نکات ارزشمند از معارف قرآن

برخی افراد با غرض ورزی خاصی، دین و را عامل «اسارت اندیشه» دانسته و سلطه مرجعیت دینی را در تضاد با اندیشه و علم می‌دانند.
پاسخ: در دین اسلام بر علم آموزی بسیار تاکید شده است. به عنوان نمونه حضرت علی (علیه السلام) در حدیثی می‌فرماید: «اطْلُبُوا الْعِلْمَ وَ لَوْ بِالصِّينِ؛ علم بیاموزید حتی اگر در چین باشد(آنزمان چین در دورترین نقطه از مملکت اسلامی قرار داشته است).»[1] هنگامی که دین اسلام بر علم و دانایی تاکید دارد، به تبع آن، عالمان دینی نیز بر علم آموزی تاکید دارند.
نکته دوم: اعمال نظر دین و عالمان دینی در مورد کیفیت اندیشه، نه تنها بد نیست؛ بلکه سبب شکوفایی علم و دانش هم می‌شود. زمانی بود که بواسطه تشویق و ترغیب دین اسلام، دانشمندان ایرانی مسلمانی مثل ابوعلی سینا و ابوریحان بیرونی و دیگران رشد کردند که دنیا را مسخر علم خود کردند. بنابراین دین و عالمان دینی، مانعی برای گسترش علم نیستند.
نکته سوم: دین و عالمان دینی، بر اندیشه و علمی تاکید دارند که در برگیرنده فضایل اخلاقی و انسانی باشد. مولی الموحدین می‌فرماید:  «رَأْسُ الْعِلْمِ التَّمْييزُ بَيْنَ الاْخْلاقِ وَ اِظْهارُ مَحْمودِها وَ قَمْعُ مَذْمومِها؛[2] بالاترين درجه دانايى، تشخيص اخلاق از يكديگر و آشكار كردن اخلاق پسنديده و سركوب اخلاق ناپسند است.» بنابراین وقتی که اندیشه و علم و دانش، اینگونه رویکردی را تقویت نکند، طبعا نگرانی عالمان و مرجعیت دینی را در پی دارد. مثلا نگرانی مراجع دینی از بابت علوم انسانی رایج در دانشگاهها، بخاطر محتوای سکولاری  و ضد دینی و ضد اخلاقی آن است، نه بخاطر مخالفت آنها با اصل علم و اندیشه.
نکته چهار: با وجود شبهه پراکنی افراد معاند، در این سالها، ایران اسلامی از لحاظ رشد علمی، جایگاه مطلوبی دارد؛ بطوری که در سال 2016 ایران بیشترین رشد تولید علم در دنیا را داشت.[3]

پی نوشتها
[1] مصباح الشريعة ، منسوب به امام ششم (عیه السلام)، چاپ اول بیروت 1400 ق، ص13.
[2]. غرر الحكم و درر الكلم‏،تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، محقق / مصحح: رجائى، سيد مهدى‏، ناشر: دار الكتاب الإسلامي‏، ص378.
[3]. تسنیم، ایران در سرعت رشد علمی در سال ۲۰۱۶ رتبه نخست را کسب کرد، شناسه خبر: 1349820.