تفکّر از منظر قرآن

تفکّر دینی (تفکّر قرآنی)

تفکّر و تعقّل دینی نیز مانند سایر تفکّرات، منبع و مأخذی می‌خواهد تا مواد فکری از آن سرچشمه بگیرد؛ چنانکه مثلاً در تفکّر ریاضی، یک رشته معلومات و بدیهیات ریاضی،مبنای کار واقع می‌شود. یگانه منبع و مأخذی که دین آسمانی اسلام بدان اتکاء دارد، همانا قرآن کریم (مدرک قطعی و همیشگی نبوّت پیامبر اسلام) است.

قرآن کریم در تعلیمات خود، برای رسیدن به مقاصد و معارف اسلامی، سه راه را در دسترس پیروان خود قرار داده است:

الف ـ ظواهر دینی.

ب ـ حُجّت عقلی (تفکُّر فلسفی).

ج ـ درک معنوی

و ما در این مقال، بصورت فشرده پیرامون ظواهر دینی و حُجّت عقلی بحث خواهیم کرد.

الف ـ ظواهر دینی: قرآن کریم گاهی در بیانات خود، همه مردم را مورد خطاب قرار می‌دهد و بدون اقامه دلیل و حُجّت و تنها بواسطه مقام ربوبیت و فرمانروایی خداوند، امر و نهی می‌کند (مثلاً در پذیرفتن اصولاً اعتقادی و احکام عملی). این طرز بیان، مؤید حُجّیت این بیانات لفظی است و لذا اینگونه بیانات لفظی، راهی است برای فهم مقاصد دینی و معارف اسلامی؛ من جمله: «امنوا باللّه ورسوله»، «اقیموا الصّلاة» و…، که آنها را «ظواهر دینی» می‌‌نامیم. ظواهر دینی از آنجا که به ساده‌ترین بیان تقریر شده‌اند، هرکسی می‌تواند به اندازه فهم و درک خود از آنها بهرمند شود و بوسیله آن به اصول و فروع معارف اسلامی پی ببرد.