اكثر اين گياهان را كاكتوس ها و يا ديگر گياهان گوشتی تشكيل می دهند

 

كاكتوس ها در بين گياهان بی شماری كه در روی زمين می رويند، گروهی به علت كم نياز بودن و داشتن شكل ويژه و روش زندگی مخصوص به خود، سادگی نگهداری و پرورش و در عين حال داشتن زيبائی خاص و گل های بسيار دلفريب، لطيف و زيبا، دارای امتيازات بسيار ارزنده ای می باشند. اين گياهان با ذخيره كردن آب و مواد غذائی بيشتر در بافت های خود قابليت بردباری و سازگاری زياد داشته و مخصوصأ در برابر خشكی و كم آبی بسيار مقاوم هستند.

 

اكثر اين گياهان را كاكتوس ها و يا ديگر گياهان گوشتی تشكيل می دهند. اين گياهان در سرتاسر كره زمين از بيابان های خشک آمريكا و آفريقا تا انتهای قاره آسيا به چشم می خورند و عجيب اينكه شكل جالب و گل های لطيف و فوق العاده زيبا و رنگين اين گياهان بيش از حد دل انگيز و سحرآميز است و نظر هر بيننده را به خود جلب می كند.

رويشگاه های طبيعی اكثر اين گياهان در نقاطی از بيابان های خشک كره زمين قرار دارد كه ميزان بارندگی در آنها بسيار كم است و ساليان سال حتی قطره بارانی در آن نمی بارد ولی وجود اين گياهان گوشتی و برخی كاكتوس ها می توانند چنين شرايط سخت زيستی را با بردباری شگفت انگيز تحمل نمايند و زنده و زيبا بمانند. نگهداری و پرورش، مراقبت و تكثير اين گياهان نيز بسيار آسان است و اين خود باز هم امتياز بزرگی برای آنها بشمار می رود.

در كشور ما ايران تا 30 ـ 40 سال اخير گياهان اين گروه چندان مورد توجه نبود ولی اخيرأ همگام با مردم جهان، دوستداران و خواستاران بسياری برای اين گياهان در كشور ما بوجود آمده و بر تعداد جمع آوری كنندگان و پرورش دهندگان اين گياهان افزوده شده است.

 

گياهان گوشتی و كاكتوس ها همه يک جور نيستند و هر يک به جنس يا تيره ای از گياهان تعلق داشته و دارای ويژگی خاصی است كه دانستن آنها كار نگهداری و تكثير گياه را آسانتر می نمايد. تجربه نشان داده است كه اكثر گياه گوشتی و كاكتوس ها را می توان در شرايط منزل و آپارتمان بخوبی نگاه داشته و وادار به گل دادن نمود.

در قرن بيستم توجه مردم جهان به كسب اطلاعات هرچه بيشتر درباره اين گياهان بطور قابل ملاحظه ای بالاتر رفته است. مردم عادی همه گياهان گوشتی را ظاهرأ جزء كاكتوس ها بشمار می آورند. ولی بايد دانست كه همه كاكتوس ها گياهان گوشتی هستند، در صورتی كه همه گياهان گوشتی جزء تيره كاكتوس ها نيستند و برخی از آنها جزء تيره های ديگر گياهی مانند : تيره سوسن ها، آناناس ها، آماريليس ها ( نرگس ها ) و غيره می باشند.  

 

1. کاکتوس  Mammillaria elongata

این کاکتوس به صورت استوانه ای و انگشتی شکل رشد می کند

 

خانواده: Cactaceae 

نام علمی: Mammillaria elongata

نام های دیگر: Chilita elongata ،Leptocladodia elongata ،Mammillaria echinaria ،Chilita echinaria 

 

زیستگاه اصلی: مکزیک، آمریکای جنوبی 

شکل ظاهری: به صورت استوانه ای و انگشتی شکل رشد می کند. 

 

شکل تیغ: مجموعه 14 تا 25 تیغ زرد و نارنجی رنگی به طول یک سانتیمتر که به طرف خود مامیلاریا برگشته شده اند. بعضی مواقع در مرکز این تیغ ها یک یا دو تیغ 1.5 سانتی متری رشد می کند. 

