علت پیاده روی اربعین

پرسش:
فلسفه و علت پیاده روی اربعین چیست؟

پاسخ:
در ادیان و مذاهب مختلف جهت وحدت و همبستگی میان پیروان خود روزی از سال را معین می کنند و پیروان خود را ملزوم می کنند که در چنین اجتماعی شرکت کنند ولی چنین اجتماعی در میان شیعه وجود نداشت و به فرموده مقام معظم رهبری خلا وجود اجتماعی عظیم و بین المللی در میان شیعیان را حضور میلیونی در ایام اربعین پر می کند. کربلا می تواند«نماد» تبلور وحدت وبیعت با امام باشد که «نمود»ی جهانی خواهد داشت. شروع جاذبه مغناطیس حسینی در روز اربعین است، این همان مغناطیسی است که امروز هم با گذشت قرن‌های متمادی در دل من و شما هست.

پیاده به زیارت امام حسین(علیه السلام) رفتن موضوعیت دارد.
بنا به فرموده امام عسکری(ع)؛ یکی از نشانه های مومن-که در این روایت مقصود شیعه است-زیارت سیدالشهدا در روز اربعین می باشد.[۱]زیارتی که با پای پیاده رفتنِ آن هم «موضوعیت» دارد. چرا که امام صادق(ع) به یکی از دوستان خود می‌فرماید: قبر حسین(ع) را زیارت کن و ترک مکن. پرسیدم: ثواب کسى که آن حضرت را زیارت کند چیست؟ حضرت فرمود: کسى که با پای پیاده به زیارت امام حسین(ع) برود خداوند به هر قدمى که برمى‏دارد یک حسنه برایش نوشته و یک گناه از او محو مى‏فرماید و یک درجه مرتبه‏ اش را بالا مى ‏برد.[۲]ایشان در جای دیگری می فرمایند: کسی که به قصد زیارت امام حسین(ع) از منزلش خارج شود اگر پیاده باشد، خداوند بابت هر قدمی که برای زیارت اباعبدالله بر می‌دارد، یک حسنه می‌نویسد و یک سیئه از او محو می‌کند. وقتی که به حرم می‌رسد، خداوند او را جزء صالحین برگزیده می‌نویسد. وقتی مناسک او تمام شد، خداوند نام او را جزء فائزین می‌نویسد. وقتی می‌خواهد بازگردد یک فرشتۀ الهی در مقابل او قرار می‌گیرد و می‌گوید: رسول خدا(ص) به شما سلام می‌رساند، و پیغام می‌دهد (مژده می‌دهد): عملت را از سر بگیر که تمام گناهان گذشته‌ات بخشیده شده است.[۳]

پرسش: 
نظر علما درباه پیاده روی اربعین چیست؟

پاسخ:
در تاریخ بیان شده که زیارت کربلا با پای پیاده در زمان «شیخ انصاری»(متوفی سال ۱۲۸۱ قمری) رسم شد،‌ اما در برهه‌ای از زمان به ورطه فراموشی سپرده می‌شود که در نهایت توسط شیخ میرزا حسین نوری دوباره احیا شد. این عالم بزرگوار اولین بار در عید قربان به پیاده‌روی از نجف تا کربلا اقدام کرد که ۳ روز در راه بود و حدود ۳۰ نفر از دوستان و اطرافیانش وی را همراهی کردند. محدث نوری از آن پس تصمیم گرفت هر سال این کار را تکرار کند، وی آخرین بار در سال ۱۳۱۹ ه. با پای پیاده به زیارت حرم أباعبدالله(ع) رفت.

