نقش های بازی کودکان

نقش های بازی کودکان – قسمت سوم

نقش بازی در رشد ذهنی و هوشی
از نظر پیازه بازی در رشد هوشی کودک نقشی حیاتی دارد که آثار آن در زندگی و رفتار آدمی نیز مشهود است. بازی از دو جهت بر رشد ذهنی شناختی کودک موثر است :
نخست این که : کودک با انواع وسایل بازی ، افراد و موقعیت های بازی برخورد می کند و حتی انواع ابهام ها و سوال ها در بازی ممکن است ذهن کودک را به خود جلب کرده و به تأمل و تفکر در مورد آن وادارد و از این طریق ذهن را پرورش می دهد.
جهت دوم : نقش و تاثیری است که بازی بر رشد زبان کودک دارد و رشد زبان نیز بر رشد شناخت و ذهن کودک تاثیر زیادی می گذارد ؛ بنابراین نقش بازی در رشد ذهنی و شناختی کودک مضاعف است.
نقش های اخلاقی بازی
از طریق بازی مفاهیم و ارزش های اخلاقی به وسیله کودکان درک می شوند. کودک در جریان بازی درمی یابد که اگر بخواهد در بازی یک فرد قابل قبول به حساب آید ، باید درستکار ، با حقیقت ، مسلط به خود و با انصاف باشد ؛ بنابراین یاد میگیرد که اصول اخلاقی را در محیط خانه و مدرسه به طور کامل تر رعایت کند.
نقش های آموزشی و تربیتی بازی 
ارزش دیگر بازی کودکان ، ارزش آموزشی آن است ؛ کودکان در خلال بازی به ویژه بازی های آموزشی ، به مفاهیم ذهنی جدیدی دسترسی پیدا میکنند. دایره ی لغات آن ها افزایش می یابد و با رنگ ها ، اشکال ، اشیای گوناگون و جهات مختلف آشنا می شوند و تجارب ارزنده ای به دست می آورند.
اصولا یادگیری کودک در هفت سال اول زندگی ؛ یعنی دوران قبل از مدرسه ، تنها از طریق عمل صورت می گیرد .و این یادگیری عملی نیز ضمن بازی انجام می پذیرد . در حین بازی مطالب آموختنی ، بدون اجبار و با میل و رغبت فراگرفته میشوند.
به همین دلیل برخی مربیان معتقدند که مطالب درسی را فقط باید در حین بازی به کودکان آموخت. با توجه به این که در این دوره ، کار در زندگی کودک ، بازی است و جز این کاری از او ساخته نیست ؛ بنابراین هرگونه آموزشی در این دوران باید ضمن بازی صورت پذیرد.
حال اگر کودک در این دوران به حال خود واگذاشته شود ، بازی ها خود به خود به گونه ای غیرآگاهانه چیزهای زیادی را به کودکان می آموزند. اما اگر والدین و مربیان ، این بازی ها را هدایت و برنامه ریزی کنند در این صورت کیفیت آموزش ارتقا خواهد یافت.
در هر صورت بازی به کودک کمک میکند تا دنیایی را که در آن زندگی میکند بشناسد ، بفهمد ، کنترل کند و میان واقعیت و تخیل فرق بگذارد. کودک میزان توانایی های خود را با دیگران مقایسه می کند و به این ترتیب مفهومی روشن تر و واقع گرایانه تر از خود به دست می آورد.
به این نکته نیز باید توجه داشت که روحیه ی خودخواهی و تجاوز گری کودک تا پنج – شش سالگی بسیار چشم گیر است ؛ بنابراین ضرورت دارد کودک را از تمرین زیاد در این تجاوزکاری ها بازداریم.
نقش درمانی بازی
بازی از ارزش درمانی زیادی برخوردار است . امروزه بازی درمانی جایگاه خود را در تشخیص مسائل و مشکلات روانی کودکان و درمان آنها پیدا کرده است. 
متخصصان بازی درمانی به کمک این فن و تدارک اسباب بازی های ضروری و تشکیل جلسات بازی برای کودکان ، رفتارهای آنان را زیر نظر می گیرند و ضمن بررسی به ریشه های مشکلات کودکان به درمان آنها می پردازند.
با تمام فوایدی که در بازی  موجود است ، نباید در بازی آن حد پیش رفت که بازی به صورت تمام زندگی کودک درآید و سایر فعالیت های او را تحت الشعاع خود قرار دهد. باید بازی کودک به نحوی ترتیب یابد که او را از فشارهای هیجانی و روحی که خارج از توان اوست برکنار دارد.
منبع : کتاب راهکارهای شکوفایی خلاقیت