 

شکل گل: گل های زرد کم رنگ و صورتی رنگی که طول و عرض آن از یک سانتی متر تجاوز نمی کند. 

 

میوه: میوه های بنفش رنگ کوچکی که در آن پر از بذر های قهوه ای رنگ می باشد. 

 

خاک مناسب: خاکی که دارای ماسه و خاک لوم و مقداری پیت ماس باشد و زه کشی خوبی داشته باشد.

 

نور مناسب: به نور زیاد و غیر مستقیم نیاز دارد.

دمای مناسب: تا 4 درجه زیر صفر را به مدت کوتاه تحمل می کند.

 

آبیاری: در تابستان به طور منظم و پس از خشک شدن خاک آبیاری شود و در زمستان بسیار محدود شود. این کاکتوس بسیار مستعد پوسیدگی می باشد در آبیاری آن بسیار دقت شود. 

 

کود دهی: نیاز خاصی به کود ندارد اما می توان از کودهای کم نیتروژن یک یا دو بار در سال و در فصل رشد استفاده کرد. 

 

تکثیر: از طریق قلمه زدن و بذر

 

2. کاکتوس Echinocactus grusonii

خاک مناسب این کاکتوس خاکی است که زهکشی خوبی داشته باشد

خانواده:  Cactaceae

نام علمی: Echinocactus grusonii

 

توضیح نام: به این دلیل بشکه طلایی نامیده می شود که وقتی مسن می شود شبیه بشکه گرد و بزرگ می شود.

 

نام های دیگر: Golden barrel cactus ،Golden ball cactus ،Mother-in-law’s-seat ،Mother-in-law’s-cushion

 

زیستگاه اصلی: مرکز مکزیک

 

شکل ظاهری: به صورت کروی می باشد که با آرئول های خزدار زیادی احاطه شده است و تا 180 سانتی متر در قطر رشد می کند و بسیار کند رشد می باشد.

 

شکل تیغ: در هر آرئول چندین تیغ 4 سانتی متری زردطلایی رنگ دارد.

 

شکل گل: گل های زرد 4 سانتی که در روی سر کاکتوس می رویند. در بهار و تابستان در روز شکوفا می شوند و فقط کاکتوس های بالغ که نور خوبی دریافت کرده اند گل می دهند.

 

میوه: میوه کوچک و زرد رنگ که دارای کیسه بذر های مشکی ریز می باشد.

خاک مناسب: خاکی که زهکشی خوبی داشته باشد. 

 

نور مناسب: به نور زیاد و غیر مستقیم نیاز دارد. اگر گروزونی شما در محل کمنوری بوده آن را ناگهان به محل پرنور نبرید ، با اینکار گروزونی شما به شدت دچار آفتاب سوختگی می شود. 

 

دمای مناسب: سرما را تا حد قابل توجهی می تواند تحمل کند به شرطی که خاک و تنه آن خیس نباشد.

 آبیاری: به طور منظم و پس از خشک شدن خاک آبیاری شود. این کاکتوس در بهار و تابستان رشد می کند و در تابستان به آبیاری دقیق و منظم نیاز دارد. 

 

کود دهی: با کود های دارای پتاسیم در تابستان کوددهی شود. 

تکثیر: از طریق کشت بذر.

 

3. کاکتوس Gymnocalycium mihanovichii cv. HIBOTAN

گل این کاکتوس به طول 6 تا 7 سانتی متر و به رنگ صورتی کم رنگ و یا بنفش کم مایه می باشد

 

خانواده:  Cactaceae
نام علمی: Gymnocalycium mihanovichii cv. HIBOTAN

توضیح نام: به پاس تلاش های آقای Nicolas mihanovich دریانورد یوگوسلاو قرن بیستم که حامی تحقیقات گیاه شناسی بود، نام گذاری شده است. نام های دیگر: Moon cactus، Ruby ball، Gymnocalycium mihanovichi friedrichii.

زیستگاه اصلی: آمریکای جنوبی به خصوص پاراگوئه

شکل ظاهری: کاکتوسی کروی و فاقد کلروفیل بوده که در رنگ های قرمز، زرد، نارنجی، صورتی یا بنفش و گاهی سفید یافت می شود. دارای 8 تا 14 پره می باشد و به دلیل فقدان کلروفیل پیوند زده می شود.

