نیت در روزه، همانند رشته تسبیح است، همان گونه که رشته تسبیح، دانه های آن را نگه می دارد و با بریدن آن، دانه ها پراکنده شده و هر کدام به جایی می افتد، نیت در روزه رشته ارتباطی همه دقایق و لحظه های مدت روزه را به هم وصل می کند، هر گاه روزه دار لحظه ای را به طور عمد، نیت خود را بشکند مثلا قصد کند که روزه اش را باطل نماید، روزه او باطل می شود، گر چه مفطراتی که روزه را باطل می کنند انجام نداده باشد . حضرت امام خمینی - قدس سره - می فرماید: «اگر در روزه واجب معینی مثل روزه رمضان از نیت روزه گرفتن برگردد، روزه اش باطل می شود.»
و مرحوم آیة الله العظمی خوئی و آیة الله العظمی گلپایگانی - قدس سرهما - می فرمایند: «اگر در روزه واجب معینی مثل روزه ماه رمضان مردد شود که روزه خود را باطل کند یا نه، یا قصد کند روزه خود را باطل کند، روزه اش باطل می شود، اگر چه از قصدی که کرده توبه نماید، و کاری هم که روزه را باطل می کند انجام ندهد .» (توضیح المسائل مراجع (چاپ انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین) ج 1، ص 924، مساله 1570)
به این ترتیب می بینیم نیت همچون روح نسبت به بدن، در کالبد روزه جریان دارد که حتی یک لحظه تردید در آن در هر وقت از ساعات روزه باشد، روزه را باطل می نماید . با توجه به این که نیت به معنای قصد روزه گرفتن برای انجام فرمان خدا، و فقط برای ذات پاک خداست، و باید از روی اخلاص کامل باشد، بنابراین روزه عبادتی است که روح اخلاص و بندگی مخلصانه را در انسان به وجود می آورد .
الف) معنی و لزوم نیت
روزه مانند همه‌ی عبادتهای دیگر باید با نیت همراه باشد، بدین معنی که خودداری انسان از خوردن و آشامیدن و سایر چیزهای باطل‌کننده‌ی روزه، به خاطر دستور خداوند باشد و همین که چنین عزمی در او باشد کافی است و لازم نیست آن را بر زبان بیاورد.
از اوّل شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نيت روزۀ فردا بكند اشكال ندارد.
زمان نیت روزه در ماه مبارک رمضان
خوئى،گلپايگانى،صافى،تبريزى: مسأله وقت نيت روزۀ ماه رمضان از اوّل شب است تا اذان صبح.فاضل: مسأله در روزۀ واجب معيّن مثل رمضان از اوّل شب تا اذان صبح هر وقت نيّت روزۀ فردا بكند،اشكال ندارد و آن چه مهم است اين است كه مقارن با اذان صبح نيت روزه و لو ارتكازاً(به اين نحو كه اگر از او بپرسند بگويد روزه هستم)داشته باشد.و اگر نداند يا فراموش كند كه ماه رمضان است يا واجب معيّن ديگر و پيش از ظهر ملتفت شود چنانچه كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام نداده باشد،بايد نيّت كند و روزۀ او صحيح است و اگر كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام داده باشد،يا بعد از ظهر ملتفت شود روزۀ او باطل مى‌باشد ولى بايد تا مغرب كارى كه روزه را باطل مى‌كند انجام ندهد و بعداً آن روزه را قضا نمايد.
زنجانى: مسأله نيت روزۀ ماه رمضان وقت معين ندارد و همين كه تا قبل از اذان صبح نيت كرده باشد،كفايت مى‌كند،بنا بر اين كسى كه مثلاً در روز قبل نيت روزه كند و بعد بخوابد و تا اذان صبح هم بيدار نشود،روزه‌اش صحيح است.
نورى: مسأله نيت روزه ماه رمضان وقت معين ندارد؛تا اذان صبح هر وقت نيت روزۀ فردا بكند اشكال ندارد.
مكارم: مسأله نيّت وقت معيّنى ندارد،بلكه هر موقعى تا قبل از اذان صبح نيّت كند،كافى است،و همين كه براى خوردن سحرى برمى‌خيزد و اگر از او سؤال شود منظورت چيست؟ بگويد:«قصد روزه دارم»كافى است.
سيستانى: مسأله آخرين وقت نيّت روزۀ ماه رمضان براى شخص ملتفت،هنگام اذان صبح است،به اين معنى كه بنا بر احتياط واجب بايد هنگام صبح امساك او همراه با قصد روزه باشد هر چند در ضمير ناخودآگاه.
مقام معظم رهبری: اگر شب اول ماه رمضان نيّت كند كه يك ماه را روزه بگيرد، كافى است؛ ولى بهتر (احتياط مستحب) است در هر شب ماه رمضان، براى روزه فرداى آن نيز، نيّت كند.
می توانید در هر شب از ماه رمضان، برای روزه فردای آن نیت کنید، و لازم نیست حتما سحر بیدار شوید و نیت روزه کنید. (مسئله 1551، توضیح المسائل ده مرجع)
منبع:
توضیح المسائل مراجع
سایت هدانا