پدر و مادر بیشترین نقش را در آینده فرزندان دارند، از این رو باید بتوانند آموزش‌های متناسب با سن را برای کودکشان داشته باشند.دوست بودن با فرزند و برقراری رابطه صحیح برای جلب اعتماد آن ها دغدغه بسیاری از والدین و یکی از مسئائل جدی خانواده هاست. دوستی با فرزند باعث می‌شود او تمام درد و دل خود را به پدر و مادر بگوید و با دریافت راهنمایی درست، به مشکلات بعدی گریبانگیر نشود.
اکثر پدر و مادران معتقدند ایجاد این رابطه بسیار مشکل است، البته این تفکر تا حدودی صحیح است اما اگر پدر و مادر کمی حوصله به خرج داده، صبوری کنند و با آرامش به حرف‌های فرزندشان گوش دهند مسلما بسیاری از گره‌هایی که باید با دندان باز شود، با دست باز می‌کنند.
مجتبی حبیبی عسکرآباد عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران و روانشناس سلامت در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان؛ درباره نحوه صحیح تربیت کودکان اظهار کرد: برای اینکه بدانیم چگونه کودکان را آموزش دهیم باید از ویژگی‌ها و توانمندی‌های کودکانمان در این سن آگاه باشیم؛ بین سنین هفت تا 12 سالگی کودک مستقل شده و شخصیت او سازمان یافته‌تر از قبل می‌شود.
یاد بگیریم و به کودکانمان آموزش دهیماین عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ادامه داد: بزرگترین و مهمترین تحول از زمان ورود کودک به مدرسه و گسترش محیط اجتماعی او رخ می‌دهد؛ ارتباط با همسالان و محیط مدرسه باعث رشد فردی و اجتماعی کودک می‌شود.
حبیبی با اشاره به نامیده شدن این دوره به نام «نهفتگی جنسی» توسط روانشناسان، گفت: تربیت جنسی نهفته در کودک باید با رشد سنی او هماهنگ باشد؛ نباید اطلاعات به گونه‌ای باشد که باعث بیداری زودرس جنسی و شعله ور شدن آتش زیر خاکستر شود، مثلا این آموزش‌ها نباید از طریق ماهواره، وبسایت‌ها، بازی‌های رایانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی صورت گیرد، همچنین نباید این تصور ایجاد شود که کودکان قدرت فهم مسائل جنسی را ندارند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ادامه داد: لازم است والدین برای رشد و سلامت روانی و جنسی کودک خود، مراقبت‌هایی در رفتار خود داشته باشند، باید در آرایش، پوشش، خواب و استراحت، جدا کردن بستر کودک از بستر والدین، ورود به اتاق والدین، بازی، شنیدنی و دیدنی‌ها، در معاشرت‌ها «دختر و پسر، بزرگسال یا خردسال» دقت کنند و در زمان مشاهده موردی خلاف آموزه‌ها، به موقع آنها را راهنمایی کنند.
دوست چه تاثیری در آینده فرزند دارد؟حبیبی با تاکید بر اینکه داشتن دوست خوب باعث رشد روابط اجتماعی مناسب می‌شود، افزود: در دوره دبستان و نوجوانی نیاز به داشتن دوست بسیار شدید است، دوستان هم محرم رازند و هم امنیت خاطر ایجاد می‌کنند. نوجوان نیاز دارد که حرف‌هایش را به کسی بگویند اما گاه اطلاعات بیش از اندازه و بی موقعی که دراختیار هم قرار می‌دهند، می‌تواند زمینه انحراف را فراهم آورد.
وی اظهار کرد: دقت در انتخاب دوست و راهنمایی در این زمینه یکی از اصولی است که والدین باید آن را در نظر داشته باشند؛ میل شدید کودکان دبستانی به تقلید از بزرگ‌ترها موجب می‌شود که رفتار آنها را پذیرفته و تقلید کنند، بنابراین رفتارهای خوب و بد والدین و اعتنا و بی‌اعتنایی به اصول اخلاقی خیلی زود در رفتار کودکان مشخص شود.
بهترین راهکارها در تربیت کودکاناین عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به لزوم اقدامات والدین در تربیت کودکان خود، گفت: والدین باید در گام اول، الگوهای مناسبی برای فرزندان باشند و در گام دوم تلاش کنند آنها را با الگوهای شایسته دیگر مانند معلمان موفق، نویسندگان، دانشمندان و هنرمندان آشنا کنند، درباره زندگی و خصلت مردان و زنان بزرگ با آنها صحبت کنند.
حبیبی با تاکید بر اینکه کودک باید در سن مناسب شکیبایی را بیاموزد، بیان کرد: کودک یا نوجوان باید با شناخت موانع، در یک محیط طبیعی پرورش یابد؛ نباید او را در یک محیط محصور، قرنطینه و غیر واقعی پرورش داد، در واقع مراقبت افراطی به شکلی که کودک با هیچ گونه اطلاعات جنسی مواجه نشود یک نقطه ضعف تربیتی به شمار می‌رود.
وی با تاکید بر لزوم آمادگی کودک در مواجهه با دنیای واقعی، ادامه داد: یکی دیگر از نکات مهم در تربیت فرزندان این است که خانواده‌ها باید بتوانند روابط صحیح بین دختر و پسر ایجاد کنند، به این معنی که احساس دوستی، ارزشمندی و صمیمیت به آنها آموزش داده شود؛ کوچتکوف Cochtckof در این زمینه می گوید : «پدران و مادران باید توجه خاصی به روابط پسران و دختران پیش دبستانی داشته باشند.»