نظر میرزاجواد آقا ملکی تبریزی
میرزا جوادآقا ملکی تبریزی که بارها با پای پیاده از عتبه علویه، رهسپار عتبه حسینی شده بود، درباره مراقبه و بزرگداشت روز اربعین حسینی چنین می‌گوید: «به هر روی بر مراقبه کننده لازم است که بیستم صفر(اربعین) را برای خود روز حزن و ماتم قرار داده بکوشد که امام شهید را در مزار حضرتش(ع) زیارت کند، هر چند تنها یک‌ بار در تمام عمرش باشد(ترجمه المراقبات، کریم فیضی، صفحه ۸۵)

نظر آیت الله بهجت
آیت‌الله محمدتقی بهجت درباره نقش پیاده‌روی روز اربعین می‌گوید: روایت دارد که امام زمان(عج) که ظهور فرمود، پنج ندا می‌کند به اهل عالم، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین قَتَلُوهُ عَطشاناً، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین سحقوه عدوانا،… امام زمان خودش را به واسطه امام حسین(ع) به همه عالم معرفی می‌کنند … بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، حسین(ع) را شناخته باشند… اما الان هنوز همه مردم عالم، حسین(ع) را نمی‌شناسند و این تقصیر ماست، چون ما برای سیدالشهدا(ع) طوری فریاد نزدیم که همه عالم صدای ما را بشنود، پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای معرفی حسین(ع) به عالم است.

نظر آیت الله مکارم شیرازی
آیت الله مکارم شیرازی پیاده روی اربعین را یک نوع ابراز عظمت امام حسین(ع) می داند و می نویسد: عیناً در روایات داریم ائمه پیاده از مدینه می رفتند مکه. امام سجاد(ع) بیست و پنج سفر شاید با پای پیاده رفت. گاهی مرکب هم همراه خودشان می بردند. به دو فایده؛ یک فایده اگر وسط راه ناچار شوند سوار بشوند، دیگر اینکه بگویند از بی مرکبی نیست که ما پیاده می رویم، مرکب هم داریم و پیاده می رویم، این به احترام امام حسین(ع) است. این یک نوع اظهار عظمت و تجلیل از مقام شامخ اباعبدالله(ع) است. این پیاده رفتن، این دلیل بر این است. و لذا این پیاده رویِ اربعین خیلی در دنیا صدا می کند؛ و تبلیغ خوبی برای عالم تشیّع و عالم اسلام است. یکی از مبلّغ های بسیار خوب است.
وی می افزاید: می دانید که در ایام اربعین، اجتماع در کربلا، از عاشورا بیشتر است، انبوه جمعیت خیلی بیشتر است. آن وقت عدۀ زیادی پیاده، زن، بچه، با اینکه خطراتی هم که احتمال می دهند تهدیدشان بکند می آیند، این دلیل بر این است که واقعاً عاشق این مکتب هستند. تنها عشق است که آنها را به این سمت و سو می برد. آن تأثیری که در این پیاده روی هست، در زیارت معمولی نیست. انسان یک حال و هوایی دیگری پیدا می کند. تا آدم نرود، توجه پیدا نمی کند؛ یک شور و نشاط و یک عشق دیگری پیدا می کند.
آثار و برکاتی که از زیارت معمولی حاصل می شود، ارزشمند است. خب می رود زیارت می کند، به جای دو روز، سه روز چهار روز زیارت می کند، تکرار زیارت؛ اما این یک خاطره ای می شود برای تمام عمر. اصلاً در موقع راه رفتن وقتی به آن سمت می رود، دارد خودسازی می کند. غیر از بحث هایی که[در طول راه] می شود، شب هایی که مستقر می شوند و صحبت هایی که می شود، اصلاً خودِ این یک تأثیر در خودسازی دارد. و خب همین اشکال را هم به امام سجاد می کردند، چرا شما این کار را می کنید؟ خب سریع با مرکب بروید و بیشتر طواف خانه خدا کنید. چرا؟ یک آثاری در پیاده روی هست که در آن نیست و بنابراین جای این ایراد نیست. بعضی ها که حوصله پیاده روی ندارند، معمولاً این گونه اشکالات را می کنند که خودشان را تبرئه بکنند و یک مجوز برای خودشان پیدا بکنند و بهترین دلیلش این است که ممکن است خاطره زیارت نماند، اما خاطره این پیاده روی و این برنامه، تا آخر عمر بماند.
جهت خواندن نظر بقیه مراجع روی لینک [نظر مراجع در مورد پیاده روی اربعین] کلیک کنید.

