تفسیر و معارف جالب از آیات قرآن

در آیه 40 احزاب آمده است: «ما كانَ مُحَمَّدٌ أَبا أَحَدٍ مِنْ رِجالِكُمْ وَ لكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَ خاتَمَ النَّبِيِّينَ وَ كانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَليماً؛[احزاب/40] محمّد (صلی الله علیه و آله) پدر هيچ يك از مردان شما نيست. او رسول خدا و خاتم پيامبران است. و خدا به هر چيزى داناست».
در این آیه، پدر بودن پیامبر، نفی شده است. ولی در حدیثی از پیامبر اسلام می خوانیم: «أَنَا وَ عَلِيٌ‏ أَبَوَا هَذِهِ‏ الْأُمَّةِ؛[1]من و علی (علیه السلام) دو پدر این امّت هستیم».

این تضاد بین آیه و حدیث را چگونه برطرف کنیم؟

پاسخ: در آیه 40 احزاب، پدر بودن ظاهری پیامبر نفی شده است. تفسیر گرانسنگ المیزان در این باره می نویسد: آيه شريفه در اين مقام است كه اعتراضى را كه مردم به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) كردند كه چرا همسر پسر خوانده ‏اش (زید)  را گرفت؟ جواب گويد، و حاصل آن اين است كه رسول گرامى ما پدر هيچ يك از مردان موجود و فعلى شما نيست، تا ازدواجش با همسر يكى از شما، ازدواج با همسر پسرش باشد، و اما قاسم، طيب، طاهر، و ابراهيم چهار پسرى كه خدا به آن جناب داد- البته اگر به قول بعضى طيب و طاهر لقب قاسم نباشد- فرزندان حقيقى او بودند، ليكن قبل از رسيدن به حد بلوغ از دنيا رفتند، و كلمه رجال در حقشان صادق نيست، تا مورد نقض آيه واقع شوند، و همچنين حسن و حسين (علیهم السلام) كه دو فرزندان آن جناب بودند، آن دو نيز طفل بودند، و تا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در دنيا بود به حد رشد نرسيدند، و مشمول كلمه رجال واقع نشدند. [3]

بنابراین منافاتی بین آیه 40 احزاب و حدیث، نمی باشد. چون آیه. پدر بودن ظاهری را نفی می کند و حدیث دلالت بر پدر بودن معنوی می کند.

پی نوشتها
[1]. التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن العسكري عليه السلام / 330
[2].  ترجمه تفسیر المیزان، ج16، ص487
[3] ترجمه تفسیر المیزان، ج16، ص487