سردرد در کودکان از نوع سردرد در بزرگسالان است اما علائم آن با کمی تفاوت ظاهر می شود که در ادامه به بررسی آن می پردازیم
سردرد کودکان و هر آنچه باید در مورد آن بدانید
سردرد کودکان مشکل رایجی است که معمولا زیاد هم جدی نیست. مانند بزرگسالان، کودکان هم دچار انواع مختلف سردردها می شوند، مانند سردردهای میگرنی و سردردهای استرسی. به علاوه کودکان دچار سردردهای مزمن روزانه نیز می شوند.
در برخی موارد سردردها به خاطر عفونت، استرس بالا و اضطراب و ضربات خفیف به سر بروز می کنند. به هرحال مهم است که به علائم سر درد کودک خود توجه کنید و اگر سردردها به طور مداوم بروز می کنند یا بدتر می شوند، با پزشک مشورت کنید. سردردهای کودکان معمولا با داروهای موجود در بازار و تغییراتی در سبک زندگی بهبود می یابند.
علائم سردرد کودکان
کودکان به همان سردردهای بزرگسالان مبتلا می شوند، اما علائم آنها متفاوت است. به عنوان مثال درد میگرنی در کودکان ممکن است کمتر از 4 ساعت طول بکشد، در حالیکه در بزرگسالان حداقل 4 ساعت طول می کشد.
تفاوت ها در علائم تعیین نوع سر درد را در کودکان دشوار می سازد، به ویژه در کودکان کم سن و سال که توانایی توصیف علائم را ندارند. به طور کل برخی علائم تحت شرایط خاص بیشتر بروز می کنند.
میگرن کودکان
میگرن باعث بروز علائم زیر می شود:
- سردرد ضربان دار یا تپش دار
- دردی که با فعالیت بدتر می شود.
- حالت تهوع
- استفراغ
- درد شکم
- حساسیت شدید به نور
حتی نوزادان هم ممکن است به میگرن مبتلا شوند. کودکی که نمی تواند مشکل خود را بیان کند، گریه می کند و سر خود را به نشانه درد شدید نگه می دارد.
سر درد تنشی
سردرد تنشی باعث بروز موارد زیر می شود:
- سفتی فشار دهنده در عضلات سر یا گردن
- درد خفیف یا متوسط بدون ضربان در هر دو طرف سر
- دردی که با فعالیت های جسمی بدتر نمی شود.
- سردردی که با تهوع و استفراغ همراه نیست.
در این شرایط کودکان کم سن و سال به بازی های خود ادامه نمی دهند و بیشتر تمایل به خوابیدن دارند. سردردهای تنشی ممکن است از 30 دقیقه تا چندین روز طول بکشد.
سردرد خوشه ای
این نوع سردرد در کودکان زیر 10 سال رایج نیست. سردرد خوشه ای دارای ویژگی های زیر است:
- این نوع سر درد در گروه های 5 تایی یا بیشتر رخ می دهد و ممکن است روز درمیان یک بار بروز کند یا 8 بار در یک روز اتفاق بیفتد.
- این نوع سردرد به شکل تیز در یک طرف سر رخ می دهد و کمتر از 3 ساعت طول می کشد.
- سر درد خوشه ای با ریزش اشک از چشم، آبریزش و احتقان بینی و بی قراری همراه است.
سردرد مزمن روزانه
در صورتیکه سردردهای میگرنی یا تنشی بیشتر از 15 روز در ماه رخ دهند، پزشکان به آنها سردردهای مزمن روزانه یا CDH می گویند. سردردهای مزمن روزانه ممکن است براثر عفونت، ضربه جزئی به سر یا مصرف بیش از حد داروهای ضد درد بروز کند.
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
اکثر سردردها جدی نیستند، اما در صورت مشاهده موارد زیر در کودک خود به پزشک مراجعه کنید:
- درد باعث بیدار شدن کودک از خواب می شود.
- درد شدیدتر می شود یا بیشتر رخ می دهد.
- شخصیت کودک را تغییر می دهد.
- پس از یک صدمه به سر بروز می کند.
- کودک به طور مداوم استفراغ می کند یا بینایی وی تغییر می کند.
- همراه با تب سفتی یا درد گردن است.
علت سردرد کودکان
عواملی وجود دارند که باعث بروز سردرد در کودکان می شوند، این علائم عبارتند از:
- بیماری و عفونت. بیماری های رایج مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا، عفونت گوش و عفونت سینوسی برخی از رایج ترین علل سردرد در کودکان هستند. عفونت های جدی تر مانند مننژیت یا آنسفالیت* نیز باعث بروز سردرد می شوند، اما معمولا با علائم دیگری مانند تب یا سفتی گردن همراه هستند.