[irp]

پرسش : 
پیاده روی اربعین، سیره معصوم است یا رسم شیعه؟

پاسخ : 
روایات متعددی درباره پیاده رفتن (ماشیاً) به زیارت امام حسین(ع) وجود دارد و جالب آنکه این رسم از همان بدو وقوع واقعه عاشورا مرسوم شده که زیارت جابر و عطیه کوفی و بعد کاروان اسراء با حضور امام سجاد و حضرت زینب، شاهدی است بر این مدعا. بنابراین، بزرگداشت پیاده روی اربعین، هم توسط امام معصوم (امام سجاد)، تقریر شده است و هم به نوعی به عنوان شعائر الهی در میان شیعه و اصحاب معصومین (جابر بن عبدالله انصاری و عطیه)، مرسوم می باشد همچنان که سیره علماء و فقهای شیعه بر این امر، تاکنون و در طی قرن‌ها بر این مساله، مستمر بوده است. چنان که در آداب تعلیمی امام صادق به شیعیان، زیارت روز اربعین، سفارش شده است.اهمیت روز اربعین امام حسین
درباره منشأ اهمیت روز اربعین امام حسین در تاریخ شیعه، باید گفت که این روز (۲۰ صفر) از دو جهت کانون توجه قرار گرفته است: یکی از جهت بازگشت اسرا از شام به کربلا در اربعین اول یا دوم و زیارت قبر مطهر امام حسین توسط امام سجاد و حضرت زینب، و دیگری به سبب زیارت قبر سیدالشهدا(ع) توسط جابر‌ بن‌ عبدالله انصاری یکی از اصحاب برجسته رسول‌ خدا(ص) و امیرالمؤمنین(ع).
بنابراین، نخستین زائر اربعین از میان مردم، جابر بن عبد الله انصاری بوده است و نخستین زائر اربعین از میان خانواده امام حسین و بنی هاشم، کاروان اسراء اهل بیت پیامبر در هنگام بازگشت از شام، می باشد. چنان که مرحوم سید بن طاووس در کتاب شریف لهوف، چنین می‌فرماید:
لَمّا رَجَعَ نِساءُ الحُسَینِ(ع) وعِیالُهُ مِنَ الشّامِ وبَلَغوا إلَی العِراقِ، قالوا لِلدَّلیلِ: مُرَّ بِنا عَلی طریقِ کربَلاءَ، فَوَصَلوا إلی مَوضِعِ المَصرَعِ، فَوَجَدوا جابِرَ بنَ عَبدِ اللّهِ الأَنصارِی رَحِمَهُ اللّهُ وجَماعَهً مِن بَنی هاشِمٍ ورِجالًا مِن آلِ الرَّسولِ صلی الله علیه و آله قَد وَرَدوا لِزِیارَهِ قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام، فَوافَوا فی وَقتٍ واحِدٍ، وتَلاقَوا بِالبُکاءِ وَالحُزنِ وَاللَّطمِ، و أقامُوا المَآتِمَ المُقرِحَهَ لِلأَکبادِ، وَاجتَمَعَت إلَیهِم نِساءُ ذلِک السَّوادِ، و أقاموا عَلی ذلِک أیاما. (ابن طاووس، الملهوف، ص ۲۲۵)
الملهوف لابن طاووس: هنگامی که زنان و خاندان امام حسین(ع) از شام باز گشتند و به عراق رسیدند. به راه‌نمایشان گفتند: «ما را از راه کربلا ببر». آنان به قتلگاه [شهدا] رسیدند و جابر بن عبد اللّه انصاری که خدا رحمتش کند و گروهی از بنی هاشم و مردانی از خاندان پیامبر(ص) را دیدند که برای زیارت قبر حسین(ع) آمده بودند. پس در یک زمان، در آن جا گرد آمدند و با گریه و اندوه و بر سر و صورت‌زنان، به هم رسیدند و مجلس‌‌های عزایی بر پا داشتند که جگر را آتش مى‌زد. زنان حاضر در آن جا هم گِرد آمدند و چندین روز، همین گونه ماندند.
هم چنین علّامه مجلسی(ره) در کتاب زاد المعاد می‌ نویسد: «مشهور آن است که سبب تأکید زیارت آن حضرت در این روز، آن است که امام زین العابدین(ع) با سایر اهل بیت در این روز بعد از مراجعت از شام به کربلای معلّی وارد شدند و سرهای مطهّر شهداء را به بدن‌ های ایشان ملحق کردند». (مجلسی، زادالمعاد، ص ۴۰۲)