شکل تیغ: هر آرئول دارای 3 تا 6 تیغ قهوه ای رنگ به طول 7 تا 10 میلی متر می باشد که معمولا به عقب خم شده اند.

شکل گل: گل این کاکتوس به طول 6 تا 7 سانتی متر و به رنگ صورتی کم رنگ و یا بنفش کم مایه می باشد. از اواسط بهار تا اواسط تابستان این کاکتوس به گل می نشیند. این کاکتوس فاقد برگ می باشد.

میوه: به قطر 1 سانتی متر و طول 4 سانتی متر و به رنگ سبز خاکستری و یا قرمز می باشد.

خاک مناسب: خاک این کاکتوس بستگی به پایه ی مورد استفاده برای پیوند دارد ولی از خاک غنی و مقوی استفاده کنید.

نور مناسب: این کاکتوس در مقابل تابش مستقیم آفتاب تحمل نداشته و بهتر است در نیم سایه و یا نور فیلتر شده نگه داری شود.

دمای مناسب: به هیچ عنوان تحمل یخبندان را ندارد و بهتر است در زمستان در دمای بین 5 تا 15 درجه نگه داری شود.

آبیاری: آبیاری بستگی به پایه دارد ولی معمولا طبق آبیاری کاکتوس ها در تابستان پس از خشک شدن خاک و در زمستان بسیار محدود آبیاری می شود.

کود دهی: در تابستان با کودهای حاوی پتاسیم تغذیه شود.
تکثیر: از طریق پیوند زدن جوانه هایی که تولید می کند. بهترین پایه Hylocereus می باشد.

4. کاکتوس Mammillaria prolifera

کاکتوس Mammillaria prolifera دارای میوه چماقی شکل، به رنگ قرمز می باشد

 

خانواده: Cactaceae
نام علمی: Mammillaria prolifera

نام های دیگر: Mammillaria stellaris  Mammillaria pusilla
زیستگاه اصلی: مکزیک

شکل ظاهری: دارای ساقه ای کروی، استوانه ای شکل به رنگ سبز تیره است که شاخه های (پاجوش ها) زیادی از آن منشعب می شود و دسته ای از کاکتوس به ارتفاع 10 سانتی متر تشکیل می دهند.

شکل تیغ: مجموعه ی 25 تا 40 تیغ زردسفید رنگ به طول 3 تا12 میلی متر که در میان آن ها 5 تا12 تیغ زرد رنگ دیگر به طول 4 تا 9 میلی متر با نوک تیره تر قرار گرفته است.

شکل گل: دارای گل هایی کوچک و قیفی شکل به رنگ کرم و یا زرد متمایل به صورتی می باشد که در اواسط بهار ظاهر می شوند.

میوه: چماقی شکل، به رنگ قرمز و به طول 2 سانتی متر می باشد.

خاک مناسب: خاکی که دارای ماسه و خاک لوم و مقداری پیت ماس باشد و زه کشی خوبی داشته باشد.حساسیتی نسبت به اسیدی و یا قلیایی بودن خاک ندارد.

نور مناسب: به نور زیاد و غیر مستقیم نیاز دارد اما در نیم سایه نیز به خوبی رشد می کند.
دمای مناسب: بهتر است دمای هوا زیر 10 درجه نباشد.

آبیاری: در تابستان به طور منظم و پس از خشک شدن خاک آبیاری شود و در زمستان بسیار محدود شود.

کود دهی: نیاز خاصی به کود ندارد اما می توان از کودهای کم نیتروژن یک یا دو بار در سال و در فصل رشد استفاده کرد.

تکثیر: از طریق قلمه زدن و بذر

5. کاکتوس Opuntia ficus-indica

میوه های کاکتوس

 

خانواده: Cactaceae
نام علمی:  Opuntia ficus-indica
نام های دیگر:  Indian Fig ،Mission Cactus ،Smooth Mountain Prickly Pear،Smooth Prickly Pear،Tuberous Prickly Pear
زیستگاه اصلی: مکزیک

شکل ظاهری: کاکتوس به شکل پدهای پهنی روی هم رشد می کند و رشد بسیار زیادی دارد.