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تشریح کرد: دختران از لحاظ جسمانی سریع‌تر از پسران رشد می‌کنند و پیش از پسران میل به آمیزش دوستانه از خود نشان می‌دهند؛ به بازی‌های مشترک، به شیک پوشی و آراسته بودن و غیره تمایل دارند، در این میان آموختن نزاکت در روابط پسران و دختران، لازم و ضروری است.
چرا باید با فرزندان خود دوست باشیم؟
حبیبی با تاکید بر لزوم دوستی والدین باید با فرزندان خود، گفت: یکی از مسائل مهم در زندگی، دوست شدن والدین با فرزندان است، باید در فضایی محبت آمیز به درد و دل آنها گوش دهیم، با آنها محرمانه و صمیمانه صحبت کنیم. کودک و نوجوان نیاز دارد دریچه قلبش را به روی کسی بگشاید، رازهای دل خود را مطرح نماید و طبیعی است که والدین بهترین گزینه برای شنیدن این موارد هستند.
وی ادامه داد: گاهی برای دقایقی کنار بستر کودکانتان بنشینید و در خلوت، آرام آرام، با او درباره درس، دوستان، نگرانی‌ها و خواسته هایش صحبت کنید، در طول روز هنگام قدم زدن در پارک، رفتن به سینما، خرید و غیره با او به طور مستقیم و یا در لفافه درباره مسائل جنسی همدلانه صحبت کنید.
این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی افزود: برخی والدین این توصیه که «باید با فرزندانمان دوست باشیم» را به درستی دریافت نکرده‌اند و دچار سوءتعبیر شده‌اند؛ آنها فکر می‌کنند برای دوست شدن با نوجوان باید با او هم صدا و هم رنگ شد و همه خواسته های را پذیرفت، درحالی که این شیوه دوست شدن نیست، باید نوجوان را با اصول ارزش‌ها و هنجارها آشنا کرد و از آنجا که این سنین دوران آموزش است لازم است کودک از پدر و مادر حرف شنوی داشته باشد.
حبیبی با اشاره به اینکه والدین باید به فرزندان خود عزت نفس دهند، گفت: عزت نفس باعث می‌شود فرد احساس با ارزش بودن داشته باشد؛ عزت نفس تفکری مثبت است که در آن شخص شناخت و احساسات مثبت نسبت به خود و اجزای شخصیت خویش دارد، والدینی که به فرزند خود روحیه و امید می‌دهند، توانایی‌های او را تحسین و تمجید می‌کنند، سبب می شوند این نیاز به خوبی در او تقویت شود و فرزند در زندگی با عزت نفس بیشتری با اجتماع روبه رو شود.
وی اذعان کرد: زمانی که فرزندان ما عزت نفس داشته باشند، برای خود احترام قائل شده و به راحتی به درخواست‌های نابجای دیگران نَه می‌گویند. در عکس این حالت، زمانی که عزت نفس پایین باشد ناخودآگاه کودک برای جلب توجه و خریدن تایید دیگران به هر خواسته‌ای، حتی خواسته‌های نامتعارف آن ها تن می‌دهد، اما در نهایت به دلیل احساس شرم و گناهکار بودن نمی‌توانند مسائل پیش آمده را بازگو کنند.
آزاده حق شناس روان درمانگر کودک و نوجوان در خصوص اینکه والدین چگونه می‌توانند با فرزندان خود دوست باشند، اظهار کرد: والدین باید پاسخ‌های درست به پرسش‌های جنسی کودک بدهند، از انجام رفتارهای نامتعارف خودداری کنند و از ابراز احساسات شدید بپرهیزند. والدین بدانند تمایلات جنسی و پرسش‌های جنسی مختص به بلوغ نیست بلکه مدت‌ها پیش از آن به صورت احساسی ویژه در کودک پدید آمده و بسیاری از عادات نامناسب کودک که از نگاه پدر و مادر مخفی می‌ماند در این دوره شکل می‌گیرد.
این روان درمانگر ادامه داد: این پرسش‌ها از مراحل طبیعی تکامل جنسی است و از 4 الی پنج سالگی شروع می‌شود، از این رو باید به درستی پاسخ داده شود.
وی تشریح کرد: در دوره نوپایی و حدود یک تا 2 سالگی نباید کودک را از کنجکاوی درباره بدن خود منع کرد و نباید او را دعوا کنیم؛ والدین باید آموزش دهند که برخی اندام‌های او اندامی کاملا خصوصی است و نباید در حضور دیگران در مورد آن حرف زد.
این روان درمانگر با تاکید بر اینکه پدر و مادر باید تفاوت‌های دختر و پسر را با جملات کوتاه و قابل فهم توضیح دهند، گفت: جملاتی مانند «تو دختر هستی و از ویژگی‌های خاص برخوردار هستی»، «تو می‌توانی دامن بپوشی اما برادرت به دلیل این که پسر است نمی تواند دامن بپوشد» و جملاتی از این قبیل برای پاسخ به این سوالات مناسب است، با استفاده از عروسک‌های پسر و دختر می‌توان، تفاوت را به سادگی شرح داد.
وی در پایان یاد آور شد: مسئولیت حد و مرز قائل شدن میان تماس‌های بدنی مجاز و غیر مجاز بر دوش بزرگترهاست و کودکان نباید کوچکترین سهمی از این مسئولیت داشته باشند.
