خانم‌ها بیشتر در معرض ابتلا هستند
به‌طور کلی خانم‌ها بیشتر از آقایان این احساس ناخوشایند را تجربه می‌کنند که عادت ماهانه یکی از مهم‌ترین علل زمینه‌ساز محسوب می‌شود. این تغییرات هورمونی با بروز سردرد در روزهای پیش از شروع عادت ماهانه یا طی این مدت همراه است که به آن «میگرن قاعدگی» نیز گفته می‌شود. چنین سردردهایی در بعضی افراد بسیار شدید و طولانی است، به حدی که مانع انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود. افت ناگهانی ترشح هورمون استروژن در چند روز پیش از شروع عادت ماهانه و افزایش سطح پروژسترون در روزهای نخست شروع آن را باید مهم‌ترین عامل سردرد دانست. مصرف خوراکی‌های طبیعی برای حفظ سطح قند خون در حد طبیعی، خواب کافی، دوری از استرس و خستگی، مصرف مسکن‌هایی مانند استامینوفن و پرهیز از حضور در اماکن شلوغ و نورهای زننده می‌تواند در کاهش شدت و تسکین سردرد مؤثر باشد.مهم‌ترین انواع سردرد
سردرد عصبی تنشی: معمولاً ناشی از استرس و فشارهای عصبی طولانی‌مدت است و در این حالت عضلات پوست سر، گردن و صورت فشرده و منقبض می‌شود که عامل گرفتگی و درد خواهد بود. البته علل فیزیولوژیک دیگری مانند اضطراب، خستگی، فشار به گردن ناشی از کار طولانی با رایانه و... نیز می‌تواند زمینه‌ساز چنین سردردهایی شود.سردردهای عصبی تنشی که تقریباً همه افراد کم و بیش آن را تجربه کرده‌اند، معمولاً فشار مداومی ایجاد می‌کند و با درد تیرکشنده‌ای در تمام سر همراه است. در بیشتر موارد، شدت درد به‌خصوص در نواحی بالای چشم‌ها افزایش می‌یابد و با احساس گرفتگی در پیشانی و گردن نیز همراه می‌شود. ممکن است درد چند ساعت یا حتی چند روز تداوم داشته باشد.
به‌رغم اینکه سردرد بسیار آزاردهنده است. الزاماً نشانه‌ای از یک مشکل حاد سلامت تلقی نمی‌شود و تنها در بعضی موارد می‌تواند ناشی از پرفشاری خون، سکته، تومور مغزی و برآمدگی عروق مغز باشد. درمان در وهله اول به عامل زمینه‌ساز بستگی دارد اما غالباً مصرف داروهای مسکن معمول مانند استامینوفن بی‌ضرر است و به بهبود سریع‌تر کمک می‌کند
میگرن: غالباً سردرد بسیار شدیدی است که فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره بازمی‌دارد. با اینکه هنوز علت دقیق برای میگرن تشخیص داده نشده، می‌توان عواملی مانند تغییرات هورمونی دوران عادت ماهانه، مصرف خوراکی‌هایی مانند شکلات و پنیرهای مانده، بوهای زننده، کم‌خونی و استرس را زمینه‌ساز آن دانست.
شدت سردردهای میگرنی از خفیف تا شدید متغیر است و معمولاً از یک سمت سر شروع می‌شود و به سمت دیگر نیز سرایت می‌کند. شدت و مرکز درد، همچنین مدت تداوم آن در افراد و شرایط مختلف، متفاوت است. دردهای میگرنی حالت تپشی دارد و عموماً با حالت تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی، تحریک‌پذیری بالا نسبت به نور، صدا و بوها همراه است. حمله میگرنی ممکن است چند ساعت یا چند روز ادامه داشته باشد اما به طور متوسط بیماران از 18- 12 ساعت شکایت دارند.
سردرد سینوزیت: پس از عفونت مجاری تنفسی فوقانی ممکن است چنین سردردهایی بروز پیدا کند که شدت آن به باکتری‌های عامل عفونت در سینوس‌ها بستگی خواهد داشت. در این حالت فرد علاوه بر سردرد معمولاً دچار احتقان و گرفتگی بینی نیز می‌شود.
سردرد خوشه‌ای: این نوع سردرد نسبت به انواع دیگر شیوع کمتری دارد اما درد بسیار شدید در یک سمت سر، پشت سر یا اطراف یک چشم مشخصه بارز آن است. سردرد خوشه‌ای معمولاً در یک بازه زمانی طی چند روز، هفته یا سال بروز پیدا می‌کند و سپس ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها خاموش باشد. با اینکه علل دقیقی برای آن ذکر نشده، مصرف الکل می‌تواند در آن نقش داشته باشد.
هر نوبت عود سردرد خوشه‌ای 90- 20 دقیقه طول می‌کشد. معمولاً در زمان خواب شروع می‌شود و در یک سمت سر یا درد بسیار شدید همراه است. قرمزی، اشک‌ریزش و افتادگی پلک در سمت درد، همچنین احتقان و آبریزش بینی نیز دیگر علائم این نوع سردرد است.
زمانی که نباید سردرد را بی‌اهمیت دانست
با اینکه سردرد الزاماً علامت خطر جدی نیست و خودبه‌خود بهبود می‌یابد، در صورت بروز درد ناگهانی و بسیار شدید، تشدید درد در حالت دراز کشیده یا عدم امکان خوابیدن، تشنج، کاهش هوشیاری و اختلالات فیزیولوژیک، حالت تهوع مداوم و استفراغ، تشدید درد طی دوره چند روز یا چند هفته و درد متفاوت با سردردهای همیشگی باید فوری به پزشک مراجعه کرد. همچنین ناتوانی عملکردهای عصبی مانند اختلال تعادل، ضعف، بی‌حسی، اختلالات گفتاری و بینایی به‌عنوان علائم سکته مغزی ممکن است با سردرد همراه باشد. از طرفی، سردرد یکی از نشانه‌های برخی بیماری‌های وخیم مانند مننژیت نیز تلقی می‌شود که در این شرایط با درد ناگهانی همراه با تب، خشکی گردن و اختلال بینایی بروز می‌یابد.بیشتر بخوانید
ضرورت تشخیص و درمان توسط پزشک متخصص
اگر سردرد، مداوم و شدید باشد، پزشک انجام آزمایش‌هایی برای اطمینان از زمینه‌های جدی خطر مانند سکته مغزی یا مننژیت و... را ضروری می‌داند. همچنین توجه به وضعیت عمومی بیمار مانند سطح استرس، شرایط شغلی و زندگی... کنار آزمایش‌های دقیق به تشخیص سردرد کمک می‌کند. البته در بعضی موارد بررسی‌های دقیق‌تر از طریق ام‌آرآی، نوار مغز و... نیز اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.منبع: هفته نامه سلامت - دکتر سمیرا امین‌زاده، متخصص مغز و اعصاب