استحباب زیارت اربعین
و اما درباره استحباب زیارت اربعین نیز، دو روایت بیان شده است: یکی روایتی است که در آن امام صادق(ع)، زیارت اربعین را به صفوان‌بن‌مهران جمّال، تعلیم میدهد و همین تعلیم دادن، نشانه بزرگداشت زیارت اربعین است. (شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص۷۸۸ـ۷۸۹؛ همو، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۲۵؛ سید‌بن‌طاووس، الاقبال بالاعمال ‌الحسنه، ج۳، ص۱۰۱ـ۱۰۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۹۸، ص۳۳۱ـ۳۳۲) و دیگری روایتی از امام حسن عسکری(ع) که زیارت اربعین را در زمره نشانه‌های پنج‌گانه مؤمن بیان می‌کند:
عَلامَهُ ‌المُؤمِنِ خَمسٌ: صَلاهُ ‌الاِحْدَی وَالْخَمْسِینَ، وَزیاره‌ُ الاربَعین، وَالتَّخَتُّمُ بِالْیمِینِ، وَتَعفِیرُ الْجَبِینِ وَالْجَهْرُ بِبِسْمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحِیم. (شیخ مفید، المزار، ص۵۳‎؛ شیخ طوسی، مصباح المتهجد، ص۷۸۷ـ۷۸۸؛ ابن‌فتال نیشابوری، روضه ‌الواعظین، ص۱۹۵؛ سیدبن‌طاووس، الاقبال بالاعمال ‌الحسنه، ج۳، ص۱۰۰)
مصباح المتهجد: مؤمن پنج نشانه را باید دار باشد: اقامه پنجاه رکعت نماز (مجموع واجبات و مستحبات)، خواندن زیارت اربعین، انگشتر در دست راست کردن، در سجده پیشانی بر خاک نهادن و بسم الله الرحمن الرحیم را (در نماز) بلند گفتن.

تفسیر اجمالی حدیث علامات مومن
و اما حدیث نشانه های مومن توسط امام حسن عسکری، به چه منظوری بیان شده است؟ تفسیر این روایت، به طور اجمال چنین است: درباره انگشتر به دست راست کردن باید گفت که این مسئله، سفارش امامان معصوم(ع) است که درواقع، یک نوع مبارزه با سیره خلفای بنی‎امیه است؛ چراکه به ‌گفته زمخشری، نخستین کسی که انگشتر به دست چپ کردن را شعار خود قرار داد و برخلاف سنت عمل کرد، معاویه بود (عبدالحسین امینی، الغدیر، ج۱۰، ص۲۱۰). شیعه بلند گفتن «بسم الله الرحمن الرحیم» را در نمازهای صبح، مغرب و عشا واجب، و در نمازهای ظهر و عصر مستحب می‎داند و این امر نیز به دستور و سفارش ائمه(ع) بوده است؛ زیرا چنان که فخر رازی گفته است، آهسته خواندن بسم الله را بنی امیه رواج دادند تا آثار ولایت را نابود کنند (برای آگاهی بیشتر درباره تفسیر این روایت، ر.ک: قاضی طباطبایی، تحقیق درباره اول اربعین حضرت سیدالشهدا(ع)، ص۳۹۰ به بعد).

