به گزارش تالاب پاژ نام زادگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی، شاعر حماسه‌سرای ایرانی است و نام روستایی واقع در تقاطع جاده کارده به کلات نادری و 15 کیلومتری شمال شهر مشهد می‌باشد.
در میانه روستای پاژ و در 700 متری شمال غرب آن دو تپه باستانی به چشم می‌خورد که به آثار و بقایای پاژ قدیم مربوط می‌باشند و موید پیشینه تاریخی این منطقه در سده‌های نخستین پس از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.
روستای پاژ در پانزده كیلومتری شمال شهر مشهد در تقاطع جاده كارده به كلات نادری واقع شده است به استناد متون تاریخی و ادبی بر جای مانده این روستا زادگاه حكیم ابوالقاسم فردوسی است بطوریكه نگاشته‌اند حكیم حماسه سرای ایران در سال 329 یا 330 هجری قمری در همین روستا چشم به جهان گشود و در سن 30 سالگی نظم شاهنامه را آغاز و پس از مصرف 35 سال اشعار حماسی خود را بنام شاهنامه به پایان رسانید و به روایت مشهور سال 416 ه. ق به دیار باقی شتافت روستای فعلی پاژ دااری 800 هكتار مساحت است كه از مجموع آن حدوداً 4 هكتار به بخش مسكونی اختصاص یافته است بسخشی از فضای مسكونی روستا در میان آن و بقیه بر وری تپه‌ای موسوم به قلعه بلند مكانیكه بنظر می‌رسد در گذشته محل اصلی و هسته مركزی دهكده پاژ بوده قار دارد زیرا پیرامون آن تا چندی قبل خندقی وجود داشت كه جهت ممانعت از پیشروی مهاجمین آن را پر از آب می‌تموده‌اند بجز تپه موجود در فاصله تقریبی پانصد متر از پشته اولیه بلنددیگری نمایان است كه در نزد اهالی به قلعه كهنه پاژ معروف است سفالهای رنگارنگ و لعابدار پاركنده بر روی این بلندی نشانه ای از تداوم مدنیت پاژ در سدهای اولیه بعد از اسلام تا قرن نهم و دهم هجری است.
خانۀ فردوسی در پاژ
در تاریخ‌نگاری‌ای که نظامی عروضی سمرقندی انجام داده است به این موضوع اشاره شده است که: «ابوالقاسم فردوسی از دهقانان توس بود و از دیهی (دهی) که آن دیه (روستا) را پاژ خوانند و از ناحیت (ناحیه) تابران (توس) است؛ آن ده، بزرگ است و از وی هزار مرد بیرون آید. فردوسی در آن دیه (روستا)، شوکتی تمام داشت.»
در اردی‌بهشت سال 1389 نخستین گمانه‌زنی باستان‌شناسی به منظور بازشناسی علمی روستای قدیمی پاژ به وسیلۀ دفتر حفظ و احیای محوطه‌های تاریخی معاونت میراث فرهنگی استان خراسان رضوی انجام شد که منجر به شناسایی قلعه‌ای بزرگ به اندازۀ تقریبی 45 در 65 متر و ارتفاع 12 متر در میانۀ روستای کنونی پاژ شد. بر پایۀ اسناد موجود، بنیاد این قلعه در سده‌های نخستین دوره اسلامی بوده و اواخر دورۀ قاجار نیز چندین خانه روی بقایای تاریخی آن ساخته شده است. از جمله این خانه‌ها یک باب منزلی است که در سمت شرق قلعه و بلندتر از دیگر ساختمان هاست.
بنابر اظهار نظر معتمدین روستای پاژ، خانه یاد شده حدود 90 سال پیش به دستور کدخدای روستای پاژ به نام کریم‌اله اسدی به وسیلۀ یک استادکار از مشهد ساخته شده است؛ این خانه دارای یک اتاق 3 در به اندازۀ تقریبی 3 در 5 متر و با دیوارهای خشتی و گلی و گچ‌اندود است که به عنوان تنها فضای نشیمن خانه هنوز باقی مانده است. همین خانه که اکنون به خرابه‌ای تبدیل شده از دید گردشگران به خانۀ فردوسی مشهور شده است.
روستای کهن پاژ که پیشینۀ آن به پیش از قرن 4 هجری باز می‌گردد، اکنون با 4 هکتار بافت مسکونی و در مجموع با 800 هکتار وسعت می‌تواند جزو آثار تاریخی به شمار آید. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران، وظیفه دارد با توجه به اقبال گردشگران داخلی و خارجی، نه تنها از خانۀ فردوسی بلکه از روستای پاژ همان گونه که از آرامگاه فردوسی در توس محافظت می‌کند، حراست نماید. مجلس شورای اسلامی بارها در مورد حفظ آثار و بناهای تاریخی مانند بناهای روستای پاژ به نهادهای گوناگون ایران تذکر داده است.
روستای پاژ تا کنون از سوی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به ثبت ملی نرسیده است و به دلیل عدم رسیدگی، بناهای موجود در این روستا اکنون به خرابه‌ای تبدیل شده است.
