احتمالا تمام والدین تجربه جالبی از دوست خیالی کودک دارند. تقریبا تمام بچه‌ها از یک سن خاص شروع به ارتباط با یک دوست خیالی می‌کنند و این رابطه خیالی ممکن است تا چند سال هم طول بکشد.
فرزند شما هم صاحب دوستی بامزه، خوش‌اخلاق و با ویژگی‌های جالب اما خیالی است؟ اگر پاسخ شما مثبت است، باید بدانید که دوست خیالی کودک چیز عجیب و غریبی نیست و تنها برای کود شما اتفاق نیافتاده است. خیلی از کودکان، این نوع از دوستی را تجربه می‌کنند و شخصیتی غیرواقعی همیشه با آن‌ها همراه است. دوستی که در مهمانی، مهدکودک و باغ وحش با او است و بعضا باعث می‌شود که اوقات خوشی برای کودکت رقم بخورد. اما علت چیست؟ چرا کودکان در مقطعی از زندگی خود، دوست خیالی دارند؟ در مبحث روانشانسی کودک دوست خیالی در زندگی و رشد کودک چه اثراتی دارد؟
دوست خیلی کودک از کجا می‌آید؟
در سنین کودکی، یعنی قبل از مدرسه و دوران پیش دبستانی، کودک تخیل فعالی دارد. او به خیلی چیزها مثل وجود عمو نوروز اعتقاد دارد. دوست خیالی هم دقیقا شخصیتی مثل عمو نوروز یا مثلا بابانوئل است که برای کودک حضوری جدی دارد. در این مقطع سنی، کودکان باید تغییرات و تحولات زیادی را تجربه کنند. در حقیقت، موضوعات و چالش‌های جدید وارد زندگی کودک می‌شود که دست و پنجه نرم کردن با آن‌ها برای کودکان کمی دشوار است. دوستان خیالی باعث می‌شوند که مواجهه با چالش‌های تازه زندگی برای کودک آسان‌تر شود. وجود دوست خیالی موجب می‌شود تا کودک در رویارویی با تاریکی، ترس از دستشویی رفتن و کارهایی مانند آن تنها نباشد و شخصیتی، هر چند خیالی، به او قوت قلب بدهد.
دوست خیالی کودک علاوه بر کارکردهای حمایتی خود، باعث می‌شود که در برخی از شرایط راه فراری برای کودک وجود داشته باشد. مثلا وقتی فرزندتان کار بدی انجام می‌دهد و مقصر است، سریعا گناه خود را به گردن دوست خیالی خود می‌اندازد. به عبارت دیگر، وجود چنین شخصیت ذهنی در زندگی بچه‌ها، باعث می‌شود تا امورات مختلف را ساده‌تر از سر بگذرانند.
نگران دوست خیالی کودک خود نباشید
نگرانی بابت وجود دوست خیالی کودک در اصل کاری بیهوده است. هرگز سعی نکنید که کودک را مجبور به ترک دوست خیالی‌اش کنید یا در برابر وجود چنین شخصیتی جبهه بگیرید. در مبحث روانشانسی کودک، دوست خیالی کودک نه مشکلی جدی و نه نشان دهنده منزوی بودن کودک است. معمولا وقتی فرزندتان وارد ۴ تا ۶ سالگی می‌شود، دوست خیالی خود را ترک می‌کند. بنابراین با او در مسیر این دوستی همراه باشید و بدانید که موضوع چندان جدی نیست. حتی اگر لازم بود برای این دوست نادیده و عزیز، سر میز غذا، جایی هم تدارک ببینید. اصلا چه چیزی بهتر از یک دوست که همیشه همراه کودکت شما است و هر وقت هم حوصله‌اش را نداشته باشد، می‌رود دنبال کار خودش؟
دوست خیالی کودک را بیشتر بشناسید
شخصیت دوست خیالی کودک شما، خیلی چیزها را درباره شخصیت خود کودکت روشن خواهد کرد. پس نسبت به این دوست، علاقه و اشتیاق نشان بدهید و درباره‌اش سؤال کنید. دوست خیالی کودک دارای ترس‌ها، علائق، احساسات و رفتاری مشابه کودک شما است. پس هر چه درباره او بیشتر بدانید، انگار درباره فرزندتان شناخت بهتری پیدا کرده‌اید. البته حواستان باشد که در ابراز علاقه و کنجکاوی نسبت به دوست تخیلی فرزندتان، حد تعادل را رعایت کنید. زیرا ممکن است توجه بیش از حد به او باعث حسادت یا طولانی‌تر شدن حضور این خیال در زندگی فرزندتان شود. رعایت تعادل در برقراری ارتباط با این دوست خیالی، باعث قوی شدن قدرت تخیل کودک هم می‌شود.
مرزها و محدودیت‌هایی برای دوست خیالی تعیین کنید
اگر حضور پررنگ دوست غیرواقعی در زندگی شما بیشتر و بیشتر می‌شود، به طوری که گاهی کودک خطاهای خود را به گردن او می‌اندازد و در ابراز رفتارهای نامناسب، او را الگوی خود قرار می‌دهد، سریعا مرزها و محدودیت‌هایی تعیین کنید. مثلا اگر کودکت دیوارها را خط خطی می‌کند و علت آن را دوست خیالی خود موسوم به «گیگیلی» می‌داند، به او گوشزد کنید که هر خانه‌ای قوانین خودش را دارد. نقاشی کشیدن روی دیوار هر چند که در خانه گیگیلی مانعی ندارد، اما در منزل شما ممنوع است. نگذارید که کودک، کارهای بدی را که انجام می‌دهد به دوستش نسبت بدهد. به او یاد بدهید که چنین نوعی از سلب مسئولیت، مصداق دروغگویی است و دروغ گفتن کار خوبی نیست.
واقعیت را به زندگی کودک وارد کنید
هر چند که وجود دوست خیالی کودک برای شکل‌گیری تخیل و حتی خلاقیت مفید است، اما نباید آنقدر حضورش را در زندگی پررنگ کنید که کودکت از واقعیت فاصله بگیرد. اگر زندگی با این دوست خیالی خیلی خیلی جذاب باشد، دیگر امکان زندگی در دنیای واقعی با شادی و آسایش برای کودک وجود نخواهد داشت. پس سعی کنید فرزندتان را در جشن‌ها و برنامه‌های واقعی شرکت بدهید، او را به پارک ببرید و به پیدا کردن دوست واقعی تشویق کنید. اگر دوست خیالی کودک شما حضور پررنگی پیدا کرده و به جایی رسیده که نمی‌تواند دوستی پیدا کند، می‌توانید با خواندن مقاله «چگونه می‌توانید به کودک خود کمک کنید دوستان جدید پیدا کند؟» به او در پیدا کردن دوست کمک کنید. کودک باید بتواند با بچه‌های دیگر ارتباطی خوب داشته باشد و با کودکان هم سن و سال خود بازی کند.
شما چقدر با دوست خیالی کودک خود آشنا هستید؟ در برخورد با او چکار می‌کنید؟ تجربیات خودتان از این شخصیت خیالی را با ما در میان بگذارید.