نکات ارزشمند از معارف قرآن

یکی از سنت‌های غیر قابل تغییر که خدای متعال در جهان و زندگی مادی برای انسان رقم زده، بحث امتحان و آزمایش است[عنکبوت/2]، بعضی افراد به واسطه عدم آگاهی نسبت به فلسفه آزمایش الهی، این چنین می‌پندارند که خداوند متعال چون نمی‌داند آزمایش می‌کند؛ این پندار نشأت گرفت از جهل شبهه افکنان نسبت به فلسفه امتحان الهی است. در واقع باری تعالی نسبت به عملکرد انسان کاملاً علم دارد؛ کما اینکه در بعضی آیات احاطه علم الهی به احوال موجودات این چنین بیان شده است. «و او به هر چيز آگاه است»[بقره/29] نه تنها آیات بلکه روایات نیز گویای احاطه علمی خداوند نسبت به احوال موجودات است. کلینی در کافی نقل می‌کند  یکى از یاران امام رضا(علیه السلام) نامه‌اى به حضرت  نوشت: «سؤال او درباره خداوند عزّوجل بود كه آیا موجودات را قبل از آفرینش و تكوین مى‌داند؟ یا این كه قبل از خلقت و اراده خلقت و تكوین آنها از آنها با خبر است؟! امام(علیه السلام) به خط خودشان در جواب چنین مرقوم داشتند: "خداوند همیشه به موجودات عالِم بوده قبل از آن كه آنها را بیافریند همانند علم او به اشیاء بعد از خلقت آنها.»[الكافي، ج‏1، ص107] با وجود این علم بی‌نهایت خدای متعال، این چنین باید بیان داشت که یکی از فلسفه‌‌های این آزمایش این است که انسان به عملکرد خود واقف شود، و میزان صدق و راستی خود را در همین دنیا متوجه شود. این آزمون می‌تواند برای انسان برکاتی داشته باشد، از جمله تجدید نظر در عملکرد خود و اصلاح رفتارش و گاهی نیز همین آزمونهای الهی و موفقیت در آنها موجب ارتقای رتبه انسان از منزلی به منزل بهتر می‌شود.

پی نوشت:
الكافي، كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق، 8جلد، دار الكتب الإسلامية - تهران، چاپ: چهارم، 1407 ق، ج‏1، ص. 107