رب انار در واقع آب انار جوشیده و غلیظ ‌شده است که به عنوان چاشنی در بسیاری از غذاها به خصوص خورشت فسنجان و اکبر جوجه از آن استفاده می‌شود. آسمونی در این بخش طرز تهیه رب انار به دو روش متفاوت به همراه نکات تهیه رب انار را منتشر می کند.

طرز تهیه رب انار

طعم رب انار ممکن است مایل به ترشی یا مایل به شیرینی باشد و انتخاب آن به سلیقه هر فرد بستگی دارد. رب انار همچنین در رنگ‌های تیره و روشن موجود است که این رنگ به تیرگی یا روشنی دانه‌های انار بستگی دارد.

رب انار مخصوص شمال ایران از نوعی انار به نام ترشه انار (انار جنگلی) به‌دست می‌آید و بسیار ترش و تیره‌رنگ است و فسنجانی که با آن تهیه شود، ترش مزه و تقریبا سیاه رنگ خواهد شد.

اگر انار جنگلی یا انار ترش در دسترس نداربد می‌توانید برای ترش‌ترشدن رب انار خانگی، از مقداری آب انار ترش، آب نارنج یا آبغوره استفاده کنید.

شمالی‌ها نوعی فسنجان محلی تهیه می‌کنند که به آن سیاه فسنجان گفته می‌شود. برای تهیه این غذا معمولا از رب انار سیاه استفاده می‌شود. برای داشتن یک رب انار غلیظ و سیاه‌رنگ باید یک قطعه آهن تمیز را روی شعله گاز سرخ کنید و موقع پخت رب انار داخل رب یا موقع پخت خورشت فسنجان داخل خود فسنجان بیندازید. از ترکیب اکسید آهن با تانن موجود در رب انار، رنگ سیاه تندی پدید می‌آید و در نهایت به این رب، رب انار سیاه گفته می‌شود.

برای تهیه رب انار دو روش کلی وحود دارد که در یکی؛ از دانه‌های انار و در دیگری از آب انار استفاده می‌شود. در ادامه هر دو روش تهیه رب انار خانگی را به شما آموزش خواهیم داد.

طرز تهیه رب انار سنتی با استفاده از آب انار:

• برای تهیه رب انار خانگی با استفاده از آب انار ابتدا انارها را شسته، از وسط نصف کنید.
• دستگاه آب انار گیری سنتی را برداشته و انارها را آب بگیرید.
• نکته: اگه حجم اناری که دارید بالاست، حتما از آقایان برای آب‌گیری انارها کمک بگیرید.
• اگر آب انار گیر دستی ندارید می‌توانید از آبمیوه‌گیری یا غذاساز استفاده کرده و بعد آب انار را از صافی عبور دهید تا صاف و شفاف شود.
• وقتی آب همه انارها را گرفتید، آب انارها را صاف کنید.
• آب انارها را داخل یک دیگ یا قابلمه بزرگ ریخته و روی شعله با حرارت زیاد قرار دهید تا به جوش بیاید.
• وقتی آب انار به نقطه جوش رسید، حرارت را کم کنید و مراقب باشید تا ته نگیرد و نسوزد.
• هر چند دقیقه یک بار رب را هم بزنید.
• مدت زمان حرارت دادن آب انار به قدری است که کم‌کم به غلظت رسیده و شبیه رب‌های حاضری شود. مثلا برای حدود 40 کیلو انار، شاید لازم باشد یک روز کامل آب آن را بجوشانید.

طرز تهیه رب انار خانگی با استفاده از دانه انار:

• برای تهیه رب خانگی، ابتدا انارها را شسته و سر و ته آن‌ها را با چاقو جدا کرده و انارها را از وسط دو قسمت کنید.
• سپس انارها را از قسمت دانه، کف دست بگیرید و با استفاده از یک وسیله سنگین مثل گوشت‌کوب یا پشت قاشق، به پوست انارها ضربه بزیند تا انارها دانه شوند و فقط پوست آن‌ها باقی بماند.
• سعی کنید تمام دانه‌های انار داخل ظرف ریخته شود و چیزی هدر نرود.
• دانه‌های خراب و زایدات را از داخل ظرف خارج کنید زیرا در غیر این‌صورت، طعم رب شما را خراب خواهند کرد.
• دانه‌ها را فقط یک مرتبه شستشو دهید.
• پس از این مرحله، دانه‌های تمیز را داخل قابلمه ریخته و روی آن‌ها مقدار 2 الی 3 لیوان آب بریزید و روی اجاق بگذارید تا کمی بپزد و آب انداخته و نرم شوند.
• حالا یک سبد آبکش بزرگ برداشته و آن را روی یک قابلمه با سایز مناسب قرار دهید به طوری که سبد کاملا دهانه قابلمه را بپوشاند.
• انار‌های پخته‌شده را داخل سبد بریزید تا آب انار از تفاله‌ها جدا شود.
• سپس با دست یا پشت یک قاشق، دانه‌ها را به کف سبد آبکش بسایید و کمی با دست فشار دهید تا فقط تفاله و هسته‌ دانه‌ها باقی بماند.
• آب انار به دست آمده را داخل قابلمه بزرگ و جاداری ریخنه و روی حرارت قرار دهید تا بجوشد.
• در حین جوشیدن آب انار، کف روی آن را جمع کنید.
• آب انار را مرتب هم بزنید تا سر نرود.
• جوشاندن آب انار باید تاحدی ادامه پیدا کند که آب انار به غلظتی مشابه غلظت عسل برسد.
• بعد از حدود 5-6 ساعت، رنگ آب انار تغییر کرده و شروع به قل‌قل زدن می‌کند و حباب‌های آن به بیرون از قابلمه پرتاب می‌شوند که این یعنی آب انار شما در حال تبدیل‌شدن به رب است و دارد به غلظت می‌رسد.
• در این مرحله دیگر از پای دیگ تکان نخورید و مرتب رب را هم بزنید تا ته نگیرد و نسوزد.
• مواظب باشید که حباب‌های رب به سر و صورت‌تان نپاشد و نسوزید.
• وقتی رب انار به غلظت مناسب رسید قابلمه را از روی حرارت برداشته و صبر کنید تا کمی خنک شود.
• حالا به آن نمک اضافه کرده و خوب مخلوط کنید.

رب انار آماده‌شده را داخل شیشه‌های کوچک تمیز و خشک بریزید. رب اناری که به روش دوم تهیه می‌شود، به دلیل استفاده از دانه انار غلیظ‌تر و گوشتی‌تر است.

چند نکته بسیار مهم درباره تهیه رب انار خانگی:

• برای تهیه هر نوع رب مثل رب انار باید از قابلمه بزرگ یا دیگ استفاده کنید تا رب موقع به‌جوش‌آمدن سرریز نشود.
• بهتر است نمک را رب بعد از غلیظ‌شدن و خنک‌شدن اضافه کنید. به این دلیل که نمک به خاطر واکنش‌های شیمیایی باعث کدرشدن رب می‌شود.
• اگر می‌خواهید رب انار را به مدت طولانی و به خصوص بیرون از یخچال نگه دارید، غلظت آن را بیش از حد معمول در نظر بگیرید.
• برای فهمیدن قوام رب انار می‌توانید مقداری از آن را برای تست‌کردن داخل ظرفی بریزید و کمی صبر کنید تا سرد شود. اگر ظرف را تکان دادید و رب انار به سختی حرکت کرد، یعنی قوام و غلظت رب مناسب است و می‌توانید آن را از روی حرارت بردارید.
• هرچه مقدار انار‌ها بیشتر باشد مسلما مدت زمان جوشیدن و آماده‌شدن رب نیز طولانی‌تر است.
• هرچه‌قدر به زمان پایان پخت رب انار نزدیک‌تر می‌شوید، رنگ رب شما تیره‌تر می‌شود.
• اگر از انار شیرین استفاده کنید، تقریبا رب شما به رنگ قهوه‌ای سوخته یا سیاه درمی‌آید و این رنگ به درصد شیرینی انار شما بستگی دارد.
• اگر انار شما ملس یا ترش باشد، رنگ رب آن تیره‌تر و سیاه‌تر خواهد شد.
• تا وقتی که رب کاملا سرد نشده، آن را از دیگ به شیشه یا هر ظرف دیگری انتقال ندهید.
• پس از سرد‌شدن، رب را داخل ظرف دلخواه بریزید و در جای خشک و خنک نگهداری کنید.
• تقریبا از هر 10 کیلو انار، حدود 2 کیلو رب انار غلیظ و خوشمزه تهیه می‌شود.