زیارت اربعین، عصاره و ستون ولایت
باید توجه داشت اینجا و در این حدیث از امام حسن عسکری(ع)، تاکید بر زیارت اربعین است وگرنه زیارت عاشورا توصیه می شد، یعنی رازی در زیارت اربعین است که آن را همردیف نماز و نشانه مومن، قرار می دهد، بنابراین، اربعین امام حسین(ع) موضوعیت دارد. آیت الله جوادی آملی معتقد است:
اهمیت زیارت اربعین، تنها به این نیست که از نشانه های ایمان است؛ بلکه طبق این روایت، در ردیف نمازهای واجب و مستحب قرار گرفته است. بنابراین همان گونه که نماز، ستون دین و شریعت است، زیارت اربعین و حادثه کربلا نیز ستون ولایت است، امّا مهم آن است که دریابیم نماز و زیارت اربعین انسان را چگونه متدین می کند. ه دیگر سخن، بر اساس فرموده رسول خدا(ص) عصاره رسالت نبوی(ص) قرآن و عترت است؛ «إنی تارک فیکم الثقلین… کتاب الله و… عترتی أهل بیتی». عصاره کتاب الهی که دین خداست، ستونی دارد که نماز است و عصاره عترت نیز ستونش زیارت اربعین است که این دو ستون در روایت امام عسکری(ع) در کنار هم ذکر شده است. (شکوفایی عقل در پرتو نهضت حسینی ، ص ۲۲۷-۲۳۴)

ترسیم حق و باطل در زیارت اربعین
علاوه بر حدیث امام حسن عسکری(ع)، در آداب تعلیمی زیارت اربعین از طرف امام صادق به شیعیان، امام حسین به عنوان ولی خدا و نماینده جبهه حق و حقیقت، ، با عناوینی همچون ولیّ خدا، حبیب خدا، خلیل خدا، برگزیده خدا، شهید مظلوم، گرفتار رنج‌ها و مصیبت‌ها و کشته اشک‌ها:… السلام علی اسیر الکُرُبات و قتیل العَبَرات. …معرفی می‌شود و در مقابل در فرازهای دیگر زیارت اربعین، ویژگی های گروه های باطل بر ضدّ ولیّ خدا را که در حقیقت بروز بغض و کینه های دیرین شان از صدر اسلام بود، به عنوان: فریب خوردگان دنیا: «غَرَّتْهُ الدُّنْیا»؛ فروشندگان آخرت به بهای ناچیز دنیا: «وَشَری آخِرَتَهُ»؛ و هواپرست: «وَتَرَدّی فی هَواهُ»؛ معرفی می کند.

پیاده روی زیارت اربعین، جزو شعائر الهی است
اکنون و در عصر معاصر، زیارت اربعین از استحباب فردی، فراتر رفته و به عنوان شعائر الهی، محسوب میشود که تکریم و بزرگداشت شعائر الهی از واجبات مومنین است. چنان که مقام معظم رهبری، چنین می فرمایند:
ترکیب «عشق و ایمان» و «عقل و عاطفه» از ویژگی‌های منحصر به‌فرد مکتب اهل‌بیت است و حرکت عاشقانه و مؤمنانه مردم از کشورهای مختلف جهان در زیارت اربعین، بدون تردید از جمله شعائر الهی است. … حرکت عظیم مردم از ایران و سایر کشورهای جهان برای حضور در راهپیمایی اربعین، جلوه‌ای از ویژگی‌های برجسته مکتب اهل‌بیت(ع) است که در آن، هم «ایمان، اعتقاد قلبی و باورهای راستین» موج می‌زند و هم «عشق و محبت». (بیانات رهبر معظم انقلاب در درس خارج فقه درباره‌ی زیارت اربعین)
همچنان که آیت الله مکارم شیرازی، فرموده‌اند:
پیاده روی روز اربعین از سوی زائران حسینی در نوع خود به عنوان ابراز عظمت امام حسین(ع) مطرح است؛ زیرا عیناً در روایات و سیرۀ ائمۀ اطهار بر سنت پیاده روی به ویژه برای زیارت امام حسین(ع) و امام رضا(ع) تأکید و تصریح شده است. (بیانات آیت الله مکارم شیرازی در دیدار نمایندگان هیأت های دانشجویی عازم پیاده روی اربعین حسینی)
چنان که ابن قولویه در کتاب ارزشمند کامل الزیارات از امام صادق(ع) در فضیلت پیاده روی برای زیارت امام حسین، چنین، نقل می کند:
عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَیْمُونٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ، قَالَ: یَا عَلِیُّ! زُرِ الْحُسَیْنَ وَ لَا تَدَعْهُ. قَالَ: قُلْتُ مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ: مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَهٍ حَسَنَهً وَ مَحَی عَنْهُ سَیِّئَهً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَهً. فَإِذَا أَتَاهُ، وَکَّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَکَیْنِ یَکْتُبَانِ مَا خَرَجَ مِنْ فِیهِ مِنْ خَیْرٍ وَ لَا یَکْتُبَانِ مَا یَخْرُجُ مِنْ فِیهِ مِنْ شَرٍّ وَ لَا غَیْرَ ذَلِکَ. فَإِذَا انْصَرَفَ وَدَّعُوهُ وَ قَالُوا: یَا وَلِیَّ اللَّهِ مَغْفُوراً لَکَ أَنْتَ مِنْ حِزْبِ اللَّهِ وَ حِزْبِ رَسُولِهِ وَ حِزْبِ أَهْلِ بَیْتِ رَسُولِه، وَ اللَّهِ لَا تَرَی النَّارَ بِعَیْنِکَ أَبَداً وَ لَا تَرَاکَ وَ لَا تَطْعَمُکَ أَبَداً. (ابن قولویه، کامل الزیارات ص۱۳۴)
کامل الزیارات: علی بن میمون صائغ، از حضرت امام صادق(ع) نقل کرده که آن حضرت فرمودند: ای علی! قبر حسین علیه السّلام را زیارت کن و ترک مکن. عرض کردم: ثواب کسی که آن حضرت را زیارت کند چیست؟حضرت فرمودند: کسی که پیاده زیارت کند آن حضرت را، خداوند به هر قدمی که برمی‌ دارد، یک حسنه برایش نوشته، و یک گناه از او محو می ‌فرماید، و یک درجه مرتبه‌‌اش را بالا می‌‌برد. و وقتی به زیارت رفت، حق تعالی دو فرشته را موکّل او می‌ فرماید که آنچه خیر از دهان او خارج می شود را نوشته و آنچه شر و بد می‌ باشد را ننویسند. و وقتی برگشت با او وداع کرده و به وی می‌ گویند: ای ولی خدا! گناهانت آمرزیده شد. و تو از افراد حزب خدا و حزب رسول او و حزب اهل بیت رسولش می ‌باشی، به خدا قسم! هرگر تو آتش را به چشم نخواهی دید و آتش نیز هرگز تو را نخواهد دید و تو را طعمه خود نخواهد نمود.

اربعین، پیوند حماسه حسینی با مهدویت
پیوند نهضت امام حسین با نهضت امام زمان علیهما السلام به سبب زیارت اربعین، چنان است که امام عصر، هنگام ظهور و قیام، خویشتن را با امام حسین، معرفی می کند. گویی امام حسین، جهانی است و همگان وی را می شناسند. و پیاده رویی بیست میلیونی شیعیان در روز اربعین، به عنوان بزرگترین اجتماع بشریت در عصر معاصر، گویای چنین واقعیتی است. چنان که (وقتی) امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف که ظهور فرمود، پنج ندا می‌کند به اهل عالم، از جمله: اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین قَتَلُوهُ عَطشاناً، اَلا یا اَهلَ العالَم اِنَّ جَدِی الحُسَین سحقوه عدوانا. (حائری یزدی، الزام الناصب فی اثبات الحجه الغائب، ج ۲، ص ۲۸۲).
آیت ‌الله محمدتقی بهجت رحمت الله علیه در این باره چنین می‌فرمایند:
… امام زمان خودش را به واسطه امام حسین علیه السلام به همه عالم معرفی می‌کنند … بنابراین در آن زمان باید همه مردم عالم، حسین علیه السلام را شناخته باشند… اما الان هنوز همه مردم عالم، حسین علیه السلام را نمی‌شناسند و این تقصیر ماست، چون ما برای سیدالشهدا علیه السلام طوری فریاد نزدیم که همه عالم صدای ما را بشنود، پیاده‌روی اربعین بهترین فرصت برای معرفی حسین علیه السلام به عالم است. (ر. ک: محمدحسین رخشاد، در محضر بهجت)

