اشکال نظریهی دکتر سروش در باب رویایی بودن قرآن چیست؟
سه شنبه 28 آذر 1396 5:19 PM
شبهه: دکتر سروش، قرآن کریم را محصول وحی میدانند. وی قرآن کریم را از جنس رویای پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) بر شمرده است. او معتقد است که پیامبر خواب(رویا)هایی دیده و توصیفات پیامبر اسلام در مورد قیامت، بهشت و جهنم و ... محصول همان رویاهاست. این نظریه چه اشکالی دارد؟
پاسخ:
نخست آن که نظریهی آقای سروش صرف یک مدعایی است که ایشان بر اساس پیشفرضها و مسألههایش ساخته و برای آن مویداتی آورده است. وجه رجحان و قوت این نظریه(مدعا) چیست؟
دوم: در قرآن کریم، آیاتی وجود دارد که از سنخ گزارههای کلی است؛ آیاتی چون: «كُلُّ نَفْسٍ ذائِقَةُ الْمَوْتِ[آل عمران/185]؛ هر نَفْسى چشندهی مرگ است» فراوان است. براستی چگونه میتوان کلی (مفهومی که چون قابلیت انطباق بر کثیر را دارد و در نتیجه فرد نبوده و دارای ویژگیهای فردی نیست) را دید؟ آیا مفهوم کلی انسان که زید و عمرو و بکر مصادیق آن کلیاند، قابل دیدن است؟! زید را میتوان دید؛ زیرا ویژگیهای فردی مثل قد؛ 180 سانتی متر، وزن 80 کیلو گرم، رنگ سفید، موی سیاه، چشم میشی و ... را دارد. مفهوم کلی انسان نه رنگ مشخص، نه قد مشخص و نه وزن مشخص دارد؛ پس دیده نمیشود. این حکم هر کلی است. نفس یک مفهوم کلی است. پیامبر اکرم(ٌص) چگونه نفسِ کلی و مرگش را دیده است؟