پاسخ به:بازی ، دنیای کودکان
شنبه 19 آبان 1397 10:16 AM
کودکان روحیات متفاوتی دارند و با توجه به ویژگی‌های خود، بازی‌های مختلفی را تجربه می‌کنند.
عواملی که در انتخاب نوع بازی کودکان دخالت دارد عبارتند از: تفاوت‌های فردی، میزان سلامتی، سطح رشد جسمی و حرکتی، بهره‌ی هوشی، جنسیت، خلاقیت، فرهنگ خانواده و موقعیت جغرافیایی. بر همین اساس بازی به انواع گوناگون تقسیم می‌شود:
از قدیمی ترین نوع بازی‌هاست، به ابزار مخصوص نیازمند است، هم به صورت انفرادی و هم به صورت گروهی انجام می‌شود، برای مصرف انرژی اضافی بدن و نجات یافتن از خستگی و کسالت بسیار مفید است و رفتارهای ناآرام و پرخاشگری توأم با عصبانیت کودک را کاهش می‌دهد.
کودک به تقلید نقش‌هایی می‌پردازد که آن‌ها را باور کرده است. معمولاً بهترین شخصیت‌ها برای شروع ایفای نقش، والدین، برادران، خواهران و دوستان هستند. کودک از ایفای نقش آنان لذت برده و تجربه کسب می‌کند. در دوره‌ی دبستان بیشتر نقش معلمان را تقلید می‌کند، در حالی که در دوره‌ی نوجوانی از تقلید رفتار بزرگسالان دوری می‌کند و به تقلید رفتار همسالان می‌پردازد که این خود آغازی است برای هماهنگی و همسو شدن با گروه‌های اجتماعی و ایفای نقش‌های واقعی زندگی.
کودک در تقلید از بزرگترها از لباس و وسایل مخصوص آن‌ها نیز استفاده می‌کند، مانند پسر کوچکی که کت پدر را به تن کرده، عینک او را به چشم می‌زند و یا دختر بچه‌ای که کفش پاشنه‌دار مادر را پوشیده و به زحمت راه می‌رود.
زمانی که کودک دستیابی به ابزار و وسایل مورد نیاز خود را غیرممکن می‌بیند، نیازها و آرزوهای خود را با استفاده از وسایل نمادین و از طریق بازی بیان می‌کند. برای مثال بر تکه‌ای چوب سوار شده، این طرف و آن طرف می‌رود، مانند این که سوار بر اسبی شده و آن را هدایت می‌کند. این نوع بازی‌ها یکی از بهترین شیوه‌های بازی درمانی محسوب می‌شوند.
مهمترین وسیله ی آموزش کودک، استفاده از وسایل بازی مناسب است، مانند مکعب‌های چوبی که کودک با جور کردن و دسته‌بندی کردن آن‌ها می‌تواند با مسائل اساسی اما ساده و آسان ریاضی آشنا شود. از خانه‌‌ی کوچک اسباب‌بازی برای آشنا کردن کودک با واقعیت‌های موجود زندگی می‌توان استفاده کرد. بازی‌های آموزشی موجب تقویت حواس و رشد قوای ذهنی و اجتماعی کودک می‌شوند، به شرط آن که سعی کنیم کنترل اصلی بازی در اختیار کودک باشد و جهت و مسیر آن را او تعیین کند.
کودک از طریق به وجود آوردن چیزی، عقاید و احساساتش را اظهار می‌کند، مانند نقاشی، موسیقی، خمیربازی، شن‌بازی و یا استفاده از لغات که او را قادر می‌سازد تا در آینده داستان، شعر و نمایشنامه بنویسد.
1- به بازی کودکان اهمیت دهیم، زیرا زندگی آن‌ها در بازی شکل واقعی به خود می‌گیرد.
2- تلاش کنیم تا بازی‌های کودکان متناسب با فرهنگ و ارزش‌های خانواده باشد.
3- با دقت در تفکرات خلاق و پویای کودکان در حال بازی می‌توانیم با چگونگی شخصیت آن‌ها بیشتر آشنا شویم.
4- در بازی کودکان دخالت نکنیم اما راهنما و کمک کننده ی خوبی باشیم.
5- با همبازی شدن با کودکان راه دوستی‌ها را باز کنیم و راه پنهان کاری‌های دوره‌ی نوجوانی را ببندیم.