جاماندگان زیارت اربعین، به این دستور امام صادق علیه السلام، عمل کنند
و اما وظیفه کسانی که در روز اربعین، نمی توانند امام حسین علیه السلام را در کربلا و در کنار مرقد شریف ایشان، زیارت کنند، چیست؟ امام صادق علیه السلام، دراین باره، چنین، می‌فرمایند:
یا سَدیرُ، تَزورُ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فی کُلِّ یَومٍ؟ قُلتُ: جُعِلتُ فِداکَ! لا، قالَ: فَما أجفاکُم! قالَ: فَتَزورونَهُ فی کُلِّ جُمعَهٍ؟ قُلتُ: لا. قالَ: فَتَزورونَهُ فی کُلِّ شَهرٍ؟ قُلتُ: لا. قالَ: فَتَزورونَهُ فی کُلِّ سَنَهٍ؟ قُلتُ: قَد یَکونُ ذلِکَ. قالَ: یا سَدیرُ، ما أجفاکُم لِلحُسَینِ علیه السلام! أما عَلِمتَ أنَّ للّهِ عَزَّ وجَلَّ ألفَی ألفِ مَلَکٍ شُعثٍ غُبرٍ یَبکونَ ویَزورونَ لا یَفتُرونَ، وما عَلَیکَ یا سَدیرُ أن تَزورَ قَبرَ الحُسَینِ علیه السلام فی کُلِّ جُمعَهٍ خَمسَ مَرّاتٍ وفی کُلِّ یَومٍ مَرَّهً؟ قُلتُ: جُعِلتُ فِداکَ! إنَّ بَینَنا وبَینَهُ فَراسِخَ کَثیرَهً. فَقالَ لی: اصعَد فَوقَ سَطحِکَ، ثُمَّ تَلتَفِتُ یَمنَهً ویَسرَهً، ثُمَّ تَرفَعُ رَأسَکَ إلَیالسَّماءِ، ثُمَّ انحو نَحوَ القَبرِ، وتَقولُ: السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیکَ ورَحمَهُ اللّهِ وبَرَکاتُهُ، تُکتَبُ لَکَ زَورَهٌ، وَالزَّورَهُ حُجَّهٌ وعُمرَهٌ. قالَ سَدیرٌ: فَرُبَّما فَعَلتُ فِی الشَّهرِ أکثَرَ مِن عِشرینَ مَرَّهً. (کلینی، الکافی، ج ۴، ص ۵۸۹)
«ای سَدیر! قبر حسین علیه السلام را در هر روز، زیارت می‌کنی؟». گفتم: فدایت شوم، نه! حضرت فرمودند: «چه قدر جفاکارید!». سپس فرمودند: «او را هفته‌‌ای یک بار، زیارت می‌‌کنید؟». گفتم: نه. حضرت فرمودند: «در هر ماه، چه طور؟». گفتم: نه. حضرت فرمودند: «در هر سال، چه؟». گفتم: گاه، چنین می‌‌شود. حضرت فرمودند: «ای سَدیر! چه قدر به حسین علیه السلام جفا می‌کنید! آیا نمی‌‌دانی که خدای عزوجل، دو هزار هزار فرشته پریشان غبارآلود دارد که می‌‌گِریند و زیارت می‌کنند و خسته نمی‌‌شوند. چه می‌‌شود ای سَدیر که قبر حسین علیه السلام را در هر هفته، پنج بار و در هر روز، یک بار، زیارت کنی؟». گفتم: فدایت شوم! میان ما و او فرسنگ‌‌ها راه است. امام علیه السلام به من فرمودند: «به بالای بام خانه‌‌ات برو. سپس به راست و چپ، توجّه کن و آن گاه، سرت را به سوی آسمان، بالا ببر و به سوی قبر حسین علیه السلام رو کن و بگو: “السَّلامُ عَلَیکَ یا أبا عَبدِ اللّهِ، السَّلامُ عَلَیکَ و رَحمَهُ اللّهِ و بَرَکاتُهُ : سلام بر تو، ای ابا عبد اللّه! سلام و رحمت و برکات خدا بر تو باد!”. برایت، یک زیارت نوشته می‌‌شود و زیارت، [معادل‌] یک حج و عمره است». [پس از آن،] گاه در یک ماه، بیش از بیست بار، آن را به انجام می‌‌رساندم.