- ضربه به سر. کبودی ها و ضربات باعث بروز سردرد می شوند. گرچه اکثر صدمات وارد شده به سر خفیف هستند، اما اگر ضربه شدیدی به سر کودک وارد شد فورا به پزشک مراجعه کنید. به علاوه اگر سردرد کودک پس از ضربه بدتر شد، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
- عوامل عاطفی.اضطراب – که عامل بروز آن معلم ها، هم سن و سالان و والدین می باشند – نقش مهمی در بروز سردرد کودکان بازی می کنند. کودکان مبتلا به افسردگی معمولا دچار سردرد می شوند، به ویژه اگر احساس تنهایی و اندوه داشته باشند.
- استعداد ژنتیکی. سردرد، به خصوص میگرن، در بین اعضای خانواده موروثی می باشد.
- برخی غذاها و نوشیدنی ها.نیترات – یک ماده نگهدارنده موجود در گوشت – و برخی افزودنی های غذایی MSG باعث بروز سردرد می شوند. به علاوه کافئین زیاد که در نوشابه ها، شکلات، قهوه و چای موجود است، نیز باعث بروز سردرد می شوند.
- مشکلات مغزی. مشکلاتی مانند آبسه یا خونریزی مغزی به ندرت باعث بروز سردرد می شوند و معمولا با مشکلات دیگری مانند مشکلات بینایی، سرگیجه و عدم تعدل همراه است.
*آنسفالیت یا التهاب مغز Encephalitis:به معنی التهاب حاد بافت مغزی است. شایع‌ترین نوع آن آنسفالیت ویروسی می‌باشد. ویروس خود را از طریق خون به مغز می‌رساند و در عملکرد آن اختلال ایجاد می‌کند.
عوامل تشدید کننده
هر کودکی ممکن است به سردرد مبتلا شود، اما این مشکل در برخی کودکان رایج تر است:
- دختران پس از رسیدن به سن بلوغ
- کودکانی که دارای سابقه خانوادگی سردرد هستند.
- نوجوانان بزرگسال
تشخیص بیماری
برای شناخت علت سردرد کودکان، پزشک اقدامات زیر را انجام خواهد داد:
- بررسی سابقه سردرد. پزشک از شما یا کودکتان می خواهد که جزئیات سردرد را توصیف کند تا علت بروز سردرد را مورد بررسی قرار دهد. به علاوه پزشک برای مدتی رژیم غذایی خاصی را توصیه خواهد کرد. والدین نیز باید جزئیات سردرد کودک خود را ثبت کنند، جزئیاتی مانند شدت سردرد، استمرار آن و عوامل بروز سردرد.
- معاینه جسمی. پزشک معاینات جسمی بر روی فرد انجام می دهد، از جمله اندازه گیری قد و وزن کودک، دور سر، فشار خون و نبض. همچنین چشم ها، گردن، سر، شانه ها و ستون فقرات کودک را نیز معاینه می کند.
- معاینات عصبی. پزشک مشکلات حرکتی، هماهنگی و حسی فرد را مورد بررسی قرار می دهد.
اگر کودک شما سالم است و تنها مشکل مربوط می شود به سردرد، آزمایش زیادی نیاز نخواهد بود. به هرحال در برخی موارد اسکن و دیگر ارزیابی های تصویری به تشخیص دقیق بیماری یا رد کردن دیگر علائم کمک خواهند کرد. این آزمایش ها عبارتند از:
- سی تی اسکن. این فرایند تصویری از یک سری اشعه های ایکس هدایت شده توسط کامپیوتر استفاده می کند و این اشعه ها به سمت مغز کودک می روند. با استفاده از این روش پزشکان می توانند عواملی مانند عفونت، تومور یا سایر مشکلات پزشکی که باعث بروز سردرد می شوند را تشخیص می دهند.
- ام آر آی. در این روش با استفاده از آهنربای قوی نمایش دقیقی از مغز بیمار ارائه می شود. این روش به پزشک در تشخیص تومورها، سکته مغزی، آنوریسم، بیماری های عصبی و دیگر ناهنجاریهای مغزی کمک می کند. به علاوه ام آر آی به بررسی رگ های خونی مغز نیز کمک می کند.
- مایع نخاعی. اگر پزشک نسبت به مننژیت باکتریایی یا ویروسی تردید داشته باشد که باعث بروز سردرد کودک شده است، نمونه ای از مایع نخاعی کودک را می گیرد. در این روش یک سوزن نازک بین دو مهره در کمر قرار گرفته و بخشی از مایع نخاعی برای بررسی آزمایشگاهی گرفته می شود.
تهیه و ترجمه : گروه سلامت سیمرغ