شکل تیغ: بعضی گونه ها فاقد تیغ می باشند ولی بعضی مجموعه تیغ های بسیار ریزی دارند

شکل گل: معمولا گل های زرد رنگ دارد ولی قرمز هم دیده شده

میوه: پس از گلدهی میوه ای انجیر شکل تولید می کند که خوراکی نیز می باشد و خواص فراوانی دارد.

خاک مناسب: خاک دارای زه کشی مناسب که سنگریزه ی زیادی داشته باشد. این کاکتوس از آنجائیکه رشد زیادی دارد باید هر سال به گلدان بزرگتر منتقل شود. در ترکیب خاک این کاکتوس بهتر است از ماسه بادی استفاده نشود.

نور مناسب: نور زیاد حتی آفتاب مستقیم

دمای مناسب: این کاکتوس به سرما بسیار حساس است و دما در شب نباید به صفر و یا پایینتر برسد.گیاه فورا از بین خواهد رفت.

آبیاری: در تابستان آبیاری کامل ولی با فاصله ی مناسب که خاک حتما خشک شده باشد.در زمستان تا اندازه ای آبیاری شود که چروکیده نشود. در کل کاکتوس مقاومی از نظر نیاز آبی می باشد.

کود دهی: در تابستان کود داده شود.

تکثیر: از طریق قلمه و پاجوش هایی که تولید می کند. از طریق بذر نیز قابل تکثیر است و در داخل میوه آن تعداد زیادی بذر می باشد.

 

مراقبت های لازم :

اكثر گياهان گوشتی و كاكتوس ها در فروردين ماه فعاليت و رشد خود را آغاز می كنند

 

• اكثر گياهان گوشتی و كاكتوس ها پس از گذراندن استراحت زمستانی در فروردين ماه فعاليت و رشد خود را آغاز می كنند.

• به ويژه اين شروع رويش از نيمه دوم فروردين ماه به بعد شديدتر می شود.

• بنابراين شايسته است كه اين مرحله از زندگی كاكتوس ها و گياهان گوشتی مورد توجه قرار گيرد.

• در اين ماه كه فصل زمستان را پشت سر گذاشته گياه در گلدان بوده خاک آن مرتبأ شسته شده، گلدان از ريشه گياه پُر شده و عرصه زندگي برای دوره جديد رويش گياه تنگ تر شده است.

• بنابراين بايد آن را از گلدان زمستانه بيرون آورد و به تناسب بزرگی بوته آن، گلدان جديدی را براي آن در نظر گرفته و گلدان را عوض كرد.

• با تعويض گلدان، ريشه در مجاورت خود خاک جديد و غنی و حاصلخيز پيدا كرده و به راحتی رشد خود را آغاز می نمايد و حاصل رشد آن گسترش قسمت های گياه می باشد.

• برای كاشت اين گياهان گلدانهاي سفالي معمولی با ابعاد متفاوت بهترين گلدان ها هستند زيرا از جدار متخلخل آنها اولا رطوبت اضافی گلدان به بيرون نشت كرده سلامت ريشه گياه را تأمين می كند و ثانيأ هوا می تواند وارد فاصله خاكدانه های گلدان شده و در اطراف ريشه تهويه كافی صورت گيرد.

• در برخی از كشورهای اروپايی و صنعتی كه گلدان های سفالی كم است كاكتوس ها و گياهان گوشتی را معمولا در ظروف و گلدان های پلاستيكی می كارند ولی بايد گفت كه در اين صورت رشد گياه كاهش يافته و گياه ضعيف و ناتوان می گردد و مدت های مديدی كوچک و بدون گسترش باقی می ماند.

• از نظر خاک كاكتوس ها به خاک های آلی و كودهای حيوانی زياد نياز چندانی ندارند و در روی خاک های معدنی نيز بخوبی می رويند و گل می دهند.

• بنابراين برای انتخاب خاک گلدان آنها مخلوط های زيرين را پيشنهاد می كنيم كه بر حسب در دسترس بودن می توان از آنها استفاده نمود.