نکته پایانی
زیارت اربعین، نوعی «تجدید میثاق» با امام حسین علیه السلام و اهل بیت و امامان معصوم علیهم السلام است. ابراز وفاداری نسبت به آنان و راه و مرامشان، ابراز عداوت و برائت نسبت به قاتلان و دشمنان آنان، تولّی و تبرّی، اعلام آمادگی برای جان فشانی در راه مقدّس آنان، بیان مواضع و همبستگی با خطّ نورانی اهل بیت پیامبر، تبعیّت و تسلیم و نصرت، شناخت چهره‌های حق و باطل و رهبران «نور» و «نار» و مسئله جهاد و شهادت و خطّ ایثارگری در راه مکتب و عقیده، که دستاورد شناخت فلسفه عاشورا و قیام حسینی است.
این مشی پیاده روی اربعین، نوعی اعلام آمادگی جانفشانی در راه امام حسین علیه السلام است چه جانی و مالی، چه قدمی و چه قلمی؛ به عبارت دیگر، آن‌هایی که در این ایام به زائران حسینی خدمت کنند و از جان و مالشان بذل می‌کنند به نوعی آمادگی دارند اگر امام حسین علیه السلام به این دنیا آمده و نیاز به کمک داشتند جانی و مالی ایشان را یاری کنند همان طور که منتظر ظهور فرزند ایشان و یاری آن حضرت هستند.
پیاده روی میلیونی شیعیان در روز اربعین، به عنوان بزرگ‌ترین تجمع جهان در طول تاریخ بشریت را تشکیل می‌دهد و این نیست مگر برافراشتن پرچم سیدالشهداء علیه السلام در میان همه قومیت‌ها، پیروان ادیان و مذاهب به منظور آمادگی برای ظهور آخرین ولی مطلق و ذخیره الهی و فرزند امام حسین، مهدی موعود و منجی مستضعفان جهان.
پیام اربعین، پیام پیروزی حق بر باطل و آغاز شکل جدیدی از نبرد فرهنگی با طاغوت‌های زمانه است. و مختص زمان خاصی نیست و این است راز معرفی امام زمان در عصر ظهور.

 [irp]

________________________________
پی نوشتها:
[۱]. بحار الانوار،علامه مجلسی،ج۹۸،ص۳۴۸[۲]. کامل الزیارات،ابن قولویه،ص۱۳۴ (عَنْ عَلِیِّ بْنِ مَیْمُونٍ الصَّائِغِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: یَا عَلِیُّ زُرِ الْحُسَیْنَ وَ لَا تَدَعْهُ. قَالَ قُلْتُ: مَا لِمَنْ أَتَاهُ مِنَ الثَّوَابِ؟ قَالَ مَنْ أَتَاهُ مَاشِیاً کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَهٍ حَسَنَهً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَهً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَهً؛)

[۳]. همان ، ص۱۳۲-«مَنْ‏ خَرَجَ‏ مِنْ‏ مَنْزِلِهِ یُرِیدُ زِیَارَهَ قَبْرِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ ص، إِنْ کَانَ مَاشِیاً، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَهٍ حَسَنَهً وَ مَحَى عَنْهُ سَیِّئَهً، حَتَّى إِذَا صَارَ فِی الْحَائِرِ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْمُصْلِحِینَ الْمُنْتَجَبِینَ، حَتَّى إِذَا قَضَى مَنَاسِکَهُ کَتَبَهُ اللَّهُ مِنَ الْفَائِزِینَ، حَتَّى إِذَا أَرَادَ الِانْصِرَافَ أَتَاهُ مَلَکٌ فَقَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص یُقْرِؤُکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ: اسْتَأْنِفِ الْعَمَلَ فَقَدْ غُفِرَ لَکَ مَا مَضَى»

_______________________________
منابع:
مرکز ملی پاسخگویی
خبرگزاری حوزه
خبرگزاری الف