سوگند پیامبر(ص) تحریم شرعی نبود
چهارشنبه 29 آذر 1396 9:29 AM
سوال: مگر نمی‌گوییم حلال محمد(صلی الله علیه و آله) تا روز قیامت حلال است و حرام محمد(صلی الله علیه و آله) تا روز قیامت حرام است؛ پس چرا با توجه به شان نزول سوره تحریم ، پيامبر، حلال خدا را بر خود حرام كرده بود؟
پاسخ: خداوند می‌فرماید: «يَأَيهُّا النَّبىُ لِمَ تحُرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِى مَرْضَاتَ أَزْوَاجِكَ[تحریم/1] اى پيامبر! چرا آنچه را كه خدا بر تو حلال كرده براى به دست آوردن خشنودى همسرانت بر خود حرام مىكنى؟» گر چه مطابق شان نزول این آیه، پیامبر اسلام، خوردن حلال هایی را بر خود حرام کرد؛ اما این تحريم، تحريم شرعى نبود، بلكه به طورى كه از آيات بعد استفاده مىشود سوگندى از ناحيه پيامبر اسلام بود و مىدانيم كه قسم خوردن بر ترك بعضى از مباحات گناهى ندارد. بنا بر اين جمله «چرا بر خود تحريم مىكنى؟» به عنوان عتاب و سرزنش نيست بلكه نوعى دلسوزى و شفقت است.[تفسير نمونه، ج24، ص271الی 273]
بنابراین گر چه حلال و حرام محمد(صلی الله علیه و آله) تا روز قیامت حلال و حرام است[أصول الكافي، ج1، ص75] ولی در آیه یک تحریم، پیامبر اسلام بر نخوردن حلالی سوگند خورد و این سوگند، تحریم شرعی نبود تا در آن مناقشه شود. به بیان دیگر، گاهي حرمت از جانب خداوند متعال است كه در مقام شارع و قانون گذار و بنابر برخي مصلحت هاي فردي يا جمعي حكم به حرمت چيزي مي كند، كه در اين صورت هيچ كس حق تبديل يا تصرف در آن را ندارد. نه از نظر كميت و نه از نظر كيفيت، اما گاهی تحريم مربوط به فعل مباحي است كه انسان براي خودش وضع مي كند. و در دين مبين اسلام اين كار به صورت قسم، نذر و يا عهد انجام مي پذيرد. اين نوع تحريم نه تنها هيچ گونه منافاتي با احكام اسلام ندارد بلكه در واقع تابع آن نيز هست، و عمل به آن هم در بعضي از شرايط بسيار خوب و پسنديده است. چون محروم کردن خود از یک نعمت است نه حرام کردن آن در شرع مقدس.
پی نوشت
تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ناصر، ناشر: دار الكتب الإسلامية، سال چاپ: 1374 ش، ج24، ص271.
أصول الكافي / ترجمه مصطفوى، كلينى، محمد بن يعقوب- مصطفوى، سيد جواد، ناشر: كتاب فروشى علميه اسلاميه، سال چاپ: 1369 ش، ج1، ص75.
برای مطالعه بیشتر به این مقالات رجوع کنید:
شبهه ایکس؛
مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی
