل‌های دینی متناقض با شرایط ما به نظر می‌رسند، مثل اینکه گفته شده هرگاه دستتان تنگ شد، صدقه بدهید؛ امیرالمومنین فرموده است: «فرود آمدن روزی را با صدقه بخواهید.»[5]شاید با عقل مصلحت اندیش ما جور درنیاید، فردی که خودش دستش خالی شده و نیازمند است، با صدقه دادن و انفاق کردن در کارش گشایش پیدا شود، اما گزاره‌های دینی انفاق و صدقه را عامل گشایش در کارها معرفی می‌کنند.
صله رحم
امام صادق علیه السلام: «صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاكیزه جان مى‌نماید و روزى را زیاد مى‌كند و مرگ را به تأخیر مى‌اندازد.»[6]ازدواج
بسیاری از جوان‌ها برای اینکه مانعی در راه پیشرفت کاری و پولدار شدنشان پیش نیاید، ازدواج را به تاخیر می‌اندازند، خانواده‌ها هم به زعم خودشان، معتقدند جوانی که خانه، کار، ماشین و ... نداشته باشد، صلاحیت ازدواج را ندارد؛ این در حالی است که ازدواج کردن یکی از عوامل گشایش در کارها عنوان شده و قرآن نیز در این زمینه می‌فرماید: «از فقر و تنگدستی دختران و پسران در سن ازدواج نگران نباشید و در ازدواج‌شان بکوشید؛ چراکه اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند آن‌ها را از فضل خود بی‌نیاز می‌سازد.»[7]نیکی به خانواده
امام صادق(ع) فرموده‌اند: «کسی که به خانواده اش خوب احسان کند روزی‌اش زیاد می‌شود.»[8]خواندن سوره ها
سوره‌های بسیاری در روایات به عنوان رفع فقر، نجات دهنده از سختی و فراوان شدن روزی معرفی شده‌اند؛ در روایتی آمده هرکس سوره واقعه را در هر شب قرائت کند، در دنیا سختی، نیازمندی و آفتی از آفات دنیا را نمی‌بیند.[9]همچنین پیامبر اكرم(ص) می‌فرماید: هر كس سوره لیل را بخواند خداوند آن قدر به او عطا می‌كند تا راضی شود و او را به سختی نیندازد و برایش آسان می‌گیرد.»[10]
امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «هر كس سوره ذاریات را روز یا شب بخواند، خداوند وضع زندگی او را اصلاح می‌كند و روزی فراوانی برایش می‌دهد.»[11]
نومیدی از غیر خدا
پیامبر(ص) در این باره می فرماید: «هر کس از غیر خدا ببرد، خداوند، هزینه زندگی او را تامین می کند و از جایی که انتظار ندارد، روزی‌اش می‌دهد؛ اما هر کس چشم امیدش به دنیا باشد، خداوند، او را به دنیا وامی گذارد.»[12]قناعت و میانه‌روی
امیرالمومنین فرموده‌اند: «قناعت ثروتی پایان نایافتنی است كه به دنبال خود عزت می‌آورد»[13]گاهی اوقات برخی از ما مشکل مالی چندانی نداریم، اما از زندگی هم لذتی نمی‌بریم و دائما در این فکریم که از موقعیتی که در آن هستیم بالاتر برویم و پولدارتر بشویم. اگر انسان بتواند از همان سرمایه‌ای که دارد درست استفاده کند دیگر لازم نیست خودش را به زحمت دچار کند. همچنین اگر هر فردی اهل زیاده‌روی و اسراف نباشد و میانه‌روی را سرلوحه کار خود قرار دهد، بی شک در معیشت خود دچار مشکل نمی‌شود و خداوند هم او را کمک خواهد کرد.
پی‌نوشت‌ها:
[1]مستدرک الوسایل ج13 ص 84
[2]وسائل الشیعه، ج15، ص348
[3]وسائل_الشیعه ج۶ ص۴۹۷
[4]سفینه البحار،ج 2، ص 42
[5]نهج البلاغه، حکمت ۱۳۷
[6]كافى ج 2، ص 151
[7]سوره نور آیه ۳۲
[8]بحارالانوار، ج۱۷، ص10
[9]وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج 6، ص 112
[10]مصباح الكفعمی، عاملی كفعمی، ص 444
[11]اعلام الدین، دیلمی، ص 377
[12]نهج الفصاحه، حدیث ۳۰۰۴
[13]وسائل الشیعه، ج 15، ص 278