6- کاری کنیم که بازی به صورت تجربه‌ای لذت‌بخش در ذهن کودک باقی بماند.
7- برای متوقف کردن بازی از امر و نهی استفاده نکنیم.
8- با توجه به روحیه‌ی کنجکاو کودک، به گونه‌ای او را راهنمایی کنیم که به تفکر مثبت و اندیشه خلاق و سازنده دست یابد.
9- مراقب باشیم که محیط بازی موجب آسیب جسمی، فکری و یا روانی نشود.
10- در انتخاب نوع بازی، به سن، جنس و توانایی‌های فرزندمان توجه کنیم.
11- نوع و مدت زمان بازی فرزندمان را طوری کنترل کنیم که از فشارهای هیجانی و روحی بیش از حد دور باشد (به ویژه بازی‌های رایانه‌ای).
12- برای انتخاب الگوهای صحیح، زمینه‌ی مناسبی را برای بازی‌های تقلیدی کودکانمان فراهم نماییم.
13- از محدود کردن کودک در هنگام بازی بپرهیزیم.
14- وسایل بازی را مناسب سن و رشد جسمی و ذهنی کودک تهیه کنیم.
15- آداب اجتماعی و چگونگی رفتار با دیگران را ضمن همبازی شدن با کودکان می‌توانیم به صورت غیرمستقیم به آن‌ها بیاموزیم.
16- به مطالب و نحوه‌ی بیان کودکان در بازی به خوبی توجه کنیم، زیرا احساسات و مشکلات زندگی واقعی آن‌ها در بازی منعکس می‌شود.
17- برای انتخاب همبازی‌های خوب، فرزندمان را غیرمستقیم راهنمایی کنیم، زیرا رفتارهای یک همبازی خوب تاثیر بسیار مثبتی در آینده‌ی او خواهد داشت.
18- اگر در حضور فرزندمان با وسایل موجود در خانه برای او اسباب‌بازی (ماشین، عروسک و...) بسازیم، ارتباط عاطفی میان ما و کودکمان تقویت خواهد شد.
19- برای تقویت حس همکاری و مسوولیت‌پذیری فرزندمان با او توافق کنیم که پس از بازی، اسباب‌بازی‌های خود را جمع کرده و سرجایش بگذارد و گرنه دفعه ی بعد اجازه ی استفاده از آن‌ها را نخواهد داشت.
20- از فرزندمان بخواهیم که اجازه دهد تا همبازی‌هایش از اسباب‌بازی‌های او استفاده کنند، زیرا این کار موجب تقویت حس نوع دوستی و تسهیل در ارتباط با دیگران می‌شود.
21- اسباب‌بازی‌گران قیمت ممکن است وسیله ی بازی مفیدی نباشد. هنگام خرید توجه داشته باشیم که اسباب‌بازی باید بتواند قدرت خلاقیت و سازندگی فرزندمان را رشد دهد. وسایل بازی جور کردنی، پازل‌ها، خمیربازی، گل‌رس و... اسباب‌بازی‌های مناسبی به شمار می‌روند.
22- اگر کودکان در هنگام بازی با هم اختلاف پیدا کردند اجازه بدهیم خودشان مشکل را حل کنند. در صورتی که اختلاف تشدید شود فقط آن‌ها را از هم جدا کنیم و هرگز از یکی از طرفین، جانبداری نکنیم.
23- در محیط‌های بازی گروهی مثل زمین بازی کودکان در پارک‌ها، اجازه دهیم بچه‌ها با هم دوست شوند و بازی کنند، از وارد شدن به محیط بازی کودکان بپرهیزیم.
24- از همبازی شدن کودکان با افراد بزرگتر از خود به ویژه «نوجوانان و جوانان» اکیداً جلوگیری کنیم.
25- کودکان همواره نیازمند بازی هستند، پس اسباب بازی‌های مناسب هر مکان را همراه خود داشته باشیم.
26- کودکان باید به مجموعه‌ای از بازی‌های جسمی، اجتماعی، عاطفی و ذهنی بپردازند. هنگامی که فقط یکی از بازی‌ها را انجام می‌دهند (مثلاً بازی‌های رایانه‌ای)، از رشد اجتماعی، جسمی و عاطفی محروم شده و احتمال بروز عصبانیت و پرخاشگری در آن‌ها افزایش می‌یابد.
منبع : انجمن علمی آموزشی مدرسین آموزش خانواده شهر تهران
