بنام خدا

تولّد دعا از دعا

مطلب بسيار مهم و اساسی را می خواهیم بگوییم. تا به حال بحث ما این بود كه یک سنخ اموری هستند که روی دعا اثر می ‏گذارند و يا دعا داراي آثاري از قبيل جلب رزق و دفع بلا است. حالا می‏ خواهم مطلب جدیدي را بگویم و آن این است که ما در معارفمان داریم كه از دعا براي غير، دعا متولد می ‏شود.

این یک مطلبي است كه تا به حال نشنیده ‏اید. حالا من باید این را توضیح دهم. فرض بفرمایید اگر شما برای دیگری دعا كنيد، به خاطر دعاي شما، یک موجود دیگری كه براي شما نامرئی است، برای شما دعا مي‏ كند. موجودي نامرئي به سبب دعای تو در حق دیگری، براي تو دعا می‏ کند.

1.دعاي فرشتگان براي داعي

حالا این را هم تقسیم ‏بندی می‏ کنم. چون دو مورد است؛ یکی عبارت از فرشتگان هستند. تو دعا کردی برای برادر مؤمنت یا هر کس دیگری؛ غیر از آن اثری که مترتب بر دعای تو است، از این دعای تو دعای دیگری متولد می­ شود. یعنی آن فرشته الهی که مأمور است برای ثبت و ضبط گفتارهای من و تو مأمور است که دعاها را به مبدأ برساند، او آنجا برای تو دعا می‏ کند. من تعبیر کردم به «موجود غیر مرئی» که او برای تو دعا می ‏کند. یعنی متولّد می ‏شود از دعای تو دعایی، آن هم از موجود غیر مرئی که به آن‏ها می‏ گوییم ملائکه یا فرشته.

دو برابر برای تو!

خوب آن داعي نامرئي كيست و چه دعايي می ‏كند؟ من ذیل دو روایت مطلب را توضيح مي‏ دهم. در ادامه همان روايت قبل دارد: «فَيَقُولُ لَهُ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ بِهِ آمِينَ!» یعنی ملك موكّل بر دعای تو اولاً او هم آمین می‏ گوید تا دعايت زودتر به اجابت برسد. چون گفتیم اگر برای غیر دعا کنی «أسرعُ اجابتاً» است و زودتر اجابت مي‏ شود. اما آن فرشته بلافاصله بعد از «آمين» می‏ گوید: «وَ لَكَ مِثْلَاهُ».(الکافی ج2 ، ص507) یعنی «دو برابر اين دعا براي تو»! او هم براي تو دعا می ‏کند. يعني «یتولّد من الدعاء، دعاءٌ بِضِعفَينِ»؛ از دعا براي غير، يك دعا متولد مي‏ شود، اما نه یک برابر، بلكه دو برابر دعاي براي غير. یعنی می‌گوید همین که برای ديگري خير خواستی، خدا دو برابرش را به تو بدهد. «لَکَ مثلاه» دعا است.

این غیر از آن آثاري است كه قبلاً گفتم. این‏ها را از يكديگر جدا كردم. يك وقت مي‏ گويي اثر دعا برای غیر این است که «یسوق الرزق» و «یدفع البلاء»؛ آن‏ها هم آثار دعا است. اما اين دعاي جديد است. «یتولّد من الدعاء، دعاءٌ و الداعی هُوَ المَلَک». از دعای تو، دعايي متولد می ‏شود كه داعی و دعاکننده آن هم فرشته است. مفاد دعایش هم این است که «دو برابر برای تو»! که من از اين نتيجه و پي‏آمد، به «تولد دعا از دعا» تعبیر کردم. این امر نسبت به دعا در حقّ غیر است که در روایات ما وارد شده است. اين مضمون در چند روایت آمده است و مفاد یک روایت نیست.

2.نداي خدا از عرش

يك مطلب بسيار بالاتر هم هست كه در روايات داريم. اینجا داعیِ نامرئی، ملک و فرشته بود؛ اما یک وقت آن داعی مافوق فرشته است. چون مافوق او است، دعایش هم مافوق او است. من يك روایت از امام صادق (علیه‌السلام) بخوانم كه حضرت فرمود:

«إِذَا دَعَا الرَّجُلُ لِأَخِيهِ بِظَهْرِ الْغَيْبِ»، اگر شخصی در پشت سر برادر مؤمنش برای او دعا کند، «نُودِيَ مِنَ الْعَرْشِ»، از عرش ندايي مي ‏آيد؛ اینجا دیگر بحث، بحث ملَک نیست؛ بحث خداوند است كه خالق ملک است. از عرش ندا می‏ شود كه: «وَ لَكَ مِائَةُ أَلْفِ ضِعْفٍ مِثْلِهِ». برای تو صدهزار برابر مثل او است. ملَک محدود است و دعايش هم محدود است. براي همين گفت: «لَكَ مِثْلاهُ»؛ اما خدا نامتناهي است و این عددي را هم كه ذكر فرموده است، برای تقریب به ذهن من و تو است كه به داعي بسيار زياد و بي نهايت مي‏ بخشد. لذا می‌فرماید «وَ لَكَ مِائَةُ أَلْفِ ضِعْفٍ مِثْلِهِ»؛ برای تو صدهزار برابر مثل آن‏چه که گفتی.

منابع: درس اخلاق آیت الله مجتبی آقا تهرانی

پایگاه تبیان،بخش اخلاق و عرفان